Του δρ. Θεολογίας Αχιλλέα Πιτσίλκα
Ο Άγιος Αντώνιος, που χαρακτηρίστηκε μέσα στην Ιστορία ως μέγας και ως πατριάρχης της ερήμου, συγκίνησε κατά τη νεότητά του ιδιαίτερα τον Μ. Αθανάσιο, που έγινε αρχικά μαθητής και αργότερα ο πρώτος βιογράφος του. Συγκινεί όμως τις καρδιές και όλων των μελετητών της αγίας βιοτής του, γιατί ήταν άνθρωπος του Θεού αληθινός, που νίκησε με τη Χάρη του Θεού στον πιο μεγάλο αγώνα της ζωής, το στρεφόμενο εναντίον των νοητών εχθρών, και κατέκτησε τη χριστιανική τελειότητα. Κάποιες δε από τις πλευρές της ζωής του και του ανειρήνευτου αγώνα του για την κυριαρχία στα φθοροποιά πάθη ήταν και οι πιο κάτω:
α) Ο σεβασμός των γονέων του, η εργατικότητα και ο τακτικός εκκλησιασμός
Από πολύ μικρός ακόμη ο Αγιος, που γεννήθηκε στην Κομά της Αιγύπτου το 251 μ.Χ., έτρεφε ένα πολύ μεγάλο σεβασμό στην καρδιά του προς τους γονείς, στους οποίους ήταν πειθαρχικός και εξυπηρετικός κατά πάντα. Για το λόγο δε αυτό τους βοηθούσε από παιδί σε όλες τις εργασίες τους. Απαράβατα όμως μετέβαινε κάθε Κυριακή και στις μεγάλες γιορτές στο ναό του χωριού τους, όπου άκουγε με κατάνυξη και μεγάλη προσοχή τα λόγια του Ιερού Ευαγγελίου, που πάντοτε τον συγκινούσαν και τον μεταρσίωναν πνευματικά στη ζωή του.
β) Ο θάνατος των γονέων του και η αφιέρωσή του στο Θεό
Όταν ο Αγιος έφθασε στην ηλικία των 20 ετών, οι γονείς του σε κάποια στιγμή πέθαναν, αφήνοντας αυτόν ορφανό και προστάτη μιας μικρότερης αδελφής. Ο θάνατος ακριβώς αυτός συνετέλεσε στο να φιλοσοφήσει ο Αντώνιος βαθύτερα και να πάρει την απόφαση να αφιερωθεί στο Θεό. Στην αφιέρωσή του αυτή άλλωστε τον βοήθησε αναμφίβολα ο ίδιος ο Θεός, που μίλησε στην καρδιά του ιδιαίτερα, όταν άκουσε μια Κυριακή τα λόγια του Κυρίου, που έλεγε στον πλούσιο νεανίσκο το «ει θέλεις τέλειος είναι, ύπαγε, πώλησόν σου τα υπάρχοντα και δος πτωχοίς και εξεις θησαυρόν εν ουρανοίς και δεύρο ακολούθει μοι» (Ματθ. 19, 21).
γ) Η αντιμετώπιση ποικίλων πειρασμών
Από την πρώτη στιγμή των ασκητικών αγώνων του όμως, ο Αγιος αντιμετώπισε ποικίλους πειρασμούς, εξαιτίας των διαρκών επιθέσεων των πονηρών πνευμάτων. Οι πονηροί δαίμονες δηλαδή προσπάθησαν ευθύς εξαρχής να τον εμποδίσουν από την άνοδό του στην κλίμακα των θεοποιών αρετών, υπενθυμίζοντας σ’ αυτόν πρωταρχικά τα υλικά αγαθά που έχασε, διαμοιράζοντας αυτά, τις ανέσεις, που θα μπορούσε να έχει από τις υπηρεσίες της αδελφής του, το τραχύ των αγώνων για την κατάκτηση των αρετών, τις ασθένειες του σώματος και ιδιαίτερα των γηρατειών, από τις οποίες θα υπέφερε, και άλλες δυσκολίες παρόμοιες. Ο Αγιος όμως υπερνικούσε τους πειρασμούς αυτούς, «τον Χριστόν επικαλούμενος»…
δ) Η απόκτηση μεγάλων χαρισμάτων
Ύστερα από 35 έτη ασκητικής ζωής στην πατρίδα του και στο φρούριο του Πισπίρ, ο Αγιος απέκτησε και πολλά χαρίσματα, ένα από τα οποία ήταν και το διδασκαλικό. Με το χάρισμα αυτό δηλ. ο Αγιος τόνιζε κάθε τόσο στους προσερχόμενους προς αυτόν την αναγκαιότητα των πνευματικών αγώνων, λέγοντας γενικότερα ότι ο άνθρωπος που βάζει το χέρι του στο αλέτρι των αγώνων της χριστιανικής ζωής, δεν πρέπει να στρέφεται ποτέ «εις τα οπίσω», δηλ. στην προηγούμενη αμαρτωλή ζωή, γιατί «ο στρεφόμενος εις τα οπίσω» δεν είναι «εύθετος εις την βασιλείαν των ουρανών» (βλ. Λουκ. 9,62).
ε) Η συμπαράστασή του στο έργο της Εκκλησίας
Εκτός από τα πιο πάνω όμως και από πολλά θαύματα, που πραγματοποίησε ο Αγιος, εκβάλλοντας ιδιαίτερα δαιμόνια πονηρά από κατεχόμενους, ο Αγιος σ’ ολόκληρη τη ζωή του, στάθηκε και συμπαραστάτης στο πολύπλευρο έργο της Εκκλησίας.
Το 311 δηλαδή κατέβηκε στην Αλεξάνδρεια, για να συμπαραστέκεται στις δίκες τους Χριστιανούς Ομολογητές, ενώ ταυτόχρονα περιποιόταν τις πληγές τους στις φυλακές, όντας αποφασισμένος και γι’ αυτό το μαρτύριο.
Το 338 επίσης ο Αγιος άφησε για αρκετό καιρό την προσφιλή σ’ αυτόν έρημο, ύστερα από παράκληση κάποιων επισκόπων, και κατέβηκε και πάλι στην Αλεξάνδρεια, όπου απεκήρυξε την αίρεση των Αρειανιστών, χαρακτηρίζονται αυτήν ως πρόδρομο του Αντιχρίστου και ως πρόξενο απώλειας ψυχών.
ζ) Η οσιακή κοίμησή του
Όταν ο Αγιος έφθασε στην ηλικία των 105 ετών, έφθασε και γι’ αυτόν ο καιρός της «αναλύσεως», δηλ. της κοίμησης. Για το λόγο αυτό έκανε, πριν από την κοίμησή του, μια περιοδεία, για να αποχαιρετήσει τους «έξω του όρους» και να τους δώσει τις τελευταίες συμβουλές. Ως πατέρα δε Πατέρων και μεγάλο θαυματουργό Αγιο πρέπει να δεχόμαστε και μεις τον Αγιο Αντώνιο και να εκζητούμε τις ευχές του, μελετώντας ταυτόχρονα και τις θεοφώτιστες διδαχές του, γιατί ήταν μεν άνθρωπος απλοϊκός, σαν τους ψαράδες της Γαλιλαίας, που ο Κύριος είχε διαλέξει για μαθητές Του, αλλά είχε όμως μεγάλη πίστη και αγάπη για το Θεό και τους ανθρώπους.
