Στην πρώτη υπηρεσιακή σύσκεψη που έγινε στη Λάρισα (στις 10 Σεπτεμβρίου) υπό την προεδρία του Πρωθυπουργού και παρουσία υπουργών και λοιπών στελεχών (κεντρικών και περιφερειακών) της κρατικής μηχανής, αποφασίσθηκε τη μελέτη για τη διερεύνηση των αιτιών που προκάλεσαν τις καταστροφές, αλλά και το σχεδιασμό για τα έργα αποκατάστασης και την επάνοδο της ζωής στη κανονικότητα, όλα αυτά τα σημαντικά και σπουδαία, να τ’ αναλάβει όχι μια δημόσια / κρατική Αρχή (ένα Υπουργείο, μια Περιφέρεια ή μια αρμόδια εν πάση περιπτώσει Υπηρεσία. Ούτε μια ελληνική ιδιωτική Μελετητική Εταιρεία, αλλά μια (ιδιωτική, φυσικά) της αλλοδαπής και συγκεκριμένα εξ Ολλανδίας. Η απόφαση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την απ’ ευθείας ανάθεση του έργου σε μια ξένη ιδιωτική Εταιρεία δεν αμφισβητήθηκε ούτε απ’ το ΚΚΕ (το οποίο, συνήθως, όταν ακούει για «ιδιώτες» επιχειρηματίες, μελετητές, κλπ. βγάζει σπυράκια…).
Στο άρθρο μου στην «Ελευθερία» της 2ας Οκτωβρίου 2023 (προ 6μήνου, δηλαδή) για την επιλογή της ολλανδικής εταιρείας «HVA Ιnternational» στη κατάρτιση ενός σχεδίου («MasterPlan») αποκατάστασης της πλημμυρισμένης λεκάνης απορροής της Θεσσαλίας έγραφα πως « (…) θεώρησα ρεαλιστική την επιλογή του Πρωθυπουργού να καλέσει μια παγκοσμίως αναγνωρισμένη ιδιωτική γεωργική εταιρεία (η οποία υλοποιεί αγροτοβιομηχανικά έργα εστιάζοντας το έργο της στη διαχείριση υδάτων) να μας δώσει τα «φώτα» της για τις πληγές και να μας υποδείξει τρόπους για τη θεραπεία τους και την επάνοδο της ζωής στη κανονικότητα (...)». Διετύπωσα, όμως, κι έναν προβληματισμό… Γιατί καλή και χρυσή η ολλανδική μελετητική εταιρεία (η έχουσα, μάλιστα, ως «C.E.O.» [Chief Executive Officer], ελληνιστί «διευθύνοντα σύμβουλο», έναν Έλληνα που διαπρέπει στο εξωτερικό, τον κ. Μιλτιάδη Γκουζούρη, για τον οποίο αμφιβάλλω αν στην Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει έστω και …ΕΔΙΠ σε ελληνικό ΑΕΙ...), αλλά γιατί να μην κληθούν από την Πολιτεία (το κράτος) να συμβάλλουν στο έργο για την αποκατάσταση των πληγών στη Θεσσαλία και οι κρατικοί επιστημονικοί φορείς της χώρας που, όλως παραδόξως, παρέμειναν μέχρι και σήμερα εκτός!
«Ομολογώ», έγραφα, «ότι με προβλημάτισε το γεγονός πως απ’ αυτό το έργο, την ερευνητική / μελετητική δράση είναι απόντες ελληνικοί κρατικοί και επιστημονικοί φορείς. Πού είναι π.χ. τα Πανεπιστήμια και πιο συγκεκριμένα οι (εννέα τον αριθμό – δεν τις λες και λίγες για ένα μικρό κράτος όπως η Ελλάδα) Γεωπονικές Σχολές ή οι (υπερδιπλάσιες στον αριθμό...) Πολυτεχνικές Σχολές (Πολιτικών Μηχανικών, Τοπογράφων, κ.λπ.) που ασφαλώς θα μπορούσαν να έχουν έναν κρίσιμο λόγο (και ρόλο) για το τι πήγε «στραβά» στα εγγειοβελτιωτικά έργα, στις υποδομές, στις γέφυρες, στους ταμιευτήρες και να συνδράμουν στην ανάδειξη των αιτίων που προκάλεσαν τις καταστροφές, υποδεικνύοντας, παραλλήλως, τους τρόπους της ανάκαμψης; Πού είναι οι καθ’ ύλην (επιστημονικά) αρμόδιοι και σχετικοί (εξ επόψεως της φύσεως των ζητημάτων) επιστημονικοί σύμβουλοι τους κράτους (Ν.Π.Δ.Δ.) και εν προκειμένω τα Επιμελητήρια (Γεωτεχνικό [ΓΕΩΤ.Ε.Ε.] και Τεχνικό [Τ.Ε.Ε.]); Διαβάζω, π.χ. στη σχετική ιστοσελίδα ότι το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΓΕΩΤ.Ε.