(2ο μέρος)
Του κ. Νίκου Παπαθεοδώρου, ιατρού
Την εποχή εκείνη πολλοί γιατροί, επειδή με το επάγγελμά τους αποκτούσαν μεγάλη κοινωνική αναγνώριση, κατέρχονταν με αξιώσεις και στον πολιτικό στίβο, είτε τον τοπικό είτε τον εθνικό. Αρκετοί δήμαρχοι και βουλευτές των πρώτων μεταπελευθερωτικών δεκαετιών στη Λάρισα υπήρξαν γιατροί. Και ο Αχιλλέας Λογιωτάτου δεν ξέφυγε από τον κανόνα αυτόν. Έτσι στις 14 Μαΐου 1884, με την ιδιότητα του πολιτευτή, συνόδευσε τον τότε πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη κατά την επίσκεψή του στον Τύρναβο. Όπως διαβάζουμε από εφημερίδα της εποχής «άπαντες οι κάτοικοι συνήχθησαν λαμπαδηφορούντες και υπεδέχθησαν εν ζητωκραυγαίς τον κ. πρόεδρον. Ο ιατρός κ. Αχιλλεύς Λογιώτατος, εν μέσω των ζητωκραυγών του πλήθους, απήγγειλε καταλληλότατον και ενθουσιωδέστατον λόγον. Ο κ. πρόεδρος απήντησεν ευχαριστήσας διά μακρών διά την υποδοχήν» (13). Μας είναι γνωστό ότι πήρε μέρος στις εθνικές εκλογές που έγιναν στις 4/16 Ιανουαρίου 1887 με το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη και μάλιστα κατατάχθηκε πρώτος επιλαχών. Δύο περίπου χρόνια μετά, την 1η Νοεμβρίου 1888 κατέλαβε την κενή θέση του αποθανόντα Αν. Στεριάδη (14) και έτσι θήτευσε για ένα μικρό χρονικό διάστημα ως βουλευτής στο εθνικό κοινοβούλιο. Στις δημοτικές εκλογές του Ιουλίου του 1887, εκλέχθηκε δημοτικός σύμβουλος με το ψηφοδέλτιο του δημάρχου Διονυσίου Γαλάτη και διορίσθηκε πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου.
Από τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσης της 22ας Νοεμβρίου 1890 μαθαίνουμε ότι με μυστική ψηφοφορία εκλέχθηκε ο δημοτικός γιατρός Αχιλλεύς Λογιωτάτου με ψήφους έντεκα υπέρ και μίας κατά, να αποσταλεί «όπου δει προς εκμάθησιν της θεραπευτικής μεθόδου του φαρμάκου εναντίον της φυματιώσεως, με ποσόν 3.000 δρχ.» (15). Η φυματίωση την περίοδο εκείνη θέριζε κυριολεκτικά τον κόσμο και ιδίως τα ενδεή κοινωνικά στρώματα και καθώς ήταν σχετικά πρόσφατη η ανακάλυψη του βακτηριδίου της φυματιώσεως από τον Robert Koch (1843-1910) και οι έρευνες για τη θεραπεία της, η προσπάθεια των δημοτικών συμβούλων να προταθεί υποτροφία στον Αχιλλέα Λογιωτάτου που εκτελούσε χρέη δημοτικού γιατρού, για να σπουδάσει την πάθηση και να εκμάθει τη σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπισή της, φαντάζει πρωτοποριακή. Κατά τη διάρκεια της εξασκήσεως του ιατρικού επαγγέλματος, το ιατρείο του Αχιλλέα Λογιωτάτου ήταν στο φαρμακείο (16) του Παναγιώτη (Γιώτα) Τσόκανου. Βρισκόταν στη γωνία των σημερινών οδών Κύπρου και Ασκληπιού και λειτουργεί μέχρι σήμερα σαν φαρμακείο, με ιδιοκτήτη τον δισέγγονο του Τσόκανου φαρμακοποιό Δημήτρη Κυλικά. Στις δημοτικές εκλογές που έγιναν τον Σεπτέμβριο του 1895 έλαβε μέρος επικεφαλής ομάδας επιφανών Λαρισαίων και εκλέχθηκε δήμαρχος της πόλης. Η μοίρα όμως το έφερε η θητεία του να είναι ολιγόμηνη. Στις 4 Φεβρουαρίου 1896 αναγγέλθηκε από την Αθήνα, όπου είχε μεταβεί για θεραπεία, ο θάνατός του από καρδιακό επεισόδιο. Με τη γυναίκα του Ελένη το γένος Διαμαντοπούλου από την Αθήνα, απέκτησε τρία τέκνα, την Ιουλία, η οποία παντρεύτηκε τον δήμαρχο Μιχαήλ Σάπκα, την Πιπίτσα, η οποία παντρεύτηκε τον δικηγόρο και πολιτευτή Βασίλειο Ζησιάδη από τη Ραψάνη, και τον Δημήτριο (Μίμη) Λογιωτάτου, ο οποίος έζησε στην Αθήνα. Νυμφεύθηκε την Αθηνά Πλάκα και δεν άφησε απογόνους. Επαγγελματικά αναδείχθηκε σε υψηλόβαθμο τραπεζικό στέλεχος.
