δίχως τα καράβια
και την αξιοσύνη του Υδραίου»
Ναύαρχος ε.α. Πισμάνης

Το όνομα του πατέρα του ήταν Βώκος. Η οικογένειά του ήταν Αρβανιτάδες τους οποίους οι Βυζαντινοί Αυτοκράτορες άφησαν να κατοικήσουν στη Θεσσαλία και σε άλλα μέρη της Ελλάδας. Οι Τούρκοι κατέκτησαν τη Χαλκίδα το 1470.
Κατά μίαν εκδοχή οι Βωκαίοι πρωτοκατοίκησαν σ' ένα χωριό, τη Σέτα, σε απόμερο μέρος για να μην καταδιώκονται από τους Τούρκους. Παρόμοια έπραξαν οι οικογένειες Βουδούρη και Μάντζαρου. Από τη Σέτα κατέβηκαν στα Φύλλα Ευβοίας. Σήμερα ακόμη παραμένουν ερείπια τρία σπιτάκια που έκτισαν οι Βωκαίοι τα οποία ονομάζουν παλαιά Βωκαιικά. Σ' ένα απ' αυτά υπάρχει μαρμάρινη πλάκα η οποία αναφέρει ότι εκεί γεννήθηκε ο Ανδρέας Μιαούλης. Πολλοί λένε ότι είναι μύθος.
Ο πατέρας του είχε μια όμορφη αδελφή, την οποία ένας Τούρκος βίασε κατά τη διάρκεια της κατοίκησής τους στα Φύλλα. Ο Μιαούλης ήταν τότε 16 χρονών, και δεν άφησε τον γέρο πατέρα να πάρει εκδίκηση. Μια μέρα έπιασε ένα καλό μεγάλο ψάρι και πήγε προς το τσιφλίκι του Μπέη που είχε διαπράξει το έγκλημα του βιασμού. Ο Μπέης πλησίασε να πάρει το ψάρι, τότε ο Α. Μιαούλης του έμπηξε μια μαχαιριά κατευθείαν στην καρδιά και τον πέταξε σ' ένα ποτάμι. Στον τόπο διαδόθηκε ότι τον Μπέη τον πήρε ένα στοιχειό.
Έτσι οι Βωκαίοι αναγκάστηκαν να φύγουν από τα Φύλλα και έκαναν πατρίδα τους την Υδρα. Υπάρχουν εκδοχές πως είχαν μεταφερθεί νωρίτερα, στα τέλη του 17ου αιώνα στο νησί, όταν ήταν άρχοντες οι οικογένειες του Κουντουριώτη, Κοκκίνη και άλλων, τούτοι δεν επέτρεπαν σε νεόφερτους να συμμετέχουν σε κυβερνητικές συζητήσεις, ούτε να βάζουν υπογραφές, παρά μόνο οι ντόπιοι. Κατά καιρούς έφταναν στο νησί κι άλλοι κατατρεγμένοι από τον Μοριά. Ο πατέρας Βώκος φιλοξενούσε κατά καιρούς τέτοια άτομα. "Βυζανούρι" ακόμη ο μικρός Ανδρέας άκουγε τις κακουχίες με μεγάλη προσήλωση κι έβαλε στον νου του να γίνει εκδικητής τους. Ήταν δε η αδυναμία του γέρο Βώκου και αφουγκράζονταν με δίψα τις θαλασσινές ιστορίες του πατέρα του.
Τέλος ο Βώκος – Ανδρέας Μιαούλης απέκτησε 6 αγόρια, τον Δημήτρη, Αντώνη, Ιωάννη, Εμμανουήλ, Αθανάσιο, Νικόλαο και μία κόρη τη Μαρία. Από όλα τα αγόρια του με τα χρόνια χάθηκαν οι απόγονοί του και μόνο από τον Αντώνη κατέληξαν να υπάρχουν πεντάκις εγγονοί ο Αντώνης και ο Αθανάσιος. Εξ αυτών ο μεν Αντώνιος απέκτησε έναν γιο τον Ανδρέα και ο Αθανάσιος πέντε. Σήμερα υπάρχουν εν ζωή τέσσερα επτάκις εγγόνια του Ναυμάχου Ανδρέα Μιαούλη.
Μέχρι το 1650 οι Τούρκοι αγνοούσαν την ύπαρξη αυτού του μικρού νησιού που έμελε να γίνει η ψυχή του θαλασσινού αγώνα. Το νησί δεν ήταν γυμνό, φαλακρό όπως τα βλέπουμε σήμερα, αλλά είχε δάση απ' όπου έκοβαν ξύλα κι έφτιαχναν μικρά πλεούμενα. Μ' αυτές τις σκαφίδες μετέφεραν από την απέναντι ξηρά τρόφιμα. Σιγά-σιγά έγιναν καράβια από τους μάστορες του τόπου με απλά εργαλεία, εφ' όσον δεν είχαν καμία γνώση ναυπηγικής ακόμη και τα καρφιά φτιάχνονταν από ξύλο. Έτσι άρχισαν οι Υδραίοι το εμπόριο, απέκτησαν κέρδη και χτίσαν σπίτια.
