Της Θέκλας Παρασκευούδη, προέδρου του Ελληνικού Οργανισμού Περιβάλλοντος
Η γενικευμένη στροφή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας από το σύνολο των πλουτοπαραγωγικών χωρών δείχνει εμπράκτως την έκδηλη ανησυχία όλων. Αφενός γιατί είναι πλέον κοινή η παραδοχή πως οι φυσικοί πόροι δεν είναι ανεξάντλητοι και αφετέρου γιατί η πρόοδος της ανθρώπινης επιστήμης σε ενεργειακά ζητήματα δύναται να προσφέρει άφθονη ενέργεια για τη διατήρηση και ανάπτυξη του ανθρωπίνου γένους, με χαμηλότερο κόστος.
Πάραυτα, θα ήταν μέγιστο λάθος να «αγιοποιήσουμε» τις λεγόμενες Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας οι οποίες για το ευρύ κοινό είναι γνωστές για την ιδιότητά τους να παράγουν τη λεγόμενη «καθαρή» ενέργεια. Και θα ήταν λάθος, διότι μία προσεκτικότερη ματιά στη διαδικασία που απαιτείται για τη δημιουργία των υποδομών και εν τέλει για την παραγωγή της ενέργειας, δείχνει πως και στις ΑΠΕ ελλοχεύουν διόλου «αθώοι» κίνδυνοι για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Αυτό αποδεικνύει μία νέα έκθεση της «BirdLife Europe» η οποία παρουσιάστηκε τον περασμένο Νοέμβριο τις Βρυξέλλες με τη συμμετοχή των Διευθύνσεων Ενέργειας και Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ανανεώσιμης Ενέργειας.
Η έκθεση κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι τόσο η ηλιακή όσο και η αιολική ενέργεια μπορούν να συμβάλλουν στον περιορισμό άλλων ρυπογόνων και ξεπερασμένων μεθόδων παραγωγής ενέργειας αρκεί όμως οι υποδομές τους να αναπτυχθούν σε περιοχές όπου θα μπορούσε να υποστεί βλάβη η χλωρίδα και η πανίδα τους (κυρίως τα πουλιά).
Επιπρόσθετα, η έκθεση σημειώνει ότι «ως το 2020 πάνω από τα τέσσερα πέμπτα των επενδύσεων στην Ε.Ε. θα διοχετευτούν σε τεχνολογίες ΑΠΕ που έχουν «διαχειρίσιμα» ρίσκα για τη βιοποικιλότητα, όπως οι φωτοβολταϊκοί και αιολικοί σταθμοί. Αντίθετα, τεχνολογίες όπως τα βιοκαύσιμα ή τα μεγάλα υδροηλεκτρικά φράγματα έχουν αποδειχθεί πολύ υψηλού ρίσκου, με καταστροφικές επιπτώσεις για τη βιοποικιλότητα».
Και προσθέτει μία ανησυχητική παράμετρο ότι «οι κυβερνήσεις όμως, και στις δύο περιπτώσεις έχουν δείξει ανεπαρκή κατανόηση για τις σοβαρές επιπτώσεις των προβληματικών και πρόχειρα σχεδιασμένων έργων για τα πουλιά και τους βιότοπους της Ευρώπης, αλλά κυρίως έχουν δείξει έλλειψη πολιτικής βούλησης ώστε αυτές να αποφευχθούν».
Όλα τα παραπάνω δημιουργούν έναν εύλογο προβληματισμό. Πολλώ δε μάλλον στη χώρα μας η οποία έχει προικιστεί από τη φύση με όλα εκείνα τα φυσικά προσόντα, που υπό προϋποθέσεις μπορούν να την αναδείξουν σε κυρίαρχο παραγωγική δύναμη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τις επόμενες δεκαετίες.
Μεσούσης της κρίσης εξάλλου, το ενδιαφέρον αρκετών δυτικών προηγμένων χωρών και κυρίως της Γερμανίας για την ενέργεια που θα μπορούσαμε να εξάγουμε στον βορρά της Ευρώπης, δημιουργούν σε πολλούς την ελπίδα ότι το πολυπόθητο φως στο τούνελ μπορεί να έλθει μέσω των ΑΠΕ σε μία χώρα που το μόνο που της έχει μείνει να «πουλά» πέραν της βαθύπλουτης ιστορίας της, είναι ο ήλιος και η θάλασσα.
Θα πρέπει λοιπόν στην παρούσα κρίσιμη συγκυρία, να δούμε με ιδιαίτερο προβληματισμό κάθε είδους επένδυση που αφορά σε δομές παραγωγής «καθαρής» ενέργειας. Κάθε μας βήμα επιβάλλεται να είναι προσεκτικό και κάθε μας απόφαση να φιλτράρεται προπαντός από το συμφέρον της ίδιας της γης. Ένα συμφέρον που αν καταλάβουμε ότι είναι πρώτιστα δικό μας, τότε θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε ξανά στην ανάπτυξη χωρίς να τραυματίζουμε τον πλανήτη.
