Χοροεσπερίδες στην παλιά Λάρισα

ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Το Μέγαρο Μεχμέτ Χατζημέτο, στον άνω όροφο του οποίου στεγαζόταν μέχρι το 1916 η αριστοκρατική Λέσχη Ασλάνη. Το ισόγειο κτίσμα αριστερά στέγαζε τη Λαϊκή Τράπεζα.

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
[e-mail]

Στις αρχές του 20ού αιώνα η Λάρισα, έπειτα από 4,5 αιώνες οθωμανικής κυριαρχίας, είχε αποτινάξει πλέον τον τίτλο της τουρκόπολης (Γενή-Σεχήρ). Οι κάτοικοί της άρχισαν βαθμιαία να εναρμονίζονται σε όλα με την εικόνα που είχε η παλιά Ελλάδα και κυρίως η πρωτεύουσά της, η Αθήνα. Κοινωνική ζωή, πνευματικές και αθλητικές εκδηλώσεις, δημόσιος βίος, τέχνες, παιδεία, αρχιτεκτονική, κ.λπ., άρχισαν να αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Η πόλη άλλαζε μορφή, μεγάλωνε πληθυσμιακά, ομόρφαινε, ωρίμαζε και προόδευε σε όλους τους τομείς.

Φυσικά και στον τομέα της ψυχαγωγίας. Είναι γνωστό εξάλλου ακόμη και σήμερα ότι από τα παλιά χρόνια οι Λαρισαίοι διακρίνονταν για την αδυναμία τους στα γλέντια και γενικά στη διασκέδαση. Η πόλη διέθετε πολλά κέντρα ψυχαγωγίας, τα οποία ικανοποιούσαν κάθε κοινωνική τάξη, ανάλογα με την οικονομική της επιφάνεια. Εκτός των άλλων, συχνές ήταν οι χοροεσπερίδες που δίνονταν σε διάφορα ψυχαγωγικά κέντρα, λέσχες και μεγάλες αίθουσες, που διέθετε η πόλη εκείνο το διάστημα. Συνήθως προτιμούσαν τη Λέσχη Ασλάνη, η οποία στεγαζόταν στον επάνω όροφο του μουσουλμάνου Μεχμέτ Χατζημέτο και την αίθουσα «Ντορέ» που βρισκόταν στο ισόγειο του τριώροφου κτιρίου του ξενοδοχείου «Πανελλήνιον», γιατί ήταν πιο πλούσια διακοσμημένες και είχαν μεγάλη χωρητικότητα. Οι περισσότερες από τις κοσμικές αυτές συγκεντρώσεις γίνονταν για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Μάλιστα, για να είναι μεγαλύτερα τα έσοδα ακολουθούσε και λαχειοφόρος με έπαθλα διάφορα πλούσια δώρα, τα οποία προσέφεραν καταστηματάρχες της Λάρισας. Εποχή άφησαν οι χοροεσπερίδες που έκανε το Αδελφάτο του Δημοτικού Νοσοκομείου, οι οποίες είχαν ως σκοπό με τα έσοδα που θα συγκέντρωναν να πρόσφεραν καλύτερες υπηρεσίες στους νοσηλευόμενους του ιδρύματος.
Οι χοροί αυτοί αποτελούσαν σπουδαίο κοσμικό γεγονός για την πόλη και οι τοπικές εφημερίδες κάλυπταν ειδησεογραφικά κάθε εκδήλωση. Μάλιστα, μερικές φορές η περιγραφή ήταν τόσο ζωντανή και η κολακεία προς τους παρευρισκόμενους τόσο επιτηδευμένη, ώστε νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να διαβάσουμε την περιγραφή ενός χορού που δόθηκε τον Φεβρουάριο του 1908 στη Λέσχη Ασλάνη: «Μετά πολλής ζωηρότητος, χάριτος και μεγαλοπρεπείας διεξήχθη εις την αίθουσαν της Λέσχης Ασλάνη ο υπέρ του Μουσικού και Γυμναστικού Συλλόγου [1] χορός, αρχίσας από 9.30 μ.μ. και διαρκέσας μέχρι της 4ης πρωινής. Η εφημερίς μας «ΜΙΚΡΑ», παρακολουθήσασα τον εν αδιαπτώτω ζωηρότητι διεξαχθέντα τούτον χορόν, δεν δύναται παρά να συγχαρή τας κυρίας Κουτσίνα, Σηλυβρίδου, Παπασταθοπούλου και Βασιλοπούλου ελληνοπρεπέστατα χορευσάσας ελληνικούς χορούς, την κ. Φωφώ Ιατρίδου ως άλλην Αρτέμιδα, με πολύτιμον και θαυμάσιον περιλαίμιον, την υπέροχον εις κομψότητα και χάριν κ. Αιμιλίαν Πατσουρίδου με την κατάλευκον τουαλέττα της, την σεμνοπρεπή κ. Ειρήνην Ιατρού με το απλούν λευκόν ένδυμά της, την χαριτωμένην κ. Ελισάβετ Βλάχου με το υποκύανον και δαντελοσκεπές φόρεμά της, τας αξιοτίμους κ. κ. Σοφίαν Ιατροπούλου, Περσεφόνην Μουλούλη, Αγγελικήν Σκαβέτζου, Θεοδώραν Πατσάλη και Κατίναν Σώκου, τας σεμνοπρεπώς ενδεδυμένας, ελαφρώς δε χορευούσας κυρίας Αφροδίτην Μεσσήν και Ευρυδίκην Παναγιωτοπούλου, τας κυρίας Καργιωτάκη, Μανωσοπούλου, Καραμεσήνη και Καραμπούρη, τας πλήρης χάριτος και κομψότητος δεσποινίδας Κλεοπάτραν Αρσενίδου, Ασπασίαν Ζαβιτσάνου, Μαρίκαν και Φρόσω Καρακάλου, Βιργινίαν Βαρουξάκη και Κατίναν Αρσενίδου, τας κομψότατα ενδεδυμένας δεσποινίδας Πιπίτσαν Λογιωτάτου, Όλγαν Κουτσίνα, Αργυρούλαν Βαρδακώστα και Μαρίκαν Ε. Κοσμίδου, την αριστοκράτιδα αληθώς δίδα Ελένην Ασλάνη, την αγγελόμορφον δίδα Βασιλικήν Καζαντζή, τας καθ’ όλα χαριτωμένας και διαρκώς χορευούσας δίδας Αννίκαν Πρωτοπαπά, Ιφιγένειαν Μιχαηλίδου και Πιπίτσαν Σκαβέντζου, τας επίσης επιχαρίτως χορευσάσας δίδας Αγγελικήν Βουλπιώτη, Σοφίαν Ράγκου, Αφροδίτην Ζίζηλα, Αρ. Δημητρακοπούλου, Μάσιγκαν Πετσάνη, Μαρίκαν Λίτκε και Μαρίκαν Μπουσινιώτου, ως και πολλάς άλλας τα ονόματα των οποίων μας διαφεύγουν. Αλλά και το άσχημον φύλον αρκούντως αντιπροσωπεύθη εις τον χορόν. Δεν έλειψαν δε και αι συνήθεις καραμπόλες εκ μέρους μερικών κυρίων, οι οποίοι καλά θα κάνουν να μάθουν πρώτον να χορεύουν και έπειτα να μας παρουσιάζονται ως χορευταί» [2].
Πραγματικά στην περιγραφή της χοροεσπερίδας εντυπωσιάζει το πλούσιο κολακευτικό λεξιλόγιο του δημοσιογράφου της εφημερίδας και η παρατηρητικότητά του κυρίως στις εμφανίσεις των γυναικών. Το κείμενο είναι ανυπόγραφο, αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι προέρχεται από τη γραφίδα του διευθυντού της εφημερίδας Θρασύβουλου Μακρή. Διαβάστε με προσοχή τα γραφόμενα. Μπορεί να σας κουράσουν τα πολλά ονόματα, αλλά πολλά είναι γνωστά στους φιλίστορες και αποτελούσαν την αστική τάξη της εποχής. Θα διασκεδάσετε με την ανεξάντλητη ευρηματικότητα του δημοσιογράφου σε γραμματικούς επιθετικούς προσδιορισμούς για το γυναικείο φύλο. Λόγω επαγγέλματος και κοινωνικής προβολής που διέθετε, δεν κουράζεται να αναζητάει ευρηματικές περιγραφές των ενδυμάτων των εκπροσώπων του ωραίου φίλου, οι οποίες ανήκαν σε γνωστές του οικογένειες. Έπειτα ας μην ξεχνάμε ότι την εποχή εκείνη οι γυναίκες ήταν ως επί το πλείστον περιορισμένες στο σπίτι και αναζητούσαν αυτές τις λίγες κοινωνικές εκδηλώσεις για να επιδειχθούν και να ψυχαγωγηθούν.
Η φωτογραφία που συνοδεύει το σημερινό κείμενο απεικονίζει το Μέγαρο του Μεχμέτ Χατζημέτο, στον άνω όροφο του οποίου στεγαζόταν από το 1906 η Λέσχη Ιωάννη Ασλάνη. —————————
[1]. Η ίδρυση του Μουσικού και Γυμναστικού Συλλόγου Λαρίσης έγινε στις 22 Οκτωβρίου 1900. Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο απαρτίστηκε από ηχηρά ονόματα της λαρισαϊκής κοινωνίας. Πρόεδρος ήταν ο γνωστός γαιοκτήμονας Παναγής Χαροκόπος, αντιπρόεδρος ο δικηγόρος Δημήτριος Γαλανίδης, γενικός γραμματέας ο δικηγόρος Νικόλαος Μανωλάκης, ταμίας ο γαιοκτήμονας Κωνσταντίνος Καρακίτης και σύμβουλοι ο έμπορος Βασίλειος Σηλυβρίδης και ο ιατρός Μιχαήλ Σάπκας.
[2]. Εφ. «Μικρά», Λάρισα, φύλλο της 8ης Φεβρουαρίου 1908.