Όπως χαρακτηριστικά είχαμε τότε αναφέρει, δεν γνωρίζαμε εάν μετά από τον θάνατο του πατέρα του παρέμεινε στη Λάρισα, ή εάν επέστρεψε στη Μυτιλήνη. Δεν γνωρίζαμε επίσης εάν δημιούργησε οικογένεια και εάν απέκτησε απογόνους. Και το κυριότερο: Δεν γνωρίζαμε τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίστηκε την μεγάλη περιουσία που κληρονόμησε καθώς και τις σχέσεις που διατηρούσε ο πατέρας του με τους συνεταίρους, τους συνεργάτες και τους πιστωτές.

Νεότερες έρευνες μας δίνουν την ευκαιρία να απαντήσουμε στα τότε ερωτήματά μας. Ο Αθανάσιος Γεωργιάδης γεννήθηκε στη Λάρισα το 1871 και ήταν γιος της Αικατερίνης και του Χρήστου Γεωργιάδη. Στις 15 Σεπτεμβρίου 1884, σε ηλικία 13 ετών, έχοντας το απολυτήριο του Δημοτικού Σχολείου εγγράφθηκε στην Α΄ τάξη του Ελληνικού Σχολείου της Λάρισας [2].

Η μητέρα του (Αικατερίνη) απεβίωσε από φυματίωση στις 4 Οκτωβρίου 1883 και ετάφη στο νεκροταφείο της συνοικίας Παράσχου [3], ενώ ο πατέρας του Χρήστος απεβίωσε τρία χρόνια αργότερα (26 Δεκεμβρίου 1886) σε ηλικία 53 ετών. Ο τελευταίος, δύο ημέρες νωρίτερα (24 Δεκεμβρίου 1886), διαισθανόμενος τον επερχόμενο θάνατό του, είχε συντάξει τη δημόσια διαθήκη του σύμφωνα με την οποία τον όριζε ως μοναδικό κληρονόμο «εφ’ απάσης της κινητής, ακινήτου και χρηματικής περιουσίας του».

Επειδή όμως ο Αθανάσιος Γεωργιάδης ήταν ακόμα ανήλικος (15 ετών) ο πατέρας του στη διαθήκη, διόρισε ως επιτρόπους, μέχρι την ενηλικίωσή του, τον κτηματία Χρήστο Δημητριάδη και τον εμποροϋπάλληλο Κωνσταντίνο Αστεριάδη (ή Πατόφλα). Η περιουσία που κληρονόμησε ήταν αμύθητη για τα δεδομένα της εποχής. Ανερχόταν στο συνολικό ποσό των 137.398,80 δρχ. σύμφωνα με τις απογραφές που διενεργήθηκαν και διήρκεσαν τρία ολόκληρα χρόνια.

Η περιουσία που κληρονόμησε ο Αθανάσιος Γεωργιάδης, εκτός από τα μετρητά, τον χρυσό και τους πολύτιμους λίθους, περιλάμβανε μία διώροφο και λιθόκτιστο οικία στην συνοικία Παράσχου (Αγίου Νικολάου) η οποία μετά τον θάνατο του Χρήστου Γεωργιάδη ενοικιάστηκε στον Εμμανουήλ Σταυρίδη, μία μικρή οικία παραπλεύρως της προαναφερθείσας, μία μικρή οικία στην οποία στεγαζόταν τα προηγούμενα χρόνια το αστυνομικό τμήμα της συνοικίας Παράσχου, δύο οικίες στη συνοικία Νταρκουρά (στο εμπορικό κέντρο της πόλης), στην μία από τις οποίες στεγαζόταν τα γραφεία της Εισαγγελίας των Εφετών και δύο λιθόκτιστα καταστήματα στην παραπάνω συνοικία. Στο ένα από αυτά στεγάστηκε το φαρμακείο του Κωνσταντίνου Παπασταύρου ενώ στο άλλο το γραφείο του Δημοτικού Φόρου της Λάρισας. Κληρονόμησε επίσης ένα οικόπεδο εκτάσεως 360 τμ. στη συνοικία Νταρκουρά (απέναντι από το κατάστημα του Χαΐμ Αλχανάτη), ένα πανδοχείο (χάνι) στην Εβραϊκή συνοικία (θέση Αραμπατζήδικα), ένα κατάστημα στη θέση Αμαξάδικα, έναν αμπελώνα εκτάσεως δύο στρεμμάτων στη θέση Καμπίλαγα, ένα οικόπεδο εκτάσεως ενός στρέμματος [κατά 50% εξ αδιαιρέτου με τον Δερβίς βέη Χαλήλ] εντός του οποίου βρισκόταν ένα ξύλινο παράπηγμα «χρησιμεύων ως καφενείον» και μία οικία «εκ πέντε δωματίων».

Επί πλέον κληρονόμησε, μία οικία στη συνοικία Νταρκουρά (πρώην οικία του κτηματία Σαμή εφένδη Φαρίζ Χαφούζ), μία οικία στη συνοικία Σουφλάρ (πρώην οικία Μουσταφά Σαρατζή), μία οικία στη συνοικία Ντάρκολι (πρώην οικία Μεχμέτ Σεΐς Μεχμέτ), ένα οικόπεδο στη θέση Τηλεγραφείο (πρώην ιδιοκτησία του Δημοσίου), μία οικία στη συνοικία Παράσχου (πρώην οικία Αριστείδη Δημητρίου) και μία οικία στη συνοικία Τεκελή Ατίκ (πρώην οικία του κτηματία Χουσεΐν Ιμπραήμ).

Στις 24 Απριλίου 1887 ο Χρήστος Δημητριάδης (με την σύμφωνη γνώμη του υποεπιτρόπου Ιωάννη Βελλίδη), με την ιδιότητά του ως φυσικού επιτρόπου του ανήλικου ακόμα Αθανασίου Γεωργιάδη μεταβίβασε στον τελευταίο μία