Η αναπάντεχη και ξαφνική αναχώρηση του μεγάλου δημιουργού, Θόδωρου Αγγελόπουλου, μας γέμισε οδύνη και απορία. Κανείς δεν περίμενε πώς ένα «Μετέωρο βήμα» μετά από ένα απογευματινό γύρισμα, θα ήταν μοιραίο, για τον διανοούμενο μαχητή σκηνοθέτη.
Κι όταν πριν λίγες μέρες «αποχαιρετήσαμε» τον εκλεκτό μας φίλο, τον δημιουργό του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, οι απορίες μας, έγιναν θυμός, θλίψη, ερωτήματα. Γιατί «έφυγε» τόσο ξαφνικά. «Μια μέρα προς την αιωνιότητα;».
Κι ήταν πολύ χαρούμενος εκείνη τη μοιραία μέρα. Χαρούμενος κι’ ευτυχισμένος για ένα ακόμα πλάνο, χαρούμενος γιατί όλο πήγαιναν όπως τα φαντάστηκε για την τελευταία του ταινία. Και είναι κρίμα και άδικο, γιατί ο Θόδωρος Αγγελόπουλος, «έφυγε» στην καλύτερη φάση της δημιουργικής καριέρας του, καθώς γύριζε την τελευταία δέκατη τέταρτη ταινία με τίτλο «Η άλλη θάλασσα».
Η απώλεια μεγάλη, και το κενό προς το παρόν ανεκπλήρωτο, καθώς το έργο του έγινε γνωστό σ’ όλο τον κόσμο. Με μια αξιοζήλευτη διεθνή καριέρα και μέσα από μια μοναδική προσωπική ματιά, κατάφερε να γίνει ο μοναδικός Έλληνας σκηνοθέτης, με παγκόσμια εμβέλεια και αναγνώριση. Κι ήμασταν όλοι οι φίλοι του εκεί να τον ξεπροβοδίσουμε για το τελευταίο του «Ταξίδι στα Κύθηρα», το δικό του ταξίδι που στήθηκε σαν πλάνο μιας ταινίας, - του «Θιάσου» - ποιος ξέρει, καθώς άνοιξαν οι θαυμαστές του μαύρη ομπρέλα, κοντά και το ακορντεόν από την ίδια ταινία, και το δημοτικό τραγούδι πού αγάπησε, η «Κοντούλα λεμονιά», η κοντούλα λεμονιά της «Αναπαράστασης» των βιωμάτων μας, της υπαίθρου της Ελλάδας που χάνεται, κι ακόμα το σπαραχτικό ποίημα από το τέλος στο «Βλέμμα του Οδυσσέα». Όταν θα γυρίσω.
Ο κόσμος να τραγουδάει μα τα χειροκροτήματα να επαναλαμβάνονται, οι θαυμαστές του και ο κόσμος που παρευρέθηκε, σαν να μην ήθελε να τον αποχωριστεί, αθάνατος φωνάζανε οι θαυμαστές του κι ύστερα ο δρόμος της επιστροφής, γνωστά σκηνικά απ’ όλες του τις ταινίες: Ο σταθμός, το σφύριγμα του τρένου, το κουπέ, οι ήχοι στις ράγες!
Σαν «Αναπαράσταση» μιας κινηματογραφικής ταινίας, καρέ – καρέ περνούσαν απ’ τη θύμησή μου, σκηνές που δεν πρόφτασε να σβήσει «Η σκόνη του χρόνου».
Ο πρώτος χαιρετισμός, το πρώτο τηλεφώνημα, ο πρώτος ερχομός του στη Λάρισα, στη Λάρισα που τόσο αγάπησε! Οι οικογενειακές στιγμές, τα ταξίδια για το ρεπορτάζ των ταινιών, η γνώση του – σχολείο για μένα – οι συζητήσεις, οι αγωνίες του για την αριστερά, «αριστερός «εν πλήρει σύγχυση» το Πάσχα στη Σκήτη, η έκπληξη όταν τραγούδησε σ’ έναν ξενώνα στη Νεράιδα Καρδίτσης, ένα γαλλικό τραγούδι, η ποίηση του Ρίλκι, του Καβάφη, του Σεφέρη, η φιλοξενία στο εξοχικό τους στο Μάτι, η περιπλάνηση μια βραδιά με χιόνι, σ’ ένα χωριό στην Έδεσσα, τα γυρίσματα στη Λίμνη Κερκίνη!
