Το κράτος μας, το κάθε κράτος, εάν είχε την ισχυρή θέληση και την τέλεια οργάνωση των φοροτεχνικών υπηρεσιών του, θα ήταν σε θέση να συλλαμβάνει όλη τη φορολογητέα ύλη στην επικράτειά του και να έχει πάντοτε τα ταμεία του γεμάτα. Αν είχε δε επιπλέον και χρηστή διοίκηση και διαχείριση των δημοσίων εσόδων του, τότε αναμφίβολα δεν θα μιλούσαμε ούτε για υπέρογκο δημόσιο χρέος ούτε για δημοσιονομικά ελλείμματα. Η Πολιτεία θα είχε πλήρη ευχέρεια να δίνει υψηλότερους μισθούς και συντάξεις, να εφαρμόζει άριστη κοινωνική πολιτική, να εκτελεί σοβαρά έργα υποδομής, να θεραπεύει κάθε κοινωνική πληγή και να εκπέμπει ισχύ και προστασία στους πολίτες της. Όμως αυτές οι προϋποθέσεις δεν υπάρχουν ή δεν πληρούνται στον βαθμό που θα έπρεπε. Ποιος άραγε φταίει γι' αυτή την κακοδαιμονία; Η εύκολη απάντηση που δίνεται σ' αυτήν την περίπτωση, είναι ότι φταίει η εκάστοτε κυβέρνηση. Και ασφαλώς την κύρια ευθύνη την έχουν οι κυβερνήσεις, αλλά το κακό παίρνει τεράστιες διαστάσεις και από τις δικές μας πράξεις και παραλείψεις. Εμείς αποτελούμε το κράτος και δεν μπορεί να είμαστε άμοιροι ευθυνών. Φταίμε όλοι. Οι κυβερνήσεις που δεν μπορούν να επιβληθούν ή που υποκύπτουν σε άνομες απαιτήσεις ορισμένων κοινωνικών ομάδων για να μην έχουν πολιτικό κόστος. Η εκάστοτε αντιπολίτευση, που διαρκώς γκρεμίζει, πιστή στο δόγμα «όχι σε όλα». Ο συνδικαλισμός, όταν εκβιάζει και δεν διαισθάνεται το γενικό συμφέρον, οχυρωμένος πίσω από τη θεωρία των κεκτημένων δικαιωμάτων, που ενδεχομένως αποτελούν προϊόν εκβιασμού, όπως π.χ. συμβαίνει άλλος να παίρνει 150 χιλ. ευρώ ως εφάπαξ και άλλος 15 χιλ. ευρώ !! Οι πολίτες, που αποφεύγουν να καταβάλλουν τους φόρους, που τους αναλογούν ή ακόμα που τους παρακρατούν, όταν τους εισπράττουν. Ακόμα δε φταίουν όλοι εκείνοι, που μηχανεύονται τρόπους κλοπής σπατάλης των δημοσίων πόρων και ασφαλώς και αυτοί που συμπράττουν σ' όλες αυτές τις συμπεριφορές. Και πάλι τίθεται το ερώτημα: Καλά δεν είναι ευθύνη της κάθε κυβέρνησης να βρει τρόπους πάταξης αυτών των φαινομένων ; Βεβαίως είναι, αλλά εάν δεν βοηθήσουν και οι πολίτες, τίποτα δεν μπορεί να πάει ικανοποιητικά προς τη σωστή κατεύθυνση.
Έτσι η χώρα μας ή μάλλον η οικονομία της χώρας μας κρατιέται διαρκώς με ενέσεις και δεν φαίνεται να βρίσκεται το φάρμακο οριστικής αποθεραπείας. Δεκαετίες ολόκληρες ακούμε για λιτότητα, αφού οι περίοδοι λιτότητας διαδέχονται η μία την άλλη. Η συνεχιζόμενη αυτή κατάσταση δεν πρόκειται να ανακοπεί, αν δεν χτυπηθεί με όλα τα μέσα η φοροδιαφυγή. Πόση είναι αυτή, κανείς δεν μπορεί να την προσδιορίσει επακριβώς, αφού λείπει η διαφάνεια. Άλλοι μιλούν για 35 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο και άλλοι για 45 ή και 50 ακόμα. Ας δεχθούμε ότι αυτή ανέρχεται στα 30 δισ. ευρώ. Θα ήταν δύσκολο να τεθεί ένας στόχος εφικτός π.χ. η είσπραξη από το κράτος του μισού ποσού εξ αυτού ; Εάν έμπαιναν στα ταμεία του δημοσίου κατ' έτος 15 δισ. ευρώ ακόμα, πόροι νόμιμοι και όχι καταπιεστικοί, δεν θα χρειάζονταν να ψάχνουμε σήμερα να εξοικονομήσουμε μερικές εκατοντάδες εκατομμυρίων ευρώ από πηγές, που είναι μάλλον φορτωμένες.
Μια άλλη πληγή της οικονομίας είναι ο υψηλός δανεισμός, ο οποίος διογκώνει διαρκώς σε ανεπίτρεπτα επίπεδα το δημόσιο χρέος της χώρας. Υψηλό δημόσιο χρέος έχουν ασφαλώς και πολλές άλλες χώρες, αλλά αυτές έχουν την ικανότητα, όταν η βιομηχανική παραγωγή ξαναπιάσει την άνω βόλτα, να το ρυθμίσουν ευχερέστερα. Η δική μας οικονομία δεν έχει τη δυνατότητα να ξεκολλήσει από το πελώριο αυτό βάρος. Μέσα σε τρεις δεκαετίες εκτινάχθηκε σε δυσθεώρητα ύψη, καταπιέζει αφάνταστα την οικονομία μας και δεν την επιτρέπει να πάρει ούτε μια ελαφρά ανάσα. Τη δεκαετία του 1980 και συγκεκριμένα το καλοκαίρι του 1981 το δημόσιο χρέος της χώρας μας ανέρχονταν στα 680 δισ. δρχ., δηλαδή στο ποσό των δύο δισ. ευρώ. Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 δεκαπλασιάστηκε και σήμερα βρίσκεται στο τρομακτικό ποσό των 270 δισ. ευρώ περίπου. Ξεπερνάει δηλαδή και το ΑΕΠ της χώρας, ενώ έχουμε υποχρέωση απέναντι στην Ε.Ε. να είναι κάτω από το 100% του ΑΕΠ. Το ταλαίπωρο κράτος, για να μπορέσει να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του και να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του, καταφεύγει στον δανεισμό, που δεν είναι καθόλου ευχάριστη ιστορία, αφού οι δανειακές ανάγκες ξεπερνούν τα 40 δισ. ευρώ και οι τόκοι πάνω από 12 δισ. ευρώ τον χρόνο. Μόνο να σκεφθεί κανείς, τι θα μπορούσαμε να κάνουμε, αν δεν είχαμε αυτό το τεράστιο ποσό, που δαπανούμε για τοκοχρεολύσια. Και καλύτερους μισθούς και συντάξεις θα είχαμε και πληρέστερη κοινωνική πολιτική και καλύτερη υγεία και πρόνοια και αξιοζήλευτη παιδεία και έρευνα κ.λπ., κ.λπ., χωρίς το κράτος να αγκομαχεί κάθε φορά για να βγάλει τον ανήφορο.
Από τις παραπάνω απλές σκέψεις φαίνεται καθαρά ότι το μέγα οικονομικό πρόβλημα της χώρας μας έχει τις ρίζες του στην εκτεταμένη φοροδιαφυγή και στον υψηλό δανεισμό, που εκτινάσσει το δημόσιο χρέος σε απελπιστικά επίπεδα, που δεν αφήνουν καμιά ελπίδα αισιοδοξίας, αν δεν αναληφθεί αληθινή σταυροφορία για πάταξη, τόσο της φοροδιαφυγής, όσο και για περιορισμό του αχαλίνωτου δανεισμού. Αυτό απαιτεί γενναία και επίπονη, αλλά και μακρά προσπάθεια εκ μέρους του κράτους και ασφαλώς ριζική αλλαγή της νοοτροπίας των πολιτών, οι οποίοι θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στο κράτος και στο κοινωνικό σύνολο. Δεν γίνεται διαρκώς να ζητάς από το κράτος, χωρίς και συ να κάνεις κάτι γι' αυτό. Κοινωνική πολιτική με δανεικά δεν γίνεται. Είναι η ώρα των ευθυνών για όλους μας.
* Ο δρ. Ι. Παπαδημόπουλος είναι δικηγόρος, τέως βουλευτής της ΝΔ