Ο μικρός Ανδρέας 8 χρονών έκανε τον καπετάνιο μαζεύοντας κι άλλα μεγαλύτερα αγόρια και απομακρύνονταν στα βαθειά. Τον ενδιέφεραν πάντα οι ιστορίες των μεγάλων για τα ταξίδια τους, ώσπου μια μέρα ζήτησε από τον πατέρα του να πάει μούτσος στο καράβι ενός θείου. Τα κατάφερε αφού πρώτα άκουσε χίλιες ορμήνιες από τον πατέρα. Ο γέρο-Βώκος έδωσε πρόσταγμα να του έχουν ίδια συμπεριφορά σκληρή όπως και στους μεγάλους μούτσους.
Μια μέρα ο Μιαούλης, αφού είχε αγοράσει τρόφιμα, ήθελε να βρει πέρασμα για να κατεβάσει τις τροφές στους στεριανούς. Οι ακτές ήταν μπλοκαρισμένες από τα καράβια των Άγγλων, σ' ένα εκ των οποίων τη μεγάλη Ναυαρχίδα, βρισκόταν ο μονόφθλαμος Άγγλος Ναύαρχος Νέλσων. Οι Άγγλοι γνώριζαν την αξιοσύνη των Υδραίων στη θάλασσα, όμως έπεσε στα χέρια των Άγγλων, οι οποίοι τον μετέφεραν στο γραφείο του Νέλσωνος. Εκεί χωρίς να γυρίσει να κοιτάξει τον Μιαούλη τον ρώτησε “Είσαι Έλληνας;" "Ναι", απάντησε ο Ανδρέας, ο οποίος κατά τη διάρκεια των ταξιδιών και τις τόσες περιπέτειες, καταλάβαινε λίγο από τη γλώσσα των Άγγλων.
- Γιατί θέλεις να σπάσεις το μπλόκο και το παραβιάζεις;
- Για το κέρδος, απάντησε ο Μιαούλης.
Η ειλικρίνειά του εντυπωσίασε τον Νέλσωνα. "Αν ήμουν εγώ στη θέση σου κι εσύ στη δική μου, τι θα έκανες;" ρώτησε ο Ναύαρχος. "Θα σε κρεμούσα" απάντησε ο Μιαούλης. Τότε για πρώτη φορά γύρισε και τον είδε, ήταν τότε 31 χρονών. "Θάνατος είναι η ποινή μου και θα τον δεχτώ".
Ο Νέλσων συμπαθούσε τους Έλληνες για την αντρειοσύνη τους, έτσι εκτιμώντας την ντομπροσύνη του Ανδρέα Μιαούλη του είπε να φύγει.
Πολλά γεγονότα γνωστά πλέον ανάγκασαν τον Μιαούλη να παραμείνει πιστός στους παλαιούς συντρόφους του και προεστούς της Υδρας, βυθίζοντας ο ίδιος τα καράβια στον Πόρο και να μην τα παραδώσει στο νεόφερτο πολιτικό καθεστώς του Καποδίστρια. Συμμετείχε στους πρέσβεις που έστειλαν οι Έλληνες για να καλέσουν τον Οθωνα ν’ αναλάβει τη Βασιλεία του νεοσυσταθέντος κράτους.
Τον Μάη του 1835 αρρώστησε με πνευμονία κι αυτή θα ήταν η τελευταία «ναυμαχία» γνωρίζοντας πως θα τη χάσει. Ο Βασιλιάς Όθων τον επισκέφτηκε. Στις 11 Ιουνίου ξεψύχησε, ήταν 66 χρονών. Τα λείψανα του Ανδρέα Μιαούλη τοποθετήθηκαν πλησίον του Θεμιστοκλέους εις τους βραχίονες του λιμένος Πειραιώς. Μετά από πολλά χρόνια μεταφέρθηκαν στη Σχολή Δοκίμων του Πολεμικού Ναυτικού με πολλές τιμές. Παρόντες ο Βασιλεύς Παύλος, ο Ναύαρχος Τσάτσος και πολλοί Κυβερνητικοί παράγοντες, ενώ κατόπιν επισήμου προσκλήσεως παρευρέθησαν οι αδελφοί Αντώνης και Αθανάσιος. Το έργο του θα παραμείνει σύμβολο ακατάλυτο της θαλασσινής αρετής των Ελλήνων.

* Η βιογραφία του Ανδρέα Μιαούλη γράφτηκε από τον δημοσιογράφο - ποιητή του 20ού αιώνα, της εφημερίδας «ΕΣΤΙΑ» Σπύρο Μελά.

Ξένια Αντωνίου - Μιαούλη