Αυτές τις μέρες συμπληρώθηκαν δεκαεννιά χρόνια από τον θάνατο του Αντρέα Λεντάκη. Είχα την τύχη να τον έχω δάσκαλο και να τον γνωρίσω προσωπικά, γι’ αυτό και αισθάνομαι επιβεβλημένα τα λίγα αυτά λόγια στη μνήμη του.
Γεννήθηκε στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας το 1935 από Έλληνες μετανάστες και το 1953 ήρθε στην Αθήνα για να σπουδάσει με υποτροφία στο Αρχαιολογικό και Ιστορικό Τμήμα της Φιλοσοφικής.
Από το σημείο αυτό θα πιάσουμε κι εμείς το νήμα, και θα μιλήσουμε για αυτή την πολυδιάστατη προσωπικότητα: τον δάσκαλο, τον καθηγητή, τον διανοούμενο, τον ποιητή, τον ιστορικό, τον συγγραφέα, τον πολιτικό, τον δήμαρχο και τόσα άλλα που υπήρξε στη σύντομη ζωή του, αφού ο Λεντάκης πέθανε μόλις στα 62 του χρόνια. Αυτό όμως, για το οποίο έγινε ευρέως γνωστό ήταν η πολιτική του δράση από τον πρώτο κιόλας χρόνο της φοιτητικής του ζωής.
Αριστερός, βαθιά πολιτικοποιημένος και κυρίως γνώστης της Ιστορίας αντιλήφθηκε αμέσως τα πολιτικά παιχνίδια της εποχής και πήρε θέση απέναντι σε αυτά. Πράγμα που πλήρωσε με βασανιστήρια, ξύλο, εξορίες, κυνηγητό κ.ά. Όπως στέρηση της ελληνικής ιθαγένειας για δεκαεννιά χρόνια (την επανέκτησε μετά την μεταπολίτευση), διακοπή της υποτροφίας του από τον δεύτερο χρόνο των σπουδών του και άλλα «ων ουκ έστιν αριθμός».
Στα φοιτητικά του χρόνια υπήρξε ηγετικό στέλεχος του Φοιτητικού Κινήματος και σε αυτόν χρεώνονται τα δύο μεγαλύτερα συνθήματα της εποχής: το «1-1-4» και το «15% προίκα στην Παιδεία και όχι στη Σοφία».
Για τον Αντρέα έχουν γραφεί τα «Τραγούδια του Αντρέα» από τον Μίκη Θεοδωράκη κατά τη διάρκεια της κοινής φυλάκισής τους, στην περίοδο της Χούντας, στα κρατητήρια της Ασφάλειας. «Τα βράδια, διηγείται ο Μίκης, ανέβαζαν τον Λεντάκη στην ταράτσα του κτιρίου και τον χτυπούσαν. Άντεξε, δεν μίλησε...».
Τον Ιούλιο του ’65 στην διαδήλωση που σκοτώθηκε ο Σωτήρης Πέτρουλας, ο Αντρέας ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου. Έμεινε σε κώμα τέσσερις μέρες. Από τότε του έμεινε η μετατραυματική επιληψία, ημικρανίες και ζαλάδες για όλη την υπόλοιπη ζωή του.
Επί Χούντας, εξορίστηκε στη Μήλο, αλλά και εκεί δεν εγκατέλειψε το γράψιμο και τη μελέτη. Έγραψε ιστορική μελέτη για το νησί.
Διάβαζε ασταμάτητα, παντού και πάντα. Ήταν βαθύς γνώστης της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, έγραψε είκοσι τρία βιβλία και μιλούσε άπταιστα έξι γλώσσες: Αιθιοπικά, Ελληνικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά και Ισπανικά!
Μετά τη μεταπολίτευση, εξελέγη τρεις φορές δήμαρχος Υμηττού, βουλευτής με το ΣΥΝ το 1989-1990 και βουλευτής με την Πολιτική Άνοιξη το 1993. Υπήρξε πρόεδρος της ΕΔΑ από το 1987 έως το 1993.
Μετά τον θάνατό του ιδρύθηκε το «Ίδρυμα Ανδρέας Λεντάκης» που στεγάζεται στον Κεραμεικό και διαχειρίζεται όλη την πνευματική κληρονομιά που άφησε πίσω του ο πολυσχιδής και χαρισματικός αυτός άνθρωπος.
Ελένη Χρυσή
