Του Φίλιππου Ζάχαρη (phil.zaharis@gmail.com)

 

Η θέση του μέσου Έλληνα πολίτη δυσχεραίνεται σημαντικά μετά τον τέταρτο χρόνο της κρίσης και μετά το ροκάνισμα και των τελευταίων οικονομικών αποθεμάτων. Αδυνατώντας να δει ανάπτυξη στο βάθος του σκοτεινού τούνελ και αμφισβητώντας τις εξαγγελίες Σαμαρά περί νέας εποχής στα οικονομικά της χώρας, ο πολίτης βλέπει πολύ απλά τη χώρα του να βυθίζεται ολοένα και περισσότερο στην κρίση , σε αντιδιαστολή με τις ρήσεις των δύο κυβερνητικών εταίρων πως κάποια στιγμή η κατάσταση θα καλυτερεύσει. Η αγωνία των πολιτών είναι έκδηλη στις συζητήσεις του καλοκαιριού, και όλοι εκφράζουν φόβο για το φθινόπωρο και τον χειμώνα. Είναι τόσο μεγάλη η απογοήτευση και τόσο ξεκάθαρη η πεποίθηση πως δεν θα υπάρξει κανενός είδους βελτίωση, που σχεδόν όλοι και όλες συμφωνούν πως η όλη ιστορία έχει πιάσει πάτο. Όσο και να προσπαθεί η κυβέρνηση να ωραιοποιήσει την κατάσταση, όσο και αν αναμένει με αγωνία τις επικείμενες γερμανικές εκλογές και τα αποτελέσματα που θα προκύψουν, κανείς δεν μπορεί πλέον να εγγυηθεί ούτε τις κοινωνικές παρενέργειες ούτε και τις αναμενόμενες κοινωνικές αντιδράσεις. Με την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ από την κυβέρνηση, ένα μεγάλο κενό προέκυψε εις ό,τι αφορά την ισόρροπη άσκηση πολιτικής και την σχέση με την τρόικα, που πλέον δεν δοκιμάζεται από τις όποιες προβαλλόμενες ενστάσεις αλλά συντηρείται από την σχεδόν αμέριστη κυβερητική αποδοχή αναφορικά με τις εκάστοτε αξιώσεις της. Και οι αξιώσεις αυτές είναι πολλές και σε κάθε περίπτωση αναντίρρητες. Το πρόγραμμα λοιπόν συνεχίζει να τίθεται σε ισχύ και όλα τα κυβερνητικά στελέχη υπακούουν στις εκάστοτε οδηγίες των ευρωπαίων εταίρων. Το κυβερνητικό αντίβαρο δεν υπάρχει, ο πρωθυπουργός κινείται σχεδόν ομόφωνα με τον αντιπρόεδρο και όλα παίρνουν τον δρόμο τους αναφορικά με την παρατεταμένη λιτότητα, που πλέον έχει ξεπεράσει κάθε όριο και που μέρα με την μέρα αποκαλύπτει ολοένα και περισσότερο τα δεινά που έχει επιφέρει στον κοινωνικοοικονομικό ιστό. Οι πολίτες λοιπόν αγωνιούν και πάλι και ο φόβος τους μεγαλώνει κάθε φορά που συζητείται κάτι για τα οικονομικά ή όταν η τρόικα επισκέπτεται την χώρα προκειμένου να ελέγξει αν τηρούνται οι δεσμεύσεις. Για κούρεμα του χρέους ούτε λόγος, για μέτρα ελάφρυνσης του κοινωνικού ιστού η παραμικρή κουβέντα. Μόνο λόγια για επανεκκίνηση έργων, για επενδύσεις με δημιουργία θέσεων εργασίας και επισκέψεις για προσέλκυση επενδυτών. Και αυτά όλα όμως πάντα με τον φόβο της χρεοκοπίας και της οριστικής διάλυσης του κράτους. Όλα με την προϋπόθεση ότι δεν θα συμβεί το μοιραίο και η χώρα εισέλθει στον δρόμο χωρίς επιστροφή. Θα έλεγε κανείς πως όλα κρέμονται από μια κλωστή, πως ολόκληρη η κοινωνία αναμένει με μεγάλη αγωνία τα επόμενα μέτρα ,που όπως ακούγεται θα εξαγγελθούν σύντομα με διαφορετικό τρόπο. Οι πολίτες λοιπόν δεν έχουν παρά να αναμένουν τις νέες οδηγίες από τα στόματα αυτών που καθορίζουν τις τύχες τους, τις νέες δεσμεύσεις απέναντι στην τρόικα, που σαφώς και θα συνεχίζει να αξιώνει νέες περικοπές. Προς το τέλος του καλοκαιριού λοιπόν και όλα είναι εύθραυστα, είτε για οικονομικό προγραμματισμό πρόκειται, είτε για κοινωνική πολιτική που τόσο έχει λείψει από την χώρα της πάσης φύσης ένδειας. Η θέση του Έλληνα πολίτη έχει επιβαρυνθεί σημαντικά και σχεδόν κανείς δεν πείθεται από τις κυβερνητικές υποσχέσεις. Όσο και να θέλει να ωραιοποιήσει την κατάσταση το υπουργείο Οικονομικών, όσοι έλεγχοι και αν γίνουν προς τήρηση των κανόνων καταπολέμησης της φοροδιαφυγής, τα «παραθυράκια» συνεχίζουν να υφίστανται χωρίς την παραμικρή μείωση. Η κυβέρνηση, βέβαια, από τη μεριά της θέλει να δείξει σοβαρότητα και συνέπεια. Θέλει να αποδείξει πως οι θυσίες των πολιτών δεν πήγαν χαμένες και πως αργά ή γρήγορα θα πιάσουν τόπο. Τι θα μπορούσε εξάλλου να κάνει άλλο; Πώς θα δικαιολογούσε τις παρατεταμένες στερήσεις και τις περικοπές αν όχι με μια υπόσχεση για ένα καλύτερο μέλλον; Οι πολίτες όμως δεν ησυχάζουν ούτε στέκονται στις όποιες υποσχέσεις. Γνωρίζουν τη θέση όπως και την κατάστασή τους. Πως τα οικονομικά αποθέματα εξαντλούνται και η ανοχή μειώνεται δραματικά, πως με λίγα χρόνια δεν πρόκειται να αφήσουν να περάσει ένας ακόμη χρόνος εκτεταμένης ύφεσης. Ποια θα είναι η θέση της κυβέρνησης απέναντι στις αναμενόμενες αντιδράσεις; Ποια θα είναι τα μέτρα αποτροπής της νέας κρίσης; Κανείς δεν ξέρει εκ των προτέρων. Απλά εικασίες γίνονται, υποθέσεις πως η κυβέρνηση δεν θα μπορεί ενόψει των σφοδρών κοινωνικών αντιδράσεων να λάβει επιπρόσθετα μέτρα. Με λίγα λόγια, η τρόικα θα θέλει αλλά η κυβέρνηση δεν θα μπορεί. Οι εταίροι θα αξιώνουν και άλλες θυσίες αλλά η κυβέρνηση θα αδυνατεί να τις επιβάλλει. Και άλλος χρόνος κρίσης λοιπόν ή παρατεταμένη λιτότητα; Νέοι σχεδιασμοί περικοπών επί χάρτου χωρίς τις κοινωνικές αντιδράσεις; Το θεωρώ αδύνατο. Πολύ πιθανό όμως αν οι εντολές πρέπει να εκτελεστούν ανεξαρτήτου αποτελέσματος. Και μετά ότι βρέξει ας κατεβάσει.