Οι πυρκαγιές είναι εσωτερικός εχθρός

Από τον Σωτήρη Απ. Παπαποστόλου, συνταξιούχο δασοπόνο

Νωρίς αρχίσαμε φέτος να καίμε τα δάση μας. 57 χιλιάδες στρέμματα δάσους μέσα στον Ιούνιο στην Πελοπόννησο. Άλλες πυρκαγιές σε νησιά, στην Κρήτη, στην Αττική και αλλού. Πρόσφατα 51 πυρκαγιές διεσπαρμένες σε ολόκληρη την Ελλάδα. Και να σκεφτείς, ότι η κυρίως ξηροθερμική περίοδος δεν άρχισε ακόμη. Τι θα γίνει από τα μέσα Αυγούστου μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου; Η εμπειρία μου λέει, ότι δεν είναι δυνατόν να εκραγούν 51 πυρκαγιές ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Ελλάδα, από αμέλεια ή φυσικά αίτια. Το μέγιστο ποσοστό των πυρκαγιών αυτών, είμαι σίγουρος ότι οφείλεται σε κακόβουλες ενέργειες. Ας ψάξουν οι αρμόδιοι να βρουν τι συμβαίνει, διότι, αν πράγματι είναι έτσι, θα υπάρξει συνέχεια.
Με την αλλαγή του κλίματος, η καταστροφή ενός δάσους είναι πραγματική συμφορά. Δεν «θα κομίσω γλαύκα εις τας Αθήνας», αναφερόμενος στις μεγάλες προσφορές του δάσους στον άνθρωπο. Πέρα από τις υλικές, υπάρχουν σοβαρότερες προσφορές, όπως οι αισθητικές, η προστασία του περιβάλλοντος, του εδάφους και της υγείας μας. Όμως δεν θα ήταν άσκοπο, να θυμηθούμε μερικές από αυτές τις μεγάλες υπηρεσίες του δάσους, στον άνθρωπο και γενικά σε όλα τα έμβια όντα:
- Τα ξυλικά και υλικά προϊόντα που αποκομίζουμε από τα δάση και έχουν ευρύτατη χρήση στις κατασκευές (σπιτιών, επίπλων, χαρτιού, κ.λπ.).
- Στέκονται ως ακοίμητοι φρουροί στις πλαγιές των βουνών και προστατεύουν τα εδάφη μας από διαβρώσεις και αποσαρθρώσεις. Τα δάση είναι ο στρατός, που προστατεύει εσωτερικά τα εδάφη της χώρας μας.
- Προσφέρει αισθητικές απολαύσεις στους ανθρώπους.
- Είναι το καταφύγιο και το ενδιαίτημα για άγρια ζώα, πτηνά και έντομα.
- Δεσμεύει το διοξείδιο του άνθρακα και απελευθερώνει το οξυγόνο, που χωρίς αυτό είναι αδύνατη η επιβίωσή μας.
- Συμβάλλει καθοριστικά στη μείωση των θερμοκρασιών και γενικότερα στην προστασία του περιβάλλοντος.
- Συγκρατεί τα όμβρια ύδατα, τα οποία αποδίδει καθαρά στις χαμηλότερες περιοχές, για την ικανοποίηση των πολυποίκιλων αναγκών μας.
- Αποτρέπει τη δημιουργία χειμαρρικών φαινομένων που προξενούν τεράστιες καταστροφές στις πεδινές περιοχές.
Συνοπτικά, αυτές είναι λίγες από τις μεγάλες προσφορές του δάσους στις ανθρώπινες κοινωνίες.
Είναι ηλίου φαεινότερον, ότι έχουν τόσο μεγάλη σημασία, ώστε δεν μπορεί κανένα από τα έμβια όντα της γης να επιζήσει χωρίς τα δάση.
Τότε γιατί δεν προσέχουμε και γινόμαστε αίτιοι να καίγονται τα δάση;
Οι πυρκαγιές οφείλονται σε κακόβουλες ενέργειες (πρόθεση), αμέλεια και φυσικά αίτια.
Η χειρότερη μορφή πυρκαγιών είναι αυτή που οφείλεται σε κακόβουλες ενέργειες. Αναρωτιέμαι, ποιοι είναι αυτοί, άραγε, που θέλουν να καταστρέψουν κάτι που προσφέρει τόσα πολλά; Είναι άνθρωποι που μαζί με τους άλλους θέλουν να βλάψουν και τον εαυτό τους; Είναι δολιοφθορείς που εξυπηρετούν ξένα συμφέροντα;
Η αμέλεια είναι προϊόν ανευθυνότητας και ανοησίας.
Τα φυσικά αίτια είναι κεραυνοί, ηλεκτρικά καλώδια, κάποιο γυαλί που παίζει τον ρόλο φακού και με τις ακτίνες του ηλίου προκαλεί ανάφλεξη και σκουπιδότοποι.
Δεν θα υπεισέλθω στον τρόπο πρόληψης και κατάσβεσης, διότι αποτελεί ιδιαίτερο κεφάλαιο. Δύο πράγματα μόνο θέλω να αναφέρω: «Κάλλιον το προλαμβάνειν, παρά το θεραπεύειν». Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται επιτήρηση των δασών μας. Σε περίπτωση πυρκαγιάς, μεγάλη σημασία έχει η έγκαιρη επέμβαση και η καλή γνώση της περιοχής.
Ο τίτλος του παρόντος, είναι κυριολεκτικός. Όπου καίγεται ένα δάσος, αφαιρείται έδαφος με τις διαβρώσεις και αποσαθρώσεις. Το γόνιμο έδαφος είναι απροστάτευτο και με τις βροχές μεταφέρεται στα κατάντι υπό μορφή χειμαρρικών φαινομένων, καταστρέφοντας τα πάντα στο διάβα του.
Για να αποκατασταθεί το έδαφος στην προ της πυρκαγιάς κατάσταση, εκεί που υπάρχουν ισχυρές κλίσεις, θα πρέπει να γίνουν πολυδάπανα στερεωτικά έργα και να φυτευτούν δασικά είδη φυτών, όπως σπαρτά και ακακίες. Η διαδικασία αποκατάστασης μπορεί να φτάσει και τα 80 χρόνια.
Να γιατί οι πυρκαγιές είναι εσωτερικός εχθρός, αφού τόσες καταστροφές προκαλούν. Όταν, λοιπόν, υποβαλλόμαστε σε τόσες δαπάνες για εξοπλισμούς, ώστε να μπορούμε να αποκρούσουμε όποιον επιβουλεύεται τα σύνορά μας, δεν θα πρέπει να προσέχουμε για τον εσωτερικό εχθρό που ονομάζονται πυρκαγιές;