ΛΑΡΙΣΑ ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ, ΧΙΛΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ...

Ο ιατροφιλόσοφος Αλέξανδρος Ελλάδιος ο Λαρισαίος (1686 – ;)

Δημοσίευση: 03 Μαρ 2024 13:30
«Πέτρος Αλεξιάδης πάσης Μοσχοβίας και Ρωσίας Αυτοκράτωρ». Από το βιβλίο του Αλέξανδρου Ελλάδιου «Status praesens Ecclesiae Graecae», 1714. «Πέτρος Αλεξιάδης πάσης Μοσχοβίας και Ρωσίας Αυτοκράτωρ». Από το βιβλίο του Αλέξανδρου Ελλάδιου «Status praesens Ecclesiae Graecae», 1714.

Από τον Νίκο Παπαθεοδώρου
nikapap@hotmail.com

Στις 17 Φεβρουαρίου 2024 έληξε η έκθεση «Larissa mea dulcissima» («Γλυκυτάτη μου Λάρισα»), η οποία έπειτα από την παρουσία της στη Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας-Μουσείο Γ.Ι. Κατσίγρα επί οκτάμηνο, ταξίδευσε και στην Αθήνα, στην γκαλερί της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης.

Όπως αναφέρεται και στον κατάλογο της έκθεσης, ο τίτλος της ήταν δάνειο από μια πρόταση του Αλέξανδρου Ελλάδιου του Λαρισαίου (1686-;), η οποία ήταν γραμμένη στα λατινικά στο βιβλίο του «Status praesens Ecclesiae Graecae» («Η παρούσα κατάστασις της Ελληνικής Εκκλησίας»), τυπωμένο το 1714 και αφιερωμένο στον μεγάλο Πέτρο της Ρωσίας. Η πρόταση είχε ως εξής: «Larissa quidem in patria mea dulcissima», δηλαδή «Λάρισα, η γλυκυτάτη πατρίδα μου».
Για τη σπουδαία αυτή φυσιογνωμία της ιστορίας της Λάρισας του 18ου αι. η πόλη και οι πολίτες της γνωρίζουν ελάχιστα. Υπάρχει μόνον η οδός Ελλαδίου, η οποία βρίσκεται στην περιοχή του Γενικού Νοσοκομείου. Μικρού μήκους οδός, τέμνει τη Νιρβάνα και καταλήγει στην 31ης Αυγούστου. Επίσης, τον Σεπτέμβριο του 1999 στο «Χατζηγιάννειο» Πνευματικό Κέντρο πραγματοποιήθηκε από το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο διεθνής διημερίδα για το Ελλάδιο και το 2003 έγινε η παρουσίαση των πρακτικών, τα οποία εκδόθηκαν σε έναν πολυσέλιδο και πολυτελή τόμο.
Το σημερινό μας σημείωμα συνοδεύεται και από την εικόνα του Μεγάλου Πέτρου, αυτοκράτορα πασών των Ρωσιών, την οποία παραθέτει στις πρώτες σελίδες του βιβλίου του «Status praesens Ecclesiae Graecae» ο Αλέξανδρος Ελλάδιος. Την εικόνα ο συγγραφέας τη συνοδεύει με ένα τετράστιχο επίμετρο γραμμένο στην Αρχαία Ελληνική Γλώσσα, αφιερωμένο στον Ρώσο ηγήτορα.
Ο Αλέξανδρος Ελλάδιος γεννήθηκε στη Λάρισα το 1686. Για την οικογένειά του έχουμε ελάχιστες ειδήσεις. Πρέπει, πάντως, να ήταν αρκετά σημαντική και να είχε μεγάλη κοινωνική καταξίωση ανάμεσα στη χριστιανική κοινότητα της τουρκοκρατούμενης Λάρισας. Είχε στενές σχέσεις με ανώτερους εκκλησιαστικούς παράγοντες. Πριν καλά-καλά συμπληρώσει το πέμπτο έτος της ηλικίας του (1691), ο Ελλάδιος εγκαταλείπει τη Λάρισα και ακολουθεί τον Μητροπολίτη Παρθένιο στην Κωνσταντινούπολη, για να γευθεί «εξ απαλών ονύχων» τους καρπούς της ελληνικής παιδείας. Αρχικά ο Ελλάδιος βρέθηκε στην Ανδριανούπολη, όπου ανέλαβε την προστασία του ο Μητροπολίτης Ανδριανουπόλεως Αθανάσιος, ο οποίος έστειλε τον Ελλάδιο στην Κωνσταντινούπολη στην οικογένεια των Χρυσοσκουλαίων, όπου διδάχτηκε διάφορα μαθήματα
ιδιωτικά.
Σε ηλικία έντεκα ετών (1697) επέστρεψε στη Λάρισα, όπου παρέμεινε για τέσσερα χρόνια, σπουδάζοντας πιθανότατα στη Σχολή του Τυρνάβου με δάσκαλο τον Κύπριο Μάρκο Πορφυρόπουλο, όπου παρέμεινε μέχρι το 1701. Τον Απρίλιο του 1702, σε ηλικία 16 ετών, ξεκίνησε το μεγάλης διάρκειας ταξίδι του (13 μήνες) προς την Αγγλία, για να σπουδάσει στο Ελληνικό Φροντιστήριο της Οξφόρδης (Oxford Greek College), όπου παρέμεινε τρία χρόνια. Επειδή εκεί διέκρινε προσπάθειες προσηλυτισμού στις απόψεις των Διαμαρτυρομένων αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Οξφόρδη. Ταξίδευσε στο Άμστερνταμ και στη συνέχεια στη Χάλλη της Σαξονίας και στην Πράγα, όπου μέχρι το 1709 παρακολουθούσε διάφορα μαθήματα. Το 1709 γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Altdorf, μιας πολίχνης σε απόσταση 15 χιλιομέτρων από τη Νυρεμβέργη.
Οι σπουδές του τώρα στράφηκαν στην ιατρική επιστήμη, χωρίς ωστόσο να παραμελεί και τις φιλολογικές μελέτες του. Η πτυχιακή του πραγματεία, η οποία αναφερόταν σε θέματα ακοής, επαινέθηκε από τους καθηγητές του. Κατά την παρουσία του στο Altdorf ανέπτυξε σχέσεις με διάφορους ακαδημαϊκούς κύκλους του Πανεπιστημίου και της γειτονικής Νυρεμβέργης. Μία, όμως, από τις σημαντικότερες γνωριμίες του ήταν εκείνη με τον αρχίατρο του τσάρου της Ρωσίας Μεγάλου Πέτρου. Το 1712 στη φημισμένη λουτρόπολη Karlsbad, το σημερινό Κάρλοβι Βάρι της Βοημίας, ο Ελλάδιος συνάντησε το Μ. Πέτρο, με τη μεσολάβηση του αρχίατρου της αυλής του και του ζήτησε να του επιτρέψει να αφιερώσει το έργο του Status praesens στην υψηλότητά του. Η γνωριμία αυτή καθόρισε κατά κάποιον τρόπο και τη μετέπειτα ζωή του, γιατί δεν αποκλείεται η ενέργειά του αυτή να αποσκοπούσε στην προετοιμασία του εδάφους για τη μετάβασή του στη Ρωσία.
Το 1714, με την απόκτηση του πτυχίου, έφυγε από το Altdorf και σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις έφθασε τον Σεπτέμβριο του 1715, μέσω Κιέβου, στη Μόσχα. Όμως, προς το παρόν παραμένουν άγνωστες οι λεπτομέρειες της παραμονής του στη Ρωσία και οι ειδήσεις για τη ζωή του σιωπούν. Έτσι δεν γνωρίζουμε ούτε τη χρονολογία, αλλά ούτε και τον τόπο του θανάτου του.
Είναι γνωστό σήμερα ότι τα κύρια ενδιαφέροντα του Ελλάδιου ήταν θεολογικά, φιλολογικά και φιλοσοφικά, ενώ οι πολυετείς ιατρικές σπουδές του παραγνωρίσθηκαν, σε τέτοιο σημείο ώστε στην εποχή του, αλλά και μεταγενέστερα να θεωρείται ως λόγιος. Σε αυτό συνετέλεσε και το συγγραφικό του έργο, το οποίο είναι αποκλειστικά φιλολογικό και θεολογικό.
Το σπουδαιότερο από τα έργα του και εκείνο το οποίο τον καθιέρωσε και τον έκανε γνωστό στους επιστημονικούς κύκλους της Κεντρικής Ευρώπης ήταν το «Status praesens Ecclesiae Graecae», γραμμένο το 1714 στη Λατινική Γλώσσα, για να κατανοήσουν το περιεχόμενό του και οι Ευρωπαίοι λόγιοι, προς τους οποίους κυρίως απευθυνόταν. Με το βιβλίο του αυτό θέλησε να καταστήσει γνωστό στη Δύση το μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων λογίων και την πνευματική κίνηση που υπήρχε στην υπόδουλη πατρίδα. Έτσι θέλησε να απαντήσει σε όσους, στην επιστημονική κοινότητα του Altdorf και οπουδήποτε αλλού, εσκεμμένα και κακοπροαίρετα διέδιδαν ότι δεν υπήρχε η παραμικρή εστία φωτός στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα.
Ο Ελλάδιος εντάσσεται στη μακρά χορεία των Ελλήνων ιατροφιλοσόφων του 18ου αιώνα, μας είναι, όμως, άγνωστος, ίσως γιατί μετά τη μετακίνησή του στη Ρωσία δεν γνωρίζουμε τη ζωή εκεί και το τέλος του.

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

INTERCOMM FOODS
DEREE 2-4-24
ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ ΤΕΝΝΙΣ JUNIOR 2024
Μείνε μαζί μας

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass