Στην αριστερή όχθη του Πηνειού, σε μικρή απόσταση από τη γέφυρα, υπήρχαν από τα πρώτα μεταπελευθερωτικά χρόνια μικρά εξοχικά κέντρα, τα οποία εξυπηρετούσαν τους περιπατητές που το επισκέπτονταν για λόγους αναψυχής. Μεγάλη προσέλευση κοινού είχαν τα ζεστά καλοκαιρινά βράδια, όταν η ατμόσφαιρα στην πόλη ήταν αφόρητη. Η δροσιά που πρόσφερε το ποτάμι και το πλούσιο πράσινο του χώρου ανακούφιζε τους επισκέπτες.

--Από το 1915 μέχρι και το 1975, για εξήντα περίπου χρόνια, ο χώρος αυτός φιλοξένησε τρία στη σειρά κτίσματα, τα οποία αποτέλεσαν πολυσύχναστα κέντρα αναψυχής. Πρώτος ο Λαρισαίος επιχειρηματίας Ρωμύλος Αβδής περί το 1915 κατασκεύασε ένα μικρό κομψό αναψυκτήριο με ιδιάζουσα αρχιτεκτονική ροτόντας που το ονόμασε Αλκαζάρ, αλλά μετά από δέκα χρόνια, το 1925, μια πυρκαγιά από άγνωστη αιτία κατέστρεψε το κτίριο και το γεγονός αυτό τον ανάγκασε να το εγκαταλείψει.

--Πολύ σύντομα όμως, στις 15 Απριλίου 1926, το αναψυκτήριο του Αλκαζάρ λειτούργησε και πάλι. Κατασκευάσθηκε από την αρχή νέο κτίσμα από τον Νέστορα Αναστασίου, το δεύτερο στη σειρά, μεγαλύτερο από το πρώτο και με διαφορετική αρχιτεκτονική μορφή. Ήταν ένα ευρύχωρο τετράγωνο υπερυψωμένο κτίριο με στέγη από κεραμίδια, το οποίο διέθετε τεράστια ανοίγματα και μεγάλες βεράντες στις τρεις από τις τέσσερες πλευρές του. Περιβαλλόταν από πολλά και ψηλά δένδρα και στη δυτική πλευρά του υπήρχε ανοικτός χώρος για την τοποθέτηση τραπεζοκαθισμάτων και χορευτικής πίστας για τις βραδινές διασκεδάσεις. Όπως αναφέρει ο Κώστας Περραιβός[1], στην αρχή το λειτούργησε κάποιος Ζαχαρός σαν εξοχικό καφενεδάκι, αλλά αργότερα ο Αποστόλης Καραγιάννης με τον Τηλέμαχο Τρυφωνίδη το μετέτρεψαν σε κοσμικό κέντρο, το οποίο φιλοξενούσε διάφορα μουσικά συγκροτήματα και πρόσφερε ενδιαφέροντα θεάματα. Μέχρι το 1940 το κέντρο έσφυζε από ζωή όλο τον χρόνο, κυρίως όμως τα καλοκαιρινά βράδια.

Κατά τη διάρκεια της κατοχής, που υπήρξε για τη Λάρισα μια περίοδος στερήσεων και υποταγής στον κατακτητή, ολόκληρη η περιοχή του Αλκαζάρ ερήμωσε στην κυριολεξία. Το καλοκαίρι του 1941 το εξοχικό κέντρο επιτάχθηκε και μια μικρή μονάδα του ιταλικού στρατού εγκαταστάθηκε στους χώρους του. Κατά τον χειμώνα του 1941-42 για να ζεσταθούν οι στρατιώτες τροφοδοτούσαν τις θερμάστρες του κέντρου με ξύλα, τα οποία προμηθεύονταν πριονίζοντας τα γύρω δένδρα. Από κοντά τους ακολούθησαν και πολλοί Λαρισαίοι, γιατί ο χειμώνας εκείνος ήταν αρκετά βαρύς, το κρύο αφόρητο και η φτώχεια μεγάλη. Έτσι όταν κάποτε ο πόλεμος τελείωσε, ολόκληρος σχεδόν ο χώρος του Αλκαζάρ είχε αποψιλωθεί[2]. Τα ψηλά δένδρα που στόλιζαν την περιοχή μέχρι το γήπεδο είχαν εξαφανισθεί και ο τόπος ξαναέγινε έρημος όπως ήταν επί τουρκοκρατίας. Τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια, με πρωτοβουλία της δημοτικής αρχής τέθηκαν οι βάσεις για την αναδημιουργία του άλσους στον χώρο του Αλκαζάρ, αρχίζοντας από τον ανθόκηπο στην αριστερή πλευρά προς την οδό Κοζάνης, γύρω από την προτομή του ποιητή Κρυστάλλη και πιο κάτω στο φυλάκιο του επιστάτη. Ακολούθησε πυκνή δεντροφύτευση σε ολόκληρο τον χώρο από μαθητές, προσκόπους και διάφορα πολιτιστικά σωματεία.

--Την άνοιξη του 1947, έπειτα από σχετική δημοπρασία ο Δήμος παραχώρησε στον επιχειρηματία Μήτσο Βρεττόπουλο[3] την εκμετάλλευση επί 15ετία του χώρου του προπολεμικού κέντρου «Αλκαζάρ», με σκοπό την κατασκευή ενός νέου κτιρίου στη θέση του παλαιού και τη λειτουργία εξοχικού κέντρου. Συγχρόνως αναλάμβανε και την υποχρέωση να εξωραΐσει τον περιβάλλοντα χώρο. Αυτό ήταν το τρίτο στη σειρά κτίριο που στέγασε το ψυχαγωγικό κέντρο, Λειτούργησε επί 25 χρόνια και το 1972 διέκοψε κάθε δραστηριότητα. Μετά τη μεταπολίτευση τα διάφορα κτίσματα που υπήρχαν στον χώρο αυτό κατεδαφίστηκαν και στη θέση τους κατασκευάσθηκε το Κηποθέατρο.

Η σημερινή φωτογραφία απεικονίζει το δεύτερο στη σειρά κτίριο που στέγασε προπολεμικά το εξοχικό κέντρο "Αλκαζάρ". Προέρχεται από επιστολικό δελτάριο του βιβλιοπώλη και ιδρυτή της εφημερίδας "Ελευθερία" Γεωργίου Δημητρακόπουλου, αλλά ουσιαστικά είναι λήψη και έκδοση των τυπογραφείων της ΔΕΛΤΑ του Εμμ. Σ. Διακάκη στην Αθήνα. Χρονολογείται το 1935. Ήταν συχνό φαινόμενο κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου εκδότες καρτών της Αθήνας να εκχωρούν το copyright σε επαρχιακά τυπογραφεία και βιβλιοπωλεία και να εκδίδουν τις κάρτες τους. Σ' αυτές οι νέοι εκδότες τοποθετούσαν και το δικό τους λογότυπο. Γι' αυτό και η δημοσιευόμενη κάρτα φέρει τον αριθμό της ΔΕΛΤΑ, ο οποίος ήταν συνήθως διπλός. Ο πρώτος αριθμός, συνήθως τετραψήφιος, ήταν ο γενικός και αφορά στον εκδότη και τυπογράφο, ενώ ο δεύτερος στον αύξοντα αριθμό των καρτών κάθε πόλης ή περιοχής.

Η φωτογραφία και η εκτύπωση είναι πολύ καλή, η λήψη επικεντρώνεται στο κέντρο "Αλκαζάρ" και το τοπίο πολύ όμορφο. Θεωρείται ως μία από τις σπανιότερες και ομορφότερες κάρτες της Λάρισας.

------------------------------------------------

[1]. Ολύμπιος (Περραιβός Κώστας), Το Αλκαζάρ τον παλιό καιρό, εφ. «Λάρισα», φύλλο της 6ης Αυγούστου 1979.

[2]. Στο Λεύκωμα του Δήμου Λαρισαίων με τίτλο "Λάρισα. Η Μνήμη της Πόλης (1941-1944)" το οποίο θα παρουσιασθεί την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου, δημοσιεύεται φωτογραφία η οποία προέρχεται από τη Συλλογή της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Λάρισας. Σ' αυτήν διακρίνεται μια ομάδα Λαρισαίων, μεταξύ των οποίων και μέλη της Ισραηλιτικής Κοινότητας, να φωτογραφίζεται στο Αλκαζάρ στις 2 Ιανουαρίου 1943, αμέσως μετά το ξενύχτι της Πρωτοχρονιάς, μπροστά σε ένα κατεστραμμένο κτίριο. Είναι το κουφάρι, δηλ. ό,τι απέμεινε από το ψυχαγωγικό κέντρο "Αλκαζάρ" που το είχαν εν τω μεταξύ εγκαταλείψει οι Ιταλοί κατακτητές.

[3]. Βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Το Κέντρο Αλκαζάρ, εφημερίδα "Ελευθερία", Λάρισα, φύλλο της 5ης Φεβρουαρίου 2014.

Του Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου

nikapap@hotmail.com