Από τον Μάξιμο Χαρακόπουλο

Τώρα που καταλάγιασε ο κουρνιαχτός από τις ευρωεκλογές μπορούμε να δούμε πιο νηφάλια την αλλαγή του τρόπου εκλογής των Ελλήνων ευρωβουλευτών. Αναμφίβολα, η εισαγωγή της σταυροδοσίας συνιστά μια πράξη δημοκρατική. Ο πολίτης έχει πλέον τη δυνατότητα, αντί της καταρτισμένης από τα κόμματα λίστας, ο ίδιος να επιλέξει τα πρόσωπα που επιθυμεί να τον εκπροσωπούν στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Έως εδώ καλά. Κάθε απόφαση, όμως, ακόμη κι όταν λαμβάνεται με τις καλύτερες προθέσεις, αν δεν είναι ολοκληρωμένη «νοσεί».

Επιχειρώντας μια πρώτη αποτίμηση των πρόσφατων εκλογών, όχι από κομματική σκοπιά, αλλά από τη θέση του ενεργού πολίτη, τολμώ να διατυπώσω κάποιες διαπιστώσεις. Προφανής σκοπός του προβληματισμού που καταθέτω είναι η πιθανή διόρθωση των σημείων που χωλαίνουν, μέσα από δημόσιο διάλογο.

Όπως αποδείχθηκε περίτρανα από τα αποτελέσματα της 25ης Μαΐου, οι υποψήφιοι δεν βρέθηκαν στην ίδια αφετηρία. Ελάχιστοι από την πλειάδα των συμπολιτών μας που διεκδίκησαν μια θέση στα έδρανα του ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είχαν την τύχη να προσκληθούν και μάλιστα σε ώρες υψηλής τηλεθέασης στα μεγάλα, εθνικής εμβέλειας, κανάλια. Το εύρος, όμως, της ενιαίας εκλογικής περιφέρειας που ήταν η επικράτεια της χώρας, ευνόησε κυρίως τους έχοντες τηλεοπτική αναγνωρισιμότητα. Έτσι, προσωπικότητες με σημαντικό έργο στους τομείς τους και ιδιαίτερη παρουσία σε περιοχές εκτός της πρωτευούσης είχαν μειωμένες πιθανότητες εκλογής.

Το πρόβλημα, όμως, της αναγνωρισιμότητας φάνηκε και στην επιτυχία που σημείωσαν υποψήφιοι που προέρχονται από τον χώρο του θεάματος. Ανάλογες περιπτώσεις εκλεκτών του λαού από αυτό τον χώρο, στο εθνικό Κοινοβούλιο απέδειξαν ότι δεν προσέφεραν ουσιαστικά στην επίλυση προβλημάτων ή στην αναβάθμιση του πολιτικού διαλόγου. Πόσο μάλλον σήμερα και πόσο περισσότερο στο Ευρωκοινοβούλιο, το όργανο που θα έχει διευρυμένες εξουσίες και αποφασιστικότερο λόγο στα ευρωπαϊκά πράγματα τα επόμενα χρόνια.

Παράλληλα, όμως, κατά τη προεκλογική περίοδο δεν έγινε ουσιαστική συζήτηση για τα ευρωπαϊκά πράγματα. Κι αυτό συνέβη σε μια κρίσιμη περίοδο, καθώς το ευρωπαϊκό καράβι, στο οποίο όλοι μαζί -βόρειοι και νότιοι, πλουσιότεροι και φτωχότεροι- συνταξιδεύουμε, μοιάζει να έχει χάσει λίγο τον προσανατολισμό του. Κι αυτό φάνηκε και από την άνοδο των κομμάτων του ευρωσκεπτικισμού και των άκρων. Στην Ελλάδα, με κύρια ευθύνη της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, διολισθήσαμε πολλές φορές σε μια εσωστρεφή συζήτηση, για το αν θα μείνει ή θα πέσει η κυβέρνηση την επομένη των εκλογών. Κι αυτό, επίσης, συνετέλεσε ώστε να μην αναδειχθούν, όπως ίσως θα έπρεπε, οι επαΐοντες των ευρωπαϊκών ζητημάτων.

Εν πάση περιπτώσει, μια επανεξέταση του τρόπου εκλογής των ευρωβουλευτών θα ήταν χρήσιμη. Για παράδειγμα, θα ήταν ίσως σωστή η κατανομή της χώρας σε περιφέρειες, που θα εξασφάλιζε σε σημαντικό βαθμό την ισότητα των υποψηφίων και την αναλογική αντιπροσώπευση.

Επίσης, οι εμφανίσεις στα κανάλια εθνικής εμβέλειας δεν πρέπει να έχουν μόνον «ταβάνι» αλλά και κάποιο υποχρεωτικό ελάχιστο όριο, αναλογικά βέβαια με τη δύναμη των κομμάτων για όλους τους υποψηφίους.

Τα ίδια τα κόμματα, βεβαίως, καλό είναι να μην υποκύπτουν στις σειρήνες της εύκολης «τηλεοπτικής» ψήφου, προκρίνοντας υποψηφίους από τον χώρο του θεάματος.

Από εκεί και πέρα, η τελική επιλογή και ευθύνη ανήκει στους ίδιους τους ψηφοφόρους. Και σ’ αυτή τη διαδικασία, στις γνήσιες δημοκρατίες, δεν υπάρχουν συνταγές και νόμοι. Υπάρχει μόνον η συνείδηση του πολίτη για τη σημασία της πράξης του.

Ο κ. Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας, πρώην αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων