* Από τον Γιώργο Ηλ. Μπέλτσιο
Από την αρχαιότητα ένας από τους πόθους του ανθρώπου είναι να μπορεί ζει ελεύθερος, απελευθερωμένος από κοινωνικούς, οικονομικούς καταναγκασμούς. Για να κερδίσει όμως ο άνθρωπος και να κατοχυρώσει στο μεγαλύτερο βαθμό το δικαίωμα της ελευθερίας έχει διεξάγει μια σειρά από αγώνες, πολλές φορές και αιματηρούς.
Η ελευθερία του ανθρώπου είναι έννοια σχετική. Κανείς δεν μπορεί να πει ότι είναι απόλυτα ελεύθερος και αυτό γιατί ο βαθμός της ελευθερίας εξαρτάται από τις πολιτικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες αλλά και από την αυτογνωσία του ατόμου.
Αν ανατρέξουμε στο παρελθόν θα διαπιστώσουμε ότι μια από τις αιτίες που οδήγησαν τους λαούς σε ένοπλες εξεγέρσεις, σε κοινωνικές επαναστάσεις είναι η διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας, η ελευθερία άσκησης δικαιωμάτων σε πολιτικό αλλά και οικονομικό επίπεδο. Γιατί όταν ένας λαός είναι σκλαβωμένος όχι μόνο δεν μπορεί να προοδεύσει αλλά δεν μπορεί και να ζει στοιχειωδώς αφού καταπατούνται τα δικαιώματά του και οι ελευθερίες του.
Οι κατακτητές απαγορεύουν στους κατακτημένους να επιλέξουν το δικό τους τρόπο ζωής, να παίρνουν οι ίδιοι αποφάσεις για τα εθνικά τους θέματα. Οι κατακτητές, που στην προκειμένη περίπτωση στη χώρα μας είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, ενδιαφέρονται μόνο για την εξυπηρέτηση των δικών τους συμφερόντων, εκμεταλλεύονται πολιτικά και οικονομικά τους «υποταγμένους» και δεν διστάζουν να «εξοντώνουν» όσους αγανακτούν και αντιστέκονται, όσους αγωνίζονται να ανακτήσουν την εθνική τους ανεξαρτησία. Βέβαια, είναι αυτονόητο ότι η εθνική ανεξαρτησία, ακόμα και για τις χώρες της σύγχρονης Ευρώπης, που την έχουν κατοχυρωμένη με βάση το διεθνές δίκαιο, από μόνη της δεν δύναται να εξασφαλίσει την πραγματική ελευθερία στον άνθρωπο όταν παραβιάζεται η προσωπική του ζωή, όταν δεν έχει τη δυνατότητα να εργαστεί και να μορφωθεί, να διατηρήσει την ιδιωτική και η χώρα τη δημόσια περιουσία της, όταν δεν μπορεί να συμμετάσχει ουσιαστικά στην άσκηση της εξουσίας γιατί αυτή κατευθύνεται από «έξω».
Αξίζει να σημειώσουμε ότι ένας από τους όρους της σύμβασης που η Τρόικα έβαλε να υπογράψει η χώρα μας για τη νέα δανειακή διευκόλυνση είναι και η υπό άνευ όρων και αμετάκλητα απεμπόληση της ασυλίας λόγω εθνικής κυριαρχίας με σκοπό στο μέλλον την εκποίηση εθνικής περιουσίας. Το δικαίωμα αυτό της ασυλίας μεταξύ και άλλων η Ελλάδα το κατοχύρωσε με βάση το διεθνές δίκαιο. Βέβαια για την εγκυρότητα του όρου αυτού της σύμβασης θα πρέπει να τον αναγνωρίσει και το διεθνές δικαστήριο.
Όμως, πέρα από τις άλλες βασικές προϋποθέσεις (δημοκρατικό και φιλελεύθερο πολίτευμα, σωστή λειτουργία της νομοθετικής και δικαστικής εξουσίας, το μορφωτικό επίπεδο του ατόμου) για να είναι κανείς ελεύθερος πρέπει ουσιαστικά να μπορεί ο πολίτης και η πατρίδα του να είναι οικονομικά ανεξάρτητοι. Όταν το άτομο έχει τα οικονομικά μέσα για να ζήσει αξιοπρεπώς και όχι να προσπαθεί να επιβιώσει ξεπερνώντας τα όρια της φτώχειας, όταν η πατρίδα του μπορεί να αξιοποιήσει τους φυσικούς πόρους, να παράγει και να εξάγει, να μπορεί να καθορίζει μόνη της την πορεία της στην παγκόσμια οικονομία και ανάπτυξη τότε η αυτή είναι ελεύθερη και οι πολίτες της το ίδιο. Η χώρα πρέπει να έχει κατοχυρωμένη οικονομική, πολιτική, επιστημονική, τεχνολογική και πνευματική ανεξαρτησία, να έχει το κατάλληλο επιστημονικό δυναμικό που θα ασχολείται με την έρευνα και θα δημιουργεί νέα τεχνολογικά επιτεύγματα. Στην αντίθετη περίπτωση όταν η οικονομία μιας χώρας ελέγχεται και κατευθύνεται από ξένους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς μέσω δανεισμού (σημειώνουμε ότι πολλές φορές ο δανεισμός γίνεται για να πληρώνει μια χώρα τοκοχρεολύσια παλαιότερων δανείων, όπως συμβαίνει στην περίπτωση της Ελλάδας και όχι για να διώξει το χρέος γιατί αντίθετα χρεώνεται περισσότερα, δηλαδή η χώρα μας δανείζεται για να ξεπληρώνει παλαιά δάνεια όπως αναφέρουν οικονομικοί αναλυτές), όταν οι αποφάσεις για εθνικά ζητήματα ουσιαστικά δεν λαμβάνονται από τους τοπικούς πολιτικούς άρχοντες αλλά από ξένες δυνάμεις η ελευθερία μιας χώρας καταπατείται και οι άνθρωποι αυτής δεν θα μπορούσε κανείς να πει ότι είναι ουσιαστικά ελεύθεροι, αφού η ατομική ελευθερία αποτελεί μέρος της ελευθερίας που διαθέτει η συγκεκριμένη κοινωνία, η οργανωμένη πολιτεία στο σύνολό της.
Πώς, όμως, ο άνθρωπος μπορεί να προσεγγίσει την ελευθερία του; Όταν ο άνθρωπος γίνει γνώστης των επιτευγμάτων της επιστήμης και της τεχνολογίας, του εαυτού του και των δυνατοτήτων που έχει και συμβάλει ώστε και η κοινωνία - πολιτεία στην οποία ζει γίνει γνώστης της πραγματικότητας και των δυνατοτήτων που έχει για ανάπτυξη τότε προσεγγίζει ακόμα περισσότερο την ελευθερία. Όταν η ίδια η κοινωνία αναδείξει ικανούς επιστήμονες οι οποίοι θα αξιοποιήσουν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της, προωθήσουν την ανάπτυξη στη χώρα σε συνεργασία με ξένους επενδυτές, χωρίς να έχουν την ανάγκη ξένων δανειστών που στόχο έχουν το κέρδος, αδιαφορώντας πόσο επώδυνα μέτρα επιβάλλουν στη χώρα αυτή και στο λαό της. Την ελευθερία εκείνη που είναι αποτέλεσμα της ικανότητας του ανθρώπου να διαλέγει έναν δικό του τρόπο συμπεριφοράς, να παίρνει αποφάσεις που θα καθορίζουν το μέλλον του και θα επηρεάζουν και το μέλλον της χώρας του.
Η ελευθερία αποτελεί το πολυτιμότερο ηθικοκοινωνικό ανθρώπινο αγαθό γι’ αυτό και ο άνθρωπος θα πρέπει να αγωνίζεται συνεχώς για τη διεύρυνσή της και την κατάκτησή της στο μεγαλύτερο βαθμό
* Ο Γιώργος Ηλ. Μπέλτσιος είναι κοινωνικός λειτουργός