Η βράβευση στις Κάννες, και το τηλεφώνημα του Κώστα Τσιάνου, να γιορτάσουμε την επιτυχία του φίλου, η πρόσκληση για την επίσημη προβολή, η προβολή στο Μέγαρο Μουσικής, τα γενέθλια της Κατερίνας, το κατάμεστο Δημοτικό Ωδείο, μετά τη βράβευσή του στον «Μεγαλέξανδρο», η βδομάδα με τις πέντε πρώτες ταινίες του στο «Γαλαξία».
Το εισιτήριο σας παρακαλώ, ζητάει κάποια στιγμή ο ελεγκτής, οι σκέψεις όμως παραμένουν, κι οι εικόνες όλο και πιο φωτεινές έρχονται μπροστά μου! Η επίσκεψη στον Άγιο Παντελεήμονα και στους Πόρους, και το βλέμμα του ν’ αστράφτει, καθώς βρήκε τα χωριά που ήθελε! Τα γυρίσματα στα Γιάννενα, τη Φλώρινα, την Πτολεμαΐδα, τη Θεσσαλονίκη, στο Δοτσικό, στον Τύρναβο, στη Λάρισα, τα «περάσματα» στις ταινίες του, η χειραψία με τον Καίτελ που δεν έγινε, τα σοκολατάκια και η Μάγια Μόργκεστεν ένα βράδυ σ’ ένα τρένο για κάποιο γύρισμα…
Αισθητικές αναφορές, κοινωνικές προσεγγίσεις, ευχαρίστηση να τον ακούει να μιλάει. Πολλές φορές έλεγε: «Αισθάνομαι ξένος μέσα σε έναν κόσμο που δεν μπορώ να αποδεχτώ. Δεν μπορώ να ισορροπήσω».
Το τρένο σταματά Λάρισα ακούγεται η φωνή απ’ τα μεγάφωνα. Η επιστροφή στην πόλη που και ο ίδιος αγάπησε – γύρισε σκηνές στις ταινίες του. «Ο Θίασος», «Τοπίο στην Ομίχλη», «Ταξίδι στα Κύθηρα», «Μεγαλέξανδρος», «Μια αιωνιότητα και μια μέρα» - την πόλη πού γνώρισε καινούργιους φίλους, φίλους που του στάθηκαν μέχρι την τελευταία του κατοικία.
Και μπορεί να έκλεισε ένας κύκλος ζωής, όχι όμως και της τέχνης. Ο Θόδωρος Αγγελόπουλος θα συνεχίσει την πορεία του στον τόπο και το χρόνο, μέσα από τις ταινίες που μας άφησε παρακαταθήκη, και ίσως οι σημερινοί και αυριανοί νέοι που τόσο αγωνιούν για το σήμερα και το αύριο στην Ελλάδα, ανακαλύψουν το έργο του δημιουργού που αγάπησε τη χώρα του, πόνεσε γι΄ αυτή, και κατέγραψε πολύ νωρίτερα την κατάσταση στη χώρα στην ταινία «Το βλέμμα του Οδυσσέα» στην περίφημη σκηνή με τον Θανάση Βέγγο στο χιόνι, να λέει σπαραχτικά: «Η Ελλάδα πεθαίνει, αν είναι να πεθάνει ας πεθάνει μια ώρα αρχύτερα, γιατί αυτός ο θάνατος δεν της αξίζει»...
Καλό ταξίδι ακριβέ μας φίλε, εσύ έκανες το καθήκον σου ! Το έργο σου και συ, θα μείνουν στις καρδιές μας !
Θάνος Μουκούλης
