...«Αιφνιδιασμένοι και προβληματισμένοι» για τις εγκυκλίους που εξέδωσε ερήμην τους το υπ. Παιδείας για το μάθημα των Θρησκευτικών, δηλώνουν οι καθ’ ύλην αρμόδιοι για το θρησκευτικό μάθημα επιστήμονες του τομέα Θεολόγων του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου (Π.Ι.), με πολυσέλιδη επιστολή τους προς τον υπουργό κ. Ευρ. Στυλιανίδη - και κοινοποίησή της στους Σχολικούς Συμβούλους Θεολόγων (ΠΕ 01) όλης της χώρας - η οποία δημοσιεύεται ολόκληρη, μετά συνοδευτικού υπομνήματος, στο ιστολόγιο («blog») της Ενωσης Θεολόγων ν. Λάρισας (http://theologylar.blogspot.com).
Πρόκειται για τον Σύμβουλο θεολόγων δρ Σταύρο Γιαγκάζογου και τους θεολόγους καθηγητές, παρέδρους του Π.Ι. κ. Γεώργ. Στάθη και Παντ. Καλαϊτζίδη, οι οποίοι, μάλιστα - θεωρώντας ότι οι δύο τελευταίες εγκύκλιοι αντί να απαντούν σε εύλογα ερωτήματα που είχε δημιουργήσει η πρώτη εγκύκλιος, επέτειναν την ασάφεια και τη σύγχυση - με την από 4ης Σεπτεμβρίου 2008 επιστολή που απηύθυναν προς τον υπ. Παιδείας ζητούν την έκδοση μιας νέας, (4ης) εγκυκλίου με την οποία «θα βεβαιώνεται ο υποχρεωτικός χαρακτήρας του μαθήματος των Θρησκευτικών και θα διευκρινίζεται ότι η απαλλαγή από αυτό αφορά σε λόγους θρησκευτικής συνείδησης, δηλαδή, περιπτώσεις αλλοθρήσκων και ετεροδόξων μαθητών που το επιθυμούν».
ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
Υπενθυμίζουμε ότι τον ίδιο ακριβώς προβληματισμό εκφράσαμε (περί της σύγχυσης που προκάλεσε η 3η εγκύκλιος σε σχέση με τις δύο προηγηθείσες) και το ίδιο αίτημα διατυπώσαμε (για την έκδοση και νέας – 4ης κατά σειρά - διευκρινιστικής εγκυκλίου, με την οποία θα διασφαλίζεται και η υποχρεωτικότητα του μαθήματος για τους Ορθοδόξους), σε άρθρο μας που δημοσιεύθηκε στην «Ελευθερία» μια μέρα πριν από την αποστολή του υπομνήματος των στελεχών του Π.Ι. προς τον υπ. Παιδείας, ήτοι στις 3 Σεπτεμβρίου (βλ. «Ε», 3/9/2008, σελ. 8). Είχαμε επισημάνει σ’ εκείνο το άρθρο τη σύγχυση που επικρατεί στη θεολογική κοινότητα και στη «βάση» των καθηγητών σχετικά με το τι οφείλουν να πράξουν, αν – λέμε, αν... – βρεθούν Ορθόδοξοι μαθητές, οι οποίοι με στόχο να «γλιτώσουν» μια – δυό ώρες μάθημα σπεύσουν να ζητήσουν απαλλαγή απ’ τα Θρησκευτικά με την επίκληση γενικώς και αορίστως «λόγων συνείδησης». Και είχαμε τονίσει την αναγκαιότητα να εκδοθεί και μια 4η εγκύκλιος η οποία θα ξεκαθαρίζει με πλήρη σαφήνεια και διαύγεια το τοπίο, διασφαλίζοντας την υποχρεωτικότητα του μαθήματος για τους Ορθοδόξους δια του περιορισμού του δικαιώματος απαλλαγής για λόγους «θρησκευτικής συνείδησης» μόνο στους αλλοθρήσκους και τους ετεροδόξους μαθητές που το επιθυμούν. Και μακάρι το ΥΠΕΠΘ, μετά και την παρέμβαση των στελεχών του Π.Ι., να τείνει ευήκοον ους, δίδοντας λύση στο διοικητικής, αλλά και παιδαγωγικής φύσης πρόβλημα που ανέκυψε.
ΝΕΑ ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ
«Η εγκύκλιος της 10ης Ιουλίου 2008, σχετικά με την απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών, μας αιφνιδίασε και μας προβλημάτισε...», γράφουν στην επιστολή τους οι υπεύθυνοι του τομέα Θεολόγων του Π.Ι., «γιατί», όπως εξηγούν, «για πρώτη φορά, υποδηλώνεται ότι όλοι οι μαθητές έχουν δικαίωμα απαλλαγής από τα Θρησκευτικά, αρκεί να το ζητήσουν, δίχως καμία περαιτέρω επεξήγηση. Στην ουσία, το μάθημα από υποχρεωτικό μετατρέπεται σε προαιρετικό και ενώ υπονοείται ο ομολογιακός του χαρακτήρας, ακόμη και οι Ορθόδοξοι μαθητές μπορούν να απαλλάσσονται από τη διδασκαλία του. Οι δύο εγκύκλιοι που ακολούθησαν, 4-8-2008 και 26-8-2008, αντί να διευκρινίζουν και να απαντούν στα εύλογα ερωτήματα, επέτειναν την ασάφεια και, επιτρέψτε μας, τη σύγχυση». Ειδικά για την 3η εγκύκλιο τα στελέχη του Π.Ι. υπογραμμίζουν ότι «δεν διευκρινίζεται σαφώς, αν και οι Ορθόδοξοι μαθητές, πέρα από τους αλλόθρησκους και ετερόδοξους, μπορούν να απαλλάσσονται (ή όχι) και άρα να παρακολουθούν (ή όχι) κάποιο άλλο διδακτικό αντικείμενο...» και για να αποφευχθούν οι όποιες παρερμηνείες και να προληφθούν οι όποιες παρεξηγήσεις καλούν τον ίδιο τον υπουργό να εκδώσει μια «νέα εγκύκλιο, στην οποία να βεβαιώνεται ο υποχρεωτικός χαρακτήρας του μαθήματος των Θρησκευτικών και να διευκρινίζεται ότι η απαλλαγή από αυτό αφορά σε λόγους θρησκευτικής συνείδησης, δηλαδή, περιπτώσεις αλλοθρήσκων και ετεροδόξων μαθητών που το επιθυμούν».
«ΕΝΑ ΜΑΘΗΜΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ»
Στο συνημμένο υπόμνημά του τομέα Θεολόγων του Π.Ι. αναλύονται τα σχετικά με το δικαίωμα της απαλλαγής, οι παιδαγωγικές και άλλες επιπτώσεις από τις τελευταίες ρυθμίσεις, ο χαρακτήρας και η φυσιογνωμία του ισχύοντος θρησκευτικού μαθήματος, καθώς και οι προοπτικές για μία περαιτέρω αλλαγή του θεσμικού πλαισίου του, ώστε με μια νέα και διευρυμένη νομιμοποιητική βάση και έχοντας χαρακτήρα γνωσιολογικό και πολιτιστικό σε οικουμενικό πλαίσιο, να απευθύνεται και να ενδιαφέρει όλους τους μαθητές, ανεξαρτήτως ομολογίας ή θρησκεύματος (παρόμοια πρόταση – η οποία δημοσιεύεται στο blog της τοπικής Ενωσης Θεολόγων - κατέθεσε και το Τμήμα Θεολογίας του ΑΠΘ). Τέλος, προτείνεται η σύσταση μιας ειδικής Επιτροπής (Θεολόγοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, Σχολικοί Σύμβουλοι, Νομικός Σύμβουλος του ΥΠΕΠΘ, υπηρεσιακοί παράγοντες του ΥΠΕΠΘ, ΥΠΕΞ κ.ά.) , η οποία θα έχει σκοπό να μελετήσει το όλο ζήτημα σε βάθος και από κάθε πλευρά, φροντίζοντας ώστε οι προτάσεις και οι προτεινόμενες λύσεις να είναι συμβατές με το Σύνταγμα, το Ν. 1566, τις συστάσεις του Συνηγόρου του Πολίτη, την αρχή της ανεξιθρησκίας, την πραγματικότητα των αλλοδαπών μαθητών στο ελληνικό σχολείο, αλλά και το όλο παιδαγωγικό πλαίσιο και τον υποχρεωτικό χαρακτήρα του μαθήματος.
* Οπως συνάγεται εκ του περιεχομένου της επιστολής των Θεολόγων του Π.Ι. προς τον υπ. Παιδείας, η έκδοση - μεσούντος του θέρους! - των τριών εγκυκλίων για το μάθημα των Θρησκευτικών έγινε εν αγνοία τους... Και ευλόγως γεννάται το ερώτημα: Γιατί το ΥΠΕΠΘ, ενώ έσπευσε «αγαλλομένω ποδί» να εναρμονιστεί με τις αποφάσεις ανεξαρτήτων αρχών της χώρας μας, όπως η Αρχή Προσωπικών Δεδομένων και ο Συνήγορος του Πολίτη, την ίδια ώρα παρέκαμπτε την καθ’ ύλην αρμόδια για θέματα εκπαίδευσης ανεξάρτητη δημόσια αρχή - υπηρεσία και συγκεκριμένα το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το οποίο, μάλιστα, υπάγεται κατευθείαν στον υπουργό Παιδείας; Τη στιγμή, μάλιστα, που την πρόσκληση για συνεργασία – και - με το Π.Ι. όφειλε να την απευθύνει, όχι για λόγους, απλώς, τυπικούς, αλλά απολύτως ουσιαστικούς, καθώς το θέμα της απαλλαγής απ’ το μάθημα των Θρησκευτικών, το οποίο έθιγαν οι εγκύκλιοι, δεν ήταν θέμα μόνο διοικητικής φύσης, αλλά και βαθύτατα παιδαγωγικής. Το ΥΠΕΠΘ χειρίστηκε το όλο ζήτημα με τρόπο... αδέξιο, προβληματικό. Εστω και τώρα, οφείλει να καλέσει σε συνεργασία τους υπεύθυνους επιστήμονες του τομέα Θεολόγων του Π.Ι., κινούμενο θεραπευτικά προς επίλυση του προβλήματος – κατά το «ο τρώσας και ιάσεται»....
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος είναι δημοσιογράφος – θεολόγος ΑΠΘ, συνεργάτης της εφημ. «Ελευθερία», του Ρ/Σ της Ιεράς Μητρόπολης (96,3 FM) και καθηγητής Β/θμιας εκπαίδευσης.