Ο Χαρίλαος Δημητρίου Λογιωτάτου σπούδασε νομικός και φέρεται να ορκίσθηκε δικηγόρος «παρά τοις εν Λαρίσση δικαστηρίοις» το 1883. Υπήρξε μάχιμος δικηγόρος επί σειρά ετών. Έπασχε από ψυχολογικά προβλήματα και πέθανε γύρω στα 1930. Ήταν ο κληρονόμος της πλούσιας βιβλιοθήκης του παππού του Ιωάννη Οικονόμου-Λογιωτάτου. Έμεινε άγαμος και δεν άφησε απογόνους. Λίγα χρόνια μετά το θάνατό του, κατά το 1933, όλα τα βιβλία του δωρίθηκαν στη δημοτική βιβλιοθήκη της πόλης, με τη μεσολάβηση του Μιχαήλ Σάπκα, που εκείνη την εποχή ήταν δήμαρχος της πόλης και του δικηγόρου Βασιλείου Ζησιάδη, οι γυναίκες των οποίων ήταν ανεψιές του Χαρίλαου Λογιωτάτου και ουσιαστικά κληρονόμοι του. Τα βιβλία αυτά αποτέλεσαν τον πρώτο πυρήνα της μετέπειτα σπουδαίας δημοτικής βιβλιοθήκης, η οποία πριν μερικές δεκαετίες μετατράπηκε στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Λάρισας. Από τα βιβλία της δωρεάς του Λογιωτάτου αρκετά απουσιάζουν σήμερα, ειδικά μετά τη λεηλασία των δυνάμεων κατοχής του 1941-44 (17). Και η Ελένη Δημητρίου Λογιωτάτου-Γεωργιάδου δεν άφησε απογόνους. Έτσι σήμερα, εν ζωή απόγονοι της οικογένειας Λογιωτάτου είναι μόνον οι εγγονοί της Ιουλίας Λογιωτάτου-Σάπκα: ο Μιχαήλ Χολέβας που ζει στη Θεσσαλονίκη, ο Τώνης Ρίζος που ζει στο Bochum της Γερμανίας και η Ιουλία(Λίλα) Ρίζου-Λεοντίου που ζει στη Λάρισα. Η κατοικία της οικογένειας Λογιωτάτου βρισκόταν επί της οδού Μ. Αλεξάνδρου, εκεί ακριβώς που σήμερα βρίσκεται το οίκημα που στέγαζε το ξενοδοχείο «Άνεσις». Περιγραφή της έχουμε σε ασφαλιστήριο έγγραφο του 1921 που διασώθηκε: «Επί οικοδομής λιθοκτίστου, κεραμοσκεπούς, με διαχωρίσματα εκ πλίνθων και πατώματα εκ ξύλου, συγκειμένης εξ υπογείου και ισογείου προς κατοικίαν, κειμένης ενταύθα, επί της οδού Μεγάλου Αλεξάνδρου και συνορευούσης, αριστερά της προσόψεως με οικίαν κληρονόμων Ν. Μπερνίκου, δεξιά με οικόπεδον ιδίων ασφαλιζομένων και όπισθεν με οικίαν αδελφών Μπρέζα, μεσολαβούντος κήπου της οικίας, μεθ’ όλων των παραρτημάτων της και των εν τη αυλή πλυντηρίων και αποθηκών» (18). Η οικία αυτή περιήλθε κληρονομικά στην Πιπίτσα Λογιωτάτου και σ’ αυτήν διέμενε μετά τον γάμο της με τον Βασίλειο Ζησιάδη η οικογένειά της. Καταστράφηκε με τον σεισμό και τους βομβαρδισμούς του Μαρτίου του 1941.
Σημειώσεις
(13) εφ. Καρδίτσα, φ. 61 (1884) σ. 2. Επίσης και Σγάντζος Μάρκος, ό.π., σ. 268.
(14) Καζάκης Φοίβος, Δημήτριος Αστερ. Καζάκης. Βουλευτής και Γερουσιαστής και οι Θεσσαλοί Βουλευταί και Γερουσιασταί (1881-1946), Λάρισα (2006) σ. 13.
(15) Πράξις 112 των Συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου Λαρίσσης, και Καλογιάννης Βάσος, Η Χρυσή Βίβλος του Δήμου Λαρίσης. Από τη μακραίωνη ιστορία της Θεσσαλικής πρωτευούσης, Λάρισα (1963), σ. 144.
(16) Την περίοδο εκείνη οι γιατροί δεν διατηρούσαν ιδιωτικά ιατρεία και υπήρχε η συνήθεια, η οποία μάλιστα διατηρήθηκε και μέχρι τη διάρκεια του μεσοπολέμου, να εξετάζουν τους ασθενείς σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους στα ενδότερα των φαρμακείων, εκτός βέβαια εκείνων των γιατρών οι οποίοι λειτουργούσαν ιδιωτικές κλινικές. Σε βαρύτερα περιστατικά ασθενών έκαναν κατ’ οίκον επισκέψεις με μόνιππα, που ήταν τα αγοραία της εποχής.
(17) Είχε γίνει ευρύτατα γνωστή πριν από μερικά χρόνια η επιστροφή στη βιβλιοθήκη ενός τόμου της Γεωγραφίας του Άνθιμου Γαζή από κάποιον Γερμανό που τον είχε αφαιρέσει κατά τη διάρκεια της κατοχής.
(18) Ασφαλιστήριον αριθμ. 10459, μεταξύ της «Ανωνύμου Ελληνικής Εταιρείας Γενικών Ασφαλειών η «Εθνική» και των κληρονόμων Αχ. Λογιωτάτου, κατοικούντων εν Λαρίση», που αφορούσε την κατοικία τους, με ημερομηνία 18 Μαΐου 1921.
