Πάσχα των Ελλήνων Πάσχα. Χριστός Ανέστη!... «Λαμπρυνθώμεν Λαοί...»,. «εδώ είμαι», λέει ο Χριστός! «Μη φοβάσαι αναστήθηκα». Μέρα Λαμπρή την είπανε. Τα πάντα είναι μια στιγμή Λαμπρής: Η Μεγάλη εβδομάδα των παθών, το φιλί του Ιούδα, η προδοσία, η σύλληψη η σταύρωση, ο επιτάφιος θρήνος. Η ακολουθία της Αγάπης, τα χαμόγελα των ανθρώπων, το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Ο συμβολισμός της είναι πάντα ο ίδιος: η νίκη της ζωής πάνω στο θάνατο. Η σταύρωση εγκυμονεί την Ανάσταση, το πένθος διαδέχεται η χαρά. Σε δύσκολους καιρούς, που ο λαός μας ήταν κάτω από την σκλαβιά διαφόρων αφεντάδων, το τελετουργικό της Εβδομάδας των Παθών και της Ανάστασης λειτουργούσε συμβολικά, προσδίδοντας τη διάσταση του αγώνα και της βεβαιότητας της απελευθέρωσης.
Κάθε ελληνικός τόπος γιορτάζει με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο το χαρμόσυνο μήνυμα της Ανάστασης. Από την Κύπρο έως τη Μακεδονία και την Θράκη, από την μια άκρη της Ελλάδας ως την άλλη πολλά έθιμα τιμούν τη Λαμπρή αυτή μέρα της Ορθοδοξίας. Στην Κύπρο και σε άλλα ελληνικά νησιά στην πρώτη Ανάσταση όλοι χτυπούν τα στασίδια και η ατμόσφαιρα δονείται από τις τυμπανοκρουσίες, τον θόρυβο των κροτίδων και των πυροτεχνημάτων. Ακολουθεί το τσούγκρισμα των κόκκινων αυγών, το σούβλισμα των αμνών, τα πασχαλινά παιχνίδια στην πλατεία του χωριού. Τα κόκκινα αυγά είναι ένα πανελλήνιο έθιμο που έλκει τις ρίζες του από τα πρώτα πρωτοχριστιανικά χρόνια. Οι ερμηνείες που δίνονται για την προτίμησή του και μάλιστα σε χρώμα κόκκινο, είναι πολλές. Το αυγό στην προκειμένη περίπτωση συμβολίζει την ανανέωση της ζωής και την ευγηρία. Για το χρώμα είναι γνωστή η λαϊκή παράδοση που λέει: ...όταν είπαν ότι αναστήθηκε ο Χριστός, κανείς δεν το πίστευε. Μια γυναίκα μάλιστα που κρατούσε ένα καλάθι με αυγά, φώναξε: Μπορεί από άσπρα να γίνουν κόκκινα αυτά τα αυγά; Και πράγματι έγιναν κόκκινα! Κατ΄ άλλους τα κόκκινα αυγά, συμβολίζουν το αίμα του Ιησού Χριστού που έσταξε όταν τον λόγχισε ο Ρωμαίος στρατιώτης. Η παράδοση θέλει οι νοικοκυρές σε όλη την Ελλάδα να βάφουν τα κόκκινα αυγά τους τη Μεγάλη Πέμπτη.
Οι αμνοί είναι από τα πιο αναγνωρίσιμα σύμβολα του Πάσχα, καθώς συμβολίζουν τον Χριστό. Ο Ιωάννης ο Βαπτιστής είχε παρομοιάσει τον Χριστό με τον «Αμνό» του Θεού, ο οποίος θα πάρει μαζί του την αμαρτία του κόσμου! Το τσουρέκι είναι μόνο ένα από τα ποικίλα εορταστικά ψωμιά της ελληνικής παράδοσης. Εκτός από το τσουρέκι, υπάρχουν και άλλες ποικιλίες πασχαλινού ψωμιού γνωστές ως «λαμπροκούλουρα» ή «λαμπρόψωμο» ή με άλλες ονομασίες ανάλογα με την τοπική παράδοση. Το ψωμί αυτό είναι συμβολικό γιατί αντιπροσωπεύει την Ανάσταση του Χριστού, καθώς το αλεύρι ζωντανεύει και μεταμορφώνεται σε ψωμί. Τα κεριά και τα πυροτεχνήματα είναι σύμβολα ελληνικά. Τα κεριά είναι εκκλησιαστικά μαζί και κοσμικά. Κοσμικά είναι κυρίως το μέρος τους που αφορά τις κορδέλες: γαλάζιες για τα αγόρια και ροζ για τα κορίτσια.
Σε πολλά χωριά πραγματοποιούνται λαϊκά αγωνίσματα την ημέρα της Λαμπρής αλλά και τις αμέσως επόμενες μέρες, όπως διαγωνισμοί στην ιππασία, το τρέξιμο, το πήδημα, τη διελκυστίνδα, τις κούνιες κ.α. Οι κούνιες προέρχονται από το αρχαίο έθιμο της «αιώρας» (Ομηρικά χρόνια), που γινόταν πάντα την άνοιξη. Στο λίκνισμα της κούνιας δινόταν μαγική διάσταση, ενώ το δέντρο που την κρατούσε, υλοποιούσε τις ευχές του λικνιζόμενου. Στα χωριά μας οι κούνιες ήταν μια καλή ευκαιρία για το πλησίασμα των νέων με τις νέες. Ο νέος κουνάει την κοπέλα κι εκείνη ανταποκρίνεται με δίστιχα. Μετατρέποντας έτσι την Ανάσταση και σε γιορτή του έρωτα.
Τα παλιά χρόνια η μέρα της Λαμπρής ήταν μια ευκαιρία για συμφιλίωση. Έβλεπε ο ένας τον άλλο και άλλαζαν της αγάπης φιλί, ξεχνώντας κάθε διαφορά τους και έχθρα.
Στις μέρες της σήψης και της διαφθοράς, το αναστάσιμο μήνυμα δίνει την πιο μεγάλη ευκαιρία για ένα νέο ξεκίνημα στην πατρίδα μας που βρίσκεται σε πολύ δύσκολη συγκυρία με έναν στους δύο Έλληνες νέους να είναι άνεργος, με 25.000 άστεγους να περιπλανώνται στους δρόμους της Αθήνας και το 30% του πληθυσμού να βρίσκεται κάτω από το όριο της φτώχειας. Μπροστά σε αυτό το ορμητικό ποτάμι, που απειλεί να σαρώσει τα πάντα, μπορούμε να απαντήσουμε όλοι μαζί και ο καθένας χωριστά. Από το «μοιρολόι της Παναγιάς» και τον Επιτάφιο, στο Χριστός Ανέστη! Το μήνυμα της νίκης της αλήθειας κατά του ψεύδους. Της νίκης της αγάπης κατά του μίσους. Της νίκης της ελπίδας... Όπως το ανέσπερο φως. Μήνυμα αφύπνισης και προβληματισμού σ' όλους όσοι βρίσκονται παραδομένοι στη χειμέρια νάρκη του καταναλωτικού τους μικρόκοσμου. Χριστός Ανέστη αδέλφια και καλή λευτεριά!!!
Ντίνος Αυγουστή
a.avgoustis@hotmail.com
