Του Απόστολου Ποντίκα, δασκάλου, καθηγητή,
πτυχ. Πολιτικών Επιστημών, σχολικού συμβούλου
Ο Οικοδομικός Συνεταιρισμός δασκάλων, ο «Πελασγός», στις 14 Ιουλίου, ημέρα εορτής του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτη, έχει προγραμματίσει λατρευτικές εκδηλώσεις προς τιμήν του στον οικισμό Τοπόλιανη στο Λιτόχωρο. Η πίστη και το ισχυρό θρησκευτικό συναίσθημα των παιδαγωγών, έσπρωξε τα μέλη του Συνεταιρισμού να βάλουν τα θεμέλια του Ιερού Ναού στον αναπτυσσόμενο οικισμό τους και να τον αφιερώσουν στον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη. Ο δυναμικός πρόεδρος του Οικισμού Πελασγός, κ. Δ. Καραμούρτος, με το Διοικητικό Συμβούλιο, έχουν δραστηριοποιηθεί για την ανάπτυξη του θερινού αυτού οικισμού.
Πολύ εύστοχα ονόμασαν τον οικισμό Πελασγό, αφού οι Πελασγοί ήταν μια ιδιαίτερη εθνική ομάδα, που στην Ελλάδα η εγκατάστασή τους χρονολογείται από τις αρχές της Γ’ χιλιετίας και εντοπίζονται σε Θράκη, Ήπειρο, Θεσσαλία κ.α.
Αλλά, όμως, ας δούμε σύντομα ποιος ήταν ο Νικόδημος, ο οποίος ονομάστηκε Αγιορείτης. Ο Θεοφόρος αυτός διδάσκαλος είχε κατοικία όλο το Άγιο Όρος, αφού στη ζωή του δεν είχε μόνιμο σπίτι και ούτε δεύτερο ράσο. Έτσι, ονομάστηκε για το λόγο αυτό Αγιορείτης.
Γεννήθηκε στη Νάξο το 1749, από ευσεβείς γονείς, τον Αντώνιο και την Αναστασία. Βαπτίσθηκε με το όνομα Νικόλαος και γαλουχήθηκε με τα ζωηφόρα νάματα της πίστης από τους γονείς του, ενώ η μητέρα του έγινε μοναχή με το όνομα Αγάπη.
Διακρινόταν ο Όσιος για την οξύτητα του πνεύματος, τη διορατικότητα, την ευφυΐα και την ικανή του μνήμη. Φοίτησε στη Σχολή της Νάξου, όπου είχε δάσκαλο τον Χρύσανθο, αδελφό τον Πατροκοσμά. Στα 16 χρόνια πήγε στη Σμύρνη, όπου είχε στη σχολή δάσκαλο τον περίφημο Ιερόθεο Βουλισμά. Ήταν τόση η φιλομάθειά του, που έγινε δάσκαλος στους συμμαθητές του, βοηθώντας τους στα μαθήματα. Στη Σχολή (Ευαγγελική) της Σμύρνης, έμαθε Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, την Ιταλική γλώσσα, τη Γαλλική. Το 1770 οι Τούρκοι εξεδίωξαν τους Χριστιανούς από τη Σμύρνη και ο Νικόλας γύρισε στην πατρίδα του, Νάξο.
Ο Μητροπολίτης Άνθιμος Βαρδής, τον προσέλαβε γραμματέα, ενώ οι μοναχοί Γρηγόρης και Νήφωνας, τον μύησαν για τη μοναχική ζωή του Αγίου Όρους. Το 1775, αναχώρησε από τη Νάξο για το Άγιο Όρος και έφτασε στη Μονή του Αγίου Διονυσίου, όπου εκάρη μοναχός, λαμβάνοντας το όνομα Νικόδημος. Επεδίωξε, ο Νικόδημος τέλεια μόνωση και απερίσπαστο βίο και αποσύρθηκε σε κελί των Καρυών, των γνωστών Σκουρταίων.
Εκεί έμεινε για πολύ χρόνο, ασχολούμενος με την αντιγραφή κωδίκων για να βγάλει τα απαραίτητα για τη συντήρησή του, ενώ παράλληλα μελετούσε τους συγγραφείς. Κατά καιρούς διέμενε και σε άλλα κελιά, όπως του Α. Αντωνίου, στο Κυριακό της Σκήτης της μονής Παντοκράτορος, καθώς και στη μονή Καψάλας. Καθ’ όλη τη διάρκεια της παραμονής του στο Άγιο Όρος, είχε επικοινωνία και αλληλογραφία με λόγιους άνδρες της εποχής του και ιδιαίτερα με τον Α. Πάριο, τον Πατριάρχη Γρηγόριο Ε’ κ.ά. Το 1805, ύστερα από ασκητική, σκληρή ζωή, η υγεία του άρχισε να κλονίζεται. Κοιμήθηκε την 14η Ιουλίου 1809 και τάφηκε στο κελί των Σκουρταίων, όπου φυλάσσεται η ιερά κάρα του.
Ο βίος του Οσίου Νικοδήμου συγγράφηκε από τον πατέρα Γεράσιμο Μικραγιαννανίτου, υμνογράφο της Εκκλησίας μας. Η μεγάλη Εκκλησία στην Κωνσταντινούπολη, ανακήρυξε επίσημα Άγιο τον Όσιο Νικόδημο και η μνήμη του γιορτάστηκε για πρώτη φορά στις 14 Ιουλίου 1955 στο Άγιο Όρος. Έτσι, ο Νικόδημος τον Ιανουάριο του 1955 κατατάχθηκε στη χορεία των Οσίων, από την Ιερά Σύνοδο Οικουμενικών Θρόνων, η οποία εξετίμησε «πάγκοινον αγιορείτικην ομολογίαν περί της έργω μεμαρτυρημένης και εκ των συγγραφών αυτού βεβαιουμένης βαθειάς πίστεως, πλήρους ταπεινώσεως και αξιομιμήτου Βιοτής».
Ο Νικόδημος πλημμυρίσθηκε από χάρη και σοφία και έγινε δάσκαλος και φωστήρας της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Αναδείχθηκε μεγάλος δάσκαλος του Χριστιανικού Πληρώματος και δυνατός αντίπαλος κάθε αίρεσης και ετερόδοξης διδαχής. Δεν ήταν μόνο η δεινή ικανότητα της διδασκαλίας του, αλλά και η ασκητική ισάγγελη ζωή του, η οποία κατέπληττε τους πάντες.
Άλλωστε, η ζωοτροφία του ήταν ρύζι νερόβραστο, ελιές, κουκιά και σπάνια έτρωγε ψάρια. Μέσα στην ασκητική και αγωνιστική ζωή του συνέγραψε και πάντα συμβούλευε τους μοναχούς και συζητούσε μαζί τους, ακόμα και στην ώρα του κοινού φαγητού. Έτσι, ο Νικόδημος αντιμετώπιζε τη ζωή, φτάνοντας στον Καλλιστέφανο της άσκησης αγώνα, αντιμετωπίζοντας πολλές δυσχέρειες και πολλούς πειρασμούς. Δοκιμάσθηκε ο Νικόδημος ως «χρυσός εν χωνευτηρίω» και έλαμψε ως ήλιος δικαιοσύνης. Ο Νικόδημος είχε ιδιαίτερη αγάπη στα έργα του Μοναχού Κυρίλλου, τον πρώτο αδελφό της μονής Προυσσού - Ευρυτανίας. Στο Κτηματολόγιο της Μονής Προυσσού, ο Κύριλλος γράφει: «Των δεκαεννέα ετών, όπου κατά το Άγιον Όρος ησύχαζον, επτά έτη, εξ’ αυτών διήλθον υπό υποταγήν του αοιδίμου τούτου ανδρός, καλλιγραφία χρώμενος, όθεν και των αυτού ποιημάτων τα πλείστα ιδίαις χερσί καλλιέγραψε».
Το συγγραφικό έργο του Νικοδήμου είναι μεγάλο. Το πρώτο του χρονολογικά έργο είναι «η φιλοκαλία των ιερών νηπτικών», που εξεδόθη στη Βενετία το 1782. Το 1783, ακολούθησε το «περί της συνεχούς μεταλήψεως των αχράντων του Χριστού Μυστηρίων» και ο «Ευεργετινός». Συνέγραψε την «Εξομολόγηση», το «Βιβλίον, καλούμενον Αόρατος Πόλεμος». Μετά το θάνατό του, εξεδόθηκαν σημαντικά συγγράμματα, όπως ο Συναξαριστής των Δώδεκα μηνών, Ερμηνείες στους ψαλμούς κ.λπ.
Ο οικισμός, λοιπόν, των δασκάλων, υμνώντας τον προστάτη τους, στον ομώνυμο ημιτελή ναό του Αγίου Νικοδήμου, πραγματοποιεί θρησκευτικές εκδηλώσεις ως εξής: Κυριακή 13 Ιουλίου, ώρα 7.30, θα γίνει Μέγας Εσπερινός με αρτοκλασία και λιτάνευση της ιεράς εικόνας του Αγίου. Δευτέρα 14 Ιουλίου, στις 7.30 θα γίνει θεία αρχιερατική λειτουργία, χοροστατούντος του σεβασμιοτάτου μητροπολίτου Κίτρους - Κατερίνης - Πλαταμώνος κ. Αγαθονίκου.
