Συμπέρασμα πρώτο: σε πολιτικό επίπεδο μπορεί να διατηρείται η πρωτοκαθεδρία της ΝΔ, αλλά το αποτέλεσμα αποτελεί ηχηρό καμπανάκι τόσο για την ίδια όσο και για τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίζει να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση, το ΠΑΣΟΚ είναι ήδη δεύτερο εκλογικά, ενώ ιδιαίτερα ενισχυμένο εμφανίζεται και το ΚΚΕ. Ωστόσο, η άνοδος των κομμάτων της αντιπολίτευσης ήταν μικρή. Δεν αλλάζει ουσιαστικά το πολιτικό σκηνικό και ούτε ήταν ικανή να διαμορφώσει το τελικό αποτέλεσμα. Αντιθέτως, η κοινωνία αποφάσισε να αναλάβει ρόλο. Να προσπαθήσει να δημιουργήσει ένα πολιτικό αντίβαρο στην κυβερνητική πλειοψηφία, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον φαινόμενα νεποτισμού και αλαζονείας (που ήδη εκφράστηκαν από υπουργικά χείλη). Το αποτέλεσμα στους Δήμους Αθήνας, Θεσσαλονίκης, Καλαμαριάς και Θερμαϊκού καταδεικνύει ότι η ίδια η κοινωνία πριμοδότησε ανεξάρτητα και πολυσυλλεκτικά ψηφοδέλτια επιθυμώντας να εξισορροπήσει την κυβερνητική εξουσία. Να, λοιπόν, που επιβεβαιώνεται η θέση ότι η «φύση απεχθάνεται τα κενά» Το αποσπασματικό αντιπολιτευτικό αφήγημα συμπληρώθηκε από την ίδια την κοινωνία και τις επιλογές της.
Συμπέρασμα δεύτερο: η αποχή αποκτά κυρίαρχα και ανησυχητικά χαρακτηριστικά. Κάποιοι θεωρούν ότι ανάλογες περιστάσεις ζούμε όλες οι «δημοκρατίες δυτικού τύπου». Τούτο δεν είναι αληθές. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, στις εκλογικές διαδικασίες, η συμμετοχή υπερβαίνει το 60%. Αντιθέτως, στη χώρα μας, η συμμετοχή δεν υπερέβη το 30%. Για ποιο λόγο συνέβη αυτό; Εξηγήσεις περί «κόπωσης του εκλογικού σώματος» από τις διαδοχικές εκλογές μόνον ως αστεϊσμός μπορεί να εκληφθούν. Το πρόβλημα αποκτά συστημικά χαρακτηριστικά και απαιτεί ενδελεχούς μελέτης. Εάν μετά από όσα ζήσαμε τους τελευταίους μήνες (φυσικές καταστροφές που οι συνέπειές τους επιτάθηκαν από πράξεις και παραλείψεις αιρετών της αυτοδιοίκησης) και ενώ σε κάθε συνδυασμό μπορούσαμε να βρούμε γνωστούς και φίλους (οι υποψήφιοι υπερέβησαν τα 151.000 άτομα!) δεν «κινητροδοτηθήκαμε» να περάσουμε πέντε λεπτά από την κάλπη, κάτι είναι εξαιρετικά σάπιο στη δημοκρατία του βαλκανικού νότου.
Συμπέρασμα τρίτο: στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης εμείς εξακολουθούμε να διεξάγουμε την εκλογική διαδικασία, όπως τη δεκαετία του 1950. Μπορεί να στέλνουμε γρηγορότερα τα αποτελέσματα (με κάτι κακοτερένια ipads) αλλά τα ψηφοδέλτια σεντόνια, οι σταυροί και τα μελάνια δεν έχουν εκλείψει. Συμπληρώνονται «εκλογικά βιβλία» που κανείς δε θα διαβάσει, ενώ τα λάθη πολλαπλασιάζονται. Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά. Ας μάθουμε να οργανώνουμε εκλογές με σύγχρονο τρόπο. Ας δείξουμε σε αυτούς τους λίγους που τελικά ψηφίζουν ότι σεβόμαστε την ψήφο τους και την καταχωρούμε ορθά και άμεσα. Τιμώντας όσους ψηφίζουν ίσως κάποια στιγμή προσελκύσουμε και αυτούς που δεν ψηφίζουν (για το φαινόμενο της αποχής θα ασχοληθούμε ειδικότερα στο μέλλον)…