Του Κων/νου Τσιρονίκου
Η βαθιά οικονομική κρίση, ο περιορισμός των δαπανών και η αύξηση των εσόδων που επιβάλλουν οι δανειστές μας δεν αφήνουν ανέγγιχτο και τον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης. Ένας χώρος που δομήθηκε κατά τρόπον άναρχο, απρογραμμάτιστο και ιδιοτελή.
Αποτέλεσμα να γεμίσει η χώρα από Πανεπιστημιακές στολές και ΤΕΙ, που θυμίζουν το σλόγκαν της δικτατορίας: «Κάθε πόλη και στάδιο, κάθε χωριό και γυμναστήριο». Όλα αυτά παράγουν στρατιές ανέργων πτυχιούχων οι οποίοι προστίθενται στους ήδη υπάρχοντες πολλές χιλιάδες που ζουν χωρίς όνειρα και ελπίδα για το μέλλον.
Τώρα η κυβέρνηση συνευθύνης, υπό την πίεση των πραγμάτων και κυρίως τις αυξήσεις των εσόδων, αντελήφθη το μεγάλο κακό που διαχρονικά έγινε. Τώρα αυτό το στενής αντιλήψεως κράτος πήρε χαμπάρι το τι γίνεται εδώ και δεκαετίες. Ότι παράγουμε πολύ περισσότερους πτυχιούχους από όσους χρειαζόμαστε. Ότι ξοδεύομε πολλά για έναν σκοπό, που ενώ έπρεπε να έχει μέλλον δυστυχώς δεν έχει. Και ότι η χωροταξική και γεωγραφική κατανομή των Πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και ΤΕΙ έγινε κατά τρόπον εξυπηρετούντα περισσότερο το τοπικό και το πρόσκαιρο κομματικό συμφέρον και λιγότερο το γενικότερο καλό. Όλα αυτά, βέβαια, με σημαντικότατο οικονομικό κόστος. Και ένα ίσως όφελος: Την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Μια οικονομία που αρχίζει να φθίνει και να φθάνει σχεδόν στο μηδέν, λόγω μείωσης ή ανυπαρξίας σπουδαστών.
Όπως είναι φυσικό ένα τέτοιο εκπαιδευτικό σύστημα που στηρίχθηκε στην προχειρότητα και την ιδιοτέλεια αρχίζει να καταρρέει. Το δυνατότερο χτύπημα το δέχεται σήμερα. Το επιφέρει η οικονομική κρίση και οι διαρθρωτικές αλλαγές που επιβάλλουν οι κηδεμόνες μας. Εκτελεστής της κατεδάφισης του σαθρού αυτού οικοδομήματος η σημερινή κυβέρνηση. Που θα υπογράψει και στην τελευταία πράξη του δράματος. Μιας ιστορίας που κυρίαρχα στοιχεία είχε: την ανοργανωσιά, την ιδιοτέλεια και την απάτη.
Την έναρξη αυτού του γκρεμίσματος ανακοίνωσε, προ καιρού, η κυβέρνηση διά στόματος του υπουργού Παιδείας ο οποίος μίλησε: για καταγραφή, συγχώνευση και μείωση των Πανεπιστημιακών Τμημάτων και ΤΕΙ, λόγω δυσλειτουργίας, κακής χωροταξικής κατανομής, πληθώρας και αντικειμενικής ομοιότητας και επικάλυψης.
Το ερώτημα όμως είναι το τι θα γίνει μετά: Πού θα πάει ο μεγάλος αριθμός των εισακτέων που προορίζονταν για τις σχολές που καταργούνται;
Κατά τη γνώμη μου κάποιοι, οι έχοντες, θα μεταβούν στο εξωτερικό προς συνέχιση των σπουδών τους. Οι πιο πολλοί, όμως, θα μείνουν εδώ ως μη πτυχιούχοι άνεργοι ή θα μεταβούν, ως οικονομικοί μετανάστες σε τόπους της αλλοδαπής.
