Με την πρώτη βιαστική ματιά κανένα σημείο της δεν μπορεί να βοηθήσει τον αναγνώστη να προσανατολιστεί. Όμως προσεκτικότερη ανάγνωση της εικόνας σε οδηγεί να εντοπίσεις την περιοχή που απεικονίζει. Η φωτογραφία αυτή προέρχεται από επιστολικό δελτάριο του Μίμη Γεντέκου, το οποίο κυκλοφόρησε στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Ο φωτογράφος στάθηκε σε εξώστη του τρίτου ορόφου του ξενοδοχείου της Κεντρικής πλατείας "Ολύμπιον", πρωινές ώρες όπως μας αποκαλύπτουν οι σκιές δένδρων και κτηρίων, και έστρεψε τον φακό του νότια. Κάτω αριστερά διακρίνονται τα κεραμίδια της στέγης του καφενείου "Νέος Κόσμος" και των γειτονικών ισόγειων κτισμάτων. Το κινηματοθέατρο "Ορφεύς" δεν έχει κτισθεί ακόμη και έτσι μπορεί να διακρίνει κανείς ένα μέρος του εστιατορίου "Ερμής", τη γωνία μεταξύ των οδών Κούμα και Μεγ. Αλεξάνδρου.

Δεξιότερα απεικονίζεται η οδός Μ. Αλεξάνδρου, ευρύτερη σε όλο το μήκος της πλατείας, όπως και σήμερα, ενώ πιο κάτω στενεύει, και με τα αγοραία αυτοκίνητα σταθμευμένα κάθετα. Πίσω από τα ταξί υψώνονται πυκνά φυλλώματα δένδρων, τα οποία καλύπτουν την ανατολική πλευρά της πλατείας και στη συνέχεια αποτυπώνεται ένα μέρος από τους κήπους της.

Μεσολαβεί η οδός Κούμα και πίσω διακρίνονται τα προπολεμικά κτίσματα της νότιας πλευράς της πλατείας, ερειπωμένα και κολοβωμένα από τον μεγάλο σεισμό του 1941 και τους βομβαρδισμούς. Στη γωνία Κούμα και Μ. Αλεξάνδρου διατηρείται ακέραια η περίφραξη με το κιγκλίδωμα, αλλά από τα δικαστήρια διακρίνεται ο κάθετος τοίχος μιας πτέρυγας [1]. Στο βάθος, πίσω από τα ερείπια εντοπίζεται ο άνω όροφος του ξενοδοχείου "Νέα Ευρώπη". Η παρουσία δένδρων δεν επιτρέπει να αναδειχθούν λεπτομέρειες. Ακολουθεί το κτήριο Κατσαούνη ισόγειο τώρα, αφού είχε κατεδαφισθεί ο όροφος. Στέγαζε το περίφημο μεταπολεμικά καφεζαχαροπλαστείο "Παλλάδιον". Η Εμπορική Τράπεζα που ακολουθούσε είχε υποστεί ελάχιστες ζημιές και στην άκρη δεξιά μόλις εντοπίζεται τμήμα του ξενοδοχείου "Πανελλήνιον", που από τριώροφο μεταβλήθηκε σε διώροφο και έπαψε να προσφέρει ξενοδοχειακές υπηρεσίες.

Τις ίδιες περίπου ζημιές έφεραν όλα σχεδόν τα κτίσματα που περιτριγύριζαν την Κεντρική πλατεία. Το Υπουργείο Ανοικοδομήσεως της εποχής εκείνης είχε καταγράψει ότι το 95% των κτισμάτων της Λάρισας είχαν υποστεί ζημιές διαφορετικής βαρύτητας από τις κακουχίες της κατοχής. Αυτός είναι και ο λόγος που σήμερα δεν έχει παραμείνει κανένα από τα προπολεμικά κτήρια τα οποία περιέβαλλαν την πλατεία και από τις τέσσερες πλευρές της, αν εξαιρέσει κανείς το ξενοδοχείο "Ολύμπιον" που είχε κτισθεί το 1936 και ένα κτίσμα με τρεις τοξοειδείς πόρτες, το οποίο βρίσκεται σε επαφή με την πολυώροφη οικοδομή που κτίστηκε στη θέση του παλαιού καφενείου "Νέος Κόσμος".

Όπως ήδη αναφέραμε, η εικόνα που περιγράψαμε υπάγεται σε μια σειρά επιστολικών δελταρίων τα οποία κυκλοφόρησαν στη Λάρισα από τον καθηγητή των Τεχνικών, φωτογράφο, ζωγράφο και γλύπτη Μίμη Γεντέκο. Η σειρά αυτή υπογραφόταν συνήθως με την επωνυμία ΦΩΤΟ-ΓΕΝ. Ο Μίμης Γεντέκος γεννήθηκε το 1905 στην Αθήνα. Το επάγγελμα του πατέρα του (ταχυδρομικός), υποχρέωνε την οικογένεια να τον ακολουθεί στις μεταθέσεις του. Τα εφηβικά του χρόνια τα πέρασε στον Τύρναβο, όπου το 1921, σε ηλικία 16 ετών, πέφτοντας από δένδρο υπέστη σοβαρά κατάγματα στην λεκάνη και το δεξιό κάτω άκρο. Οι παλαιοί Λαρισαίοι θα θυμούνται την έντονη αναπηρία που του άφησε ο σοβαρός τραυματισμός του. Το 1924 αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Λαρίσης και από το 1925 έως το 1935 φοίτησε αρχικά στο τμήμα Ιχνογραφίας και κατόπιν μεταπήδησε στο τμήμα γλυπτικής και ζωγραφικής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών του Μετσοβείου Πολυτεχνείου. Το 1935 διορίσθηκε καθηγητής Τεχνικών στην Αχιλλοπούλειο Εμπορική Σχολή Τσαγκαράδας, όπου παρέμεινε καθ' όλη τη διάρκεια της κατοχής, μέχρι το 1945.

Τη χρονολογία αυτή, διορίσθηκε καθηγητής Τεχνικών στο Β’ Γυμνάσιο Αρρένων Λαρίσης και παρέμεινε στην πόλη μας μέχρι το 1958. Κατά τη διάρκεια των 13 ετών παρουσίας του στη Λάρισα ξεδίπλωσε όλες τις πτυχές του πολύπλευρου ταλέντου που διέθετε. Το Γυμνάσιο του παραχώρησε ένα χώρο στη δυτική πλευρά του Σχολικού Γυμναστηρίου, ο οποίος βρισκόταν δίπλα από τα αποδυτήρια. Κοντά του βρισκόταν η οικία-πύργος του Λεωνίδα Μπέρτολη. Στον χώρο αυτόν ο Μίμης Γεντέκος δημιούργησε το καλλιτεχνικό του εργαστήριο γλυπτικής και ζωγραφικής, εξασφάλισε την κατοικία του και στέγασε το φωτογραφείο.

Ο εξωτερικός χώρος ήταν πολλές φορές κατειλημμένος από την εργασία του σε γλυπτές συνθέσεις. Κατασκεύαζε ηρώα για διάφορες πόλεις, όπως επίσης προτομές και ανάγλυφα για συλλόγους και δήμους. Το πρόπλασμα ενός αγάλματος του Ρήγα Φεραίου, ύψους τριών περίπου μέτρων χωρίς τη βάση του, που για διάφορους λόγους δεν έγινε ποτέ, έστεκε πάντοτε έξω από τους χώρους του εργαστηρίου του, διατηρήθηκε και μετά την μετάθεσή του στην Αθήνα το 1958, απλώς μετά την κατασκευή των σχολικών διδακτηρίων τοποθετήθηκε στην νοτιοανατολική γωνία του πρώην σχολικού γυμναστηρίου και καθώς είχε γίνει ο στόχος διαφόρων γκράφιτι, καταστράφηκε.

Το εργαστήριό του υπήρξε φυτώριο πολλών μετέπειτα καλλιτεχνών, οι οποίοι υπήρξαν μαθητές του. Τις πρώτες γνώσεις γύρω από την τέχνη της γλυπτικής, της ζωγραφικής και της φωτογραφίας πήραν κοντά του ο γλύπτης Γ. Καλακαλάς και η Μάρα Καρέτσου, ο σκηνογράφος Γ. Ζιάκας, οι ζωγράφοι Χρήστος Μακρόπουλος, Νανά Τάχα, Χρ. Τζεζαϊρλίδης, ο αθλητής και ζωγράφος Δ. Μποντικούλης και πολλοί άλλοι.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 άρχισε να εκδίδει επιστολικά δελτάρια με απόψεις αποκλειστικά από τη Λάρισα. Δεν είχαν αρίθμηση και δεν γνωρίζουμε πόσες συνολικά κυκλοφόρησε. Πάντως η ομάδα της Φωτοθήκης έχει εντοπίσει περίπου δεκαπέντε.

Ο Μίμης Γεντέκος το 1958 μετατέθηκε στην Αθήνα σε διάφορα σχολικά συγκροτήματα. Το 1985 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αγριά του Βόλου, όπου μετέφερε και το εργαστήριό του. Πέθανε τον Αύγουστο του 1998 σε ηλικία 93 ετών [2].

-------------------------------------------------

[1]. Το κτήριο των Δικαστηρίων έπαθε πολύ σοβαρές ζημιές από τον σεισμό. Όλες οι στέγες κατέρρευσαν και παρέμειναν μόνον οι πλάγιοι τοίχοι, με πολλές ρηγματώσεις. Η κατασκευή του είχε ξεκινήσει από την περίοδο της τουρκοκρατίας (1873), ολοκληρώθηκε το 1882 και αρχικά στέγασε το Διδασκαλείο Λαρίσης .Για την ιστορία του κτηρίου βλέπε: Παπαθεοδώρου Νικόλαος, Ιχνηλατώντας την παλιά Λάρισα - Α΄ (2014) σελ. 175-178.

[2]. Βλέπε: Μπεχλιβάνος Χρ. Μίμης Γεντέκος, Λάρισα, χ.χ., σελ. 112

Από τον Νικ. Αθ. Παπαθεοδώρου

nikapap@hotmail.com