* Του Βασίλη Χ. Γερογιάννη, αναπληρωτή Καθηγητή Τμήματος ΔΔΕ ΤΕΙ Λάρισας και Γενικός Γραμματέας Τμήματος Πληροφορικής και Επικοινωνιών ΤΕΕ
Η 5η Ιουνίου έχει καθιερωθεί διεθνώς ως η Ημέρα του Περιβάλλοντος. Οι διαστάσεις του περιβαλλοντικού ζητήματος στις μέρες μας είναι ανησυχητικές. Η αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας προκαλεί αυξημένη εκπομπή των «αερίων του θερμοκηπίου» που εγκλωβίζουν το ηλιακό φως στην ατμόσφαιρα και αυξάνουν τη θερμοκρασία της γης. Τα αέρια του θερμοκηπίου αποτελούν αιτία επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας και προκαλούν κλιματικές αλλαγές, μεταβάλλοντας παγιωμένες καιρικές συνθήκες, λιώνοντας τους πάγους στους πόλους της γης και υψώνοντας τις στάθμες των θαλασσών. Στο πρόβλημα του περιβάλλοντος οι Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών - ΤΠΕ (Information & Communication Technologies - ICT) έχουν ένα καταλυτικό ρόλο. Από τη μια πλευρά, οι ΤΠΕ δεν είναι πλέον μια «καθαρή» βιομηχανία. Την επόμενη εικοσαετία αναμένεται το αποτύπωμα εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) που οφείλεται στη χρήση εξοπλισμού ΤΠΕ να ξεπεράσει το αποτύπωμα CO2 που οφείλεται στις αεροπορικές μεταφορές. Από την άλλη πλευρά, οι ΤΠΕ αποτελούν ένα ισχυρό εργαλείο το οποίο, αν χρησιμοποιηθεί σωστά, μπορεί να συνεισφέρει στην προστασία του περιβάλλοντος, με διάφορους τρόπους και όχι μόνο με τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας.
Είναι δυνατόν να θεωρήσει κανείς τις «Πράσινες ΤΠΕ» (Green ICT) από δύο οπτικές γωνίες: α) μέσω του περιορισμού της κατανάλωσης ενέργειας που οι ίδιες οι ΤΠΕ προκαλούν και β) μέσω του περιορισμού των επιπτώσεων που μπορεί να έχουν σε άλλα πεδία εφαρμογών. Οι ΤΠΕ μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ένα φάσμα εφαρμογών όπως για περιορισμό της ρύπανσης των βιομηχανιών, προειδοποίηση και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, βελτίωση πρακτικών στη γεωργία και στη δασοπονία, παρακολούθηση ατμοσφαιρικής και θαλάσσιας ρύπανσης, διαχείριση και ανακύκλωση αποβλήτων, βελτίωση της κατανάλωσης ενέργειας σε μεταφορές, παρακολούθηση κυκλοφορίας οχημάτων, διαχείριση μεταφορών, εφαρμογές τηλε-εργασίας, «έξυπνες» υποδομές και «έξυπνα» σπίτια, καθώς οι κατοικίες είναι μαζί με τις μεταφορές και τη βιομηχανία οι μεγαλύτεροι παραγωγοί ρύπων CO2. Ως προς τη δεύτερη θεώρηση, του περιορισμού δηλαδή του αποτυπώματος CO2 που προέρχεται από τις ΤΠΕ, ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί με τη συνεργασία πολιτών, επιστημόνων ΤΠΕ, βιομηχανίας και πολιτείας. Οι πολίτες ως κοινή γνώμη μπορούν να θέσουν αιτήματα προς την πολιτεία, ως καταναλωτές μπορούν να πιέσουν τις βιομηχανίες και ως άτομα μπορούν να υιοθετήσουν συμπεριφορές χρήσης προϊόντων ΤΠΕ που είναι οικολογικά φιλικές ώστε να περιορίσουν τις όποιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις αυτών. Οι επιστήμονες ΤΠΕ μπορούν να προτείνουν λύσεις στην πολιτεία και τεχνικές/εργαλεία στη βιομηχανία για τον σχεδιασμό προϊόντων περισσότερο φιλικών προς το περιβάλλον. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι τα «ενεργειακά κέρδη» από τη χρήση εφαρμογών ΤΠΕ στον κτιριακό τομέα, ο οποίος ευθύνεται για το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης στην Ευρώπη.
Ως Τμήμα Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (e-TEE www.e-tee.gr) επιδιώκουμε να ευαισθητοποιήσουμε πολίτες, επιχειρήσεις και πολιτική ηγεσία, με στόχο την υιοθέτηση «πράσινων ΤΠΕ» και την εφαρμογή αυτών στην προστασία του περιβάλλοντος. Για το σκοπό αυτό διοργανώνουμε κάθε χρόνο, εδώ και μια πενταετία το συνέδριο Infocom Green ICT (φέτος έγινε στις 10 Απριλίου 2013 στην Αθήνα). Βασικός στόχος του συνεδρίου είναι να αναδειχθεί ότι η αξιοποίηση των Πράσινων ΤΠΕ αφορά την ποιότητα της ζωής μας αλλά και την οικονομία, μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας. Επίσης, στο πλαίσιο του e-TEE λειτουργεί η Επιστημονική Επιτροπή Green ICT, η οποία και έχει εκδώσει ένα «Οδηγό» με πρακτικές οδηγίες που απευθύνονται προς κάθε πολίτη – καταναλωτή, ώστε ο καθένας να υιοθετήσει μια οικολογική συμπεριφορά προς τις συσκευές ΤΠΕ που χρησιμοποιεί (υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα κλπ.). Στον οδηγό αυτό περιλαμβάνονται οι ακόλουθες «συμβουλές» προς χρήστες – καταναλωτές:
1. Ορθολογική κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος (Save Energy).