Βέβαια, η κατάσταση αυτή είναι η χειροτέρα των λύσεων, γιατί: 1) Θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την αιμορραγούσα και πνέουσα τα λοίσθια εθνική μας οικονομία. 2) Ο τόπος μας θα στερηθεί ενός νεότατου σε ηλικία και δραστηριότητα ανθρώπινου δυναμικού και 3) θα υπάρξουν πολύ γρήγορα σοβαρές και μεγάλες αρνητικές πληθυσμιακές επιπτώσεις στο ήδη ανησυχητικά δημογραφικό μας πρόβλημα.
Εάν επικρατήσει ο παραπάνω τρόπος επίλυσης της κατάστασης που θα προκύψει από τη μείωση των σχολών η κυβέρνηση θα δείξει, άθελά της μάλλον, ένα πρόσωπο ανάλγητης συμπεριφοράς απέναντι στην πατρίδα και το έθνος.
Τι άλλο μπορεί να γίνει όμως; Αυτή τη στιγμή, ως έχουν τα πράγματα, τίποτα. Γιατί πουθενά δεν υπάρχει ίχνος ανάπτυξης, που θα δώσει μέλλον και προοπτική σε όλους: Πτυχιούχους και μη.
Σε ό,τι αφορά στους πρώτους για να έχουν τύχη πρέπει τα πράγματα να αλλάξουν ριζικά: Να προκληθεί πλήρης οργανωτική και λειτουργική αναδιοργάνωση Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, χωρίς βέβαια να παραγνωρίζεται το δικαίωμα των νέων για σπουδή και μόρφωση. Κυρίως, όμως, από δω και πέρα, ο αριθμός των αποφοίτων να είναι προϊόν μιας καλά μελετημένης και προγραμματισμένης χωροταξιακά και αριθμητικά πανεπιστημιακής κοινότητας. Τόση σε μέγεθος που να καλύπτει τις ανάγκες της χώρας. Την παραγωγή, την εκπαίδευση, τη διοίκηση, την άμυνα και την ασφάλεια.
Η υπερπληθώρα πτυχιούχων, με τη σημερινή πραγματικότητα δεν νομίζω ότι βοηθάει στο μέλλον και στην προοπτική των παιδιών αυτών. Απεναντίας δημιουργεί προβλήματα: ατομικά, οικογενειακά, κοινωνικά, που κάποιες φορές μπορεί να έχουν και δραματική κατάληξη. Τέτοια ακριβώς προβλήματα βιώνουμε σήμερα. Με κύρια χαρακτηριστικά την απογοήτευση και την απελπισία των νέων. Γιατί ποτέ δεν είχαμε πρόγραμμα ή αν είχαμε το κάναμε στο πόδι, αδιαφορώντας για το αύριο.
Γι’ αυτό λοιπόν, άρχισαν να εμφανίζονται τα πικρά προβλήματα του παρελθόντος. Με κύριο τη μετανάστευση. Την καταραμένη ξενιτιά. Που, δυστυχώς, θα χωρίζει πάλι μάνες και παιδιά.
Που θα ξαναγράψει την ιστορία: της εγκατάλειψης, της λύπης και της λύτρωσης.
Αυτός είναι ο σοβαρότερος λόγος που χρειάζεται βιασύνη στη διάρθρωση των κακώς εσχάτων. Για να προλάβουμε το μεγάλο κακό της ερήμωσης και της μετατροπής της Ελλάδας σε χώρο γερόντων.
Τελειώνοντας, θα ήθελα να τονίσω, ότι η κυβέρνηση όποιες μειώσεις και εκπτώσεις και να επιβάλλει στην ανώτατη εκπαίδευση, δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα, αν δεν συνοδεύονται από μέτρα πραγματικής άνθησης και αλλαγής των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ.
Αυτό σημαίνει προγραμματική, λειτουργική, χωροταξική και εκπαιδευτική τάξη. Για να προάγεται το ατομικό καλό και το κοινωνικώς ωφέλιμο.
Ας το πράξει λοιπόν.