Ε.) (στο οποίο εγγράφονται ως μέλη οι γεωπόνοι, δασολόγοι, γεωλόγοι, ιχθυολόγοι και κτηνίατροι) «είναι μια δημόσια υπηρεσία που έχει σαν σκοπό τη διεύρυνση και προώθηση της επιστημονικής γνώσης στους τομείς της γεωργίας, κτηνοτροφίας, δασολογίας, αλιείας και της διαχείρισης των ορυκτών και υδατικών πόρων, σε μια προσπάθεια επέμβασης και καθοδήγησης της εξέλιξης στους παραπάνω τομείς». Διαβάζω, επίσης, ότι «το ΓΕΩΤΕΕ είναι ο νομοθετημένος σύμβουλος της Πολιτείας σε θέματα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης της υπαίθρου και προσπαθεί πάντα να λαμβάνει υπόψη τον παράγοντα «περιβάλλον», το σεβασμό και την προστασία του»- κι απορώ: Είναι δυνατόν να μην καλείται να συνδράμει σε θέματα φυσικών καταστροφών της υπαίθρου και δη σε καθαρά αγροτικές περιοχές ο «νομοθετημένος σύμβουλος της Πολιτείας»; Τότε γιατί είναι «νομοθετημένος» και υπό ποίαν έννοια είναι «σύμβουλος» - και μάλιστα της μορφής του «νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου (NΠΔΔ)» σ’ ένα από τα πιο κρίσιμα υπουργεία (το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, εκ μέρους του οποίου και εποπτεύεται); Είναι δυνατόν να μην έχει ενημερωθεί το (κρατικής υποστάσεως/ΝΠΔΔ) ΓΕΩΤΕΕ για το περιεχόμενο του Master Plan της (ιδιωτικής) ολλανδικής εταιρείας «HVA Ιnternational» και να αναθέτει σε μεταφραστές (βλ. «Ε», 21.03.2024, σελ. 5η) το έργο της μετάφρασης στα ελληνικά της συνταχθείσης στα αγγλικά (και ήδη αναρτηθείσης στο διαδικτυακό τόπο του Υπουργείου) μελέτης προκειμένου να πληροφορηθεί τις προτάσεις των Ολλανδών επιστημόνων;…
Εις ό,τι αφορά τα Πανεπιστήμια διαβάζαμε τις παραμονές της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης (των εκλογών στις Περιφέρειες και τους Δήμους) ότι «κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων καθηγητών» των (κρατικών / ΝΠΔΔ) Γεωπονικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης «περιόδευσε στη Θεσσαλία προκειμένου να προβεί σε μια πρώτη αποτίμηση των προβλημάτων στη φυτική και ζωική παραγωγή από τα πλημμυρικά φαινόμενα...» («Ελευθερία», 07.10.2023, σελ. 7) και μείναμε με την (εύλογη, θέλουμε να πιστεύουμε) απορία: καλά, ήρθαν στη Θεσσαλία καθηγητές των Γεωπονικών Σχολών Αθηνών και Θεσσαλονίκης κι έλειπε (απ’ το περιοδεύον «κλιμάκιο» καθηγητών) η (εδρεύουσα στον Βόλο) Γεωπονική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας;.. (Τίνι λόγω άραγε;..). Και μετά (εκ μέρους των Γεωπονικών Σχολών) σιωπή.
Μετά τις εκλογές και την ανάδειξη νέας περιφερειακής αρχής ο νέος Περιφερειάρχης Θεσσαλίας κ. Δημ. Κουρέτας συγκρότησε νέα διεπιστημονική ομάδα για το σχέδιο ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας, αποτελουμένη από καθηγητές του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (στο οποίο κι ο ίδιος είναι καθηγητής), μια ομάδα η οποία θ’ αποτελεί τον επιστημονικό σύμβουλο της Περιφέρειας Θεσσαλίας για θέματα γεωτεχνικά, περιβαλλοντικά και τεχνικών υποδομών (συγκοινωνιακά/οδικά έργα, κλπ).
Εν τω μεταξύ ο καιρός περνάει (πέρασαν 7 μήνες από τη θεομηνία του «Daniel») αλλά το έργο της ανασυγκρότησης της Θεσσαλίας και ιδίως της αποκατάστασης των καταστροφών - και ειδικά στις γεωργικές περιοχές που έγιναν …λιμναίες (Κάρλα) - δεν προχωράει. Oι αγρότες στη Θεσσαλία βρίσκονται ακόμη σε απόγνωση. Κάτι δεν πάρει καλά. Μάλλον θα πρέπει να υπάρξει μια πιο ουσιαστική συνεργασία των εμπλεκομένων φορέων, κυβερνητικών, αυτοδιοικητικών και επιστημονικών. Με πρώτιστο μέλημα όλων το κλείσιμο των πληγών.
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι καθηγητής Β/θμιας Εκπ/σης, κλ. ΠΕ01 (xaan@theo.auth.gr).