Α. Κλείσιμο του υπολογιστή όταν δεν λειτουργεί.
Β. Απενεργοποίηση των screen savers.
Γ. Κλείσιμο της οθόνης ακόμα και για μικρές απουσίες από τον υπολογιστή.
2. Αγοράζοντας έναν νέο υπολογιστή (Less is more).
Α. Χρειάζεστε πραγματικά νέο υπολογιστή; Ο πιο «πράσινος υπολογιστής» είναι αυτός που ήδη έχετε στην κατοχή σας. Βεβαιωθείτε πως οι ανάγκες σας δεν είναι επίπλαστες λόγω marketing. Εξετάστε αν ο παλιός υπολογιστής σας μπορεί να καλύψει τις ανάγκες σας με αναβάθμιση.
Β. Ελέγξτε για «ετικέτες οικολογίας» (eco-labels).
Γ. Ενεργοποιήστε τα χαρακτηριστικά περιορισμού κατανάλωσης ενέργειας του υπολογιστή σας.
Δ. Όταν πλέον δεν τον χρειάζεστε, δωρίστε τον σε δημόσιους φορείς, οργανισμούς κ.λπ., χρησιμοποιήστε μέρη του (π.χ. σκληρός δίσκος, μνήμη), ανακυκλώστε τον (μην τον πετάξετε στα σκουπίδια).
3. Χρήση οθόνης (Be reasonable).
Α. Η φωτεινότητα της οθόνης να είναι ρυθμισμένη στο ελάχιστο ανεκτό όριο.
Β. Οι πολύ μεγάλες οθόνες είναι ενεργοβόρες και καλό θα είναι να αποφεύγονται.
Γ. Πατήστε F11 και αυξήστε το μέγεθος της οθόνης σας τουλάχιστον κατά μία ίντσα όταν χρησιμοποιείτε τον Explorer ή το Firefox.
4. Αλόγιστη χρήση δικτυακών πόρων (Unity in everything we do).
Α. Το άσκοπο «κατέβασμα» (επειδή είναι ενεργή η ευρυζωνική σύνδεση) θα πρέπει να αποφεύγεται.
Β. «Όχι» στην απεριόριστη πρόσβαση τρίτων (π.χ. γείτονες) στο ασύρματο δίκτυό μας. «Ναι» στις κοινές, βάσει κανόνων, ασύρματες συνδέσεις.
5. Χρήση περιφερειακών συσκευών (Recycle).
Α. Περιορισμός κατανάλωσης χαρτιού (μπρος/πίσω και πολλές σελίδες μαζί).
Β. Επαναχρησιμοποίηση toners με ανανέωση μελανιού.
Γ. Ανακύκλωση (CD, DVD, συσκευασίες κ.α.).
Δ. Βγάλτε από την πρίζα συσκευές που δεν χρησιμοποιούνται (φορτιστές/μετασχηματιστές) ή χρησιμοποιήστε πολύμπριζο με διακόπτη.
Ε. Πολυχρηστικός υπολογιστής (fax, mp3 player κτλ) για περιορισμό συσκευών (η αγορά κάθε νέας συσκευής αντιστοιχεί σε ένα σοβαρό όγκο CO2 , το οποίο εκλύθηκε για την παραγωγή της).
ΣΤ. Χρήση συσκευών από διασπώμενα υλικά (αν υπάρχουν).
6. Λογισμικό (Say "yes" to second thoughts).
Α. Ελέγξτε τα χαρακτηριστικά του λογισμικού που σκοπεύετε να αγοράσετε.
Β. Μην αναβαθμίζεται το λογισμικό σας, παρά μόνο για λόγους ασφαλείας.
Γ. Μην ενδίδετε απερίσκεπτα στις νέες εκδόσεις. Είναι πιθανό να είναι περισσότερο ενεργοβόρες σε υπολογιστική ισχύ, χωρίς να ικανοποιούν τις πραγματικές σας ανάγκες.
Δ. Ναι στα «ελαφρά» προγράμματα (light editions).
7. Χρήση διαδικτύου (Surf with care).
Α. Λήψη λογαριασμών ηλεκτρονικά μέσω email και όχι με το παραδοσιακό ταχυδρομείο.
Β. Χρήση web banking για αποφυγή της γραφειοκρατίας.
Γ. Χρήση e-government επιλογών, όποτε αυτές προσφέρονται.
Με αφορμή λοιπόν την Παγκόσμια Ημέρα του Περιβάλλοντος, θα μπορούσε ο καθένας μας, όχι μόνο να προβληματιστεί σχετικά, αλλά και να υιοθετήσει απλές πρακτικές ώστε να επιδεικνύει στην πράξη μια οικολογική στάση ζωής που είναι συμβατή με τις «πράσινες» ΤΠΕ.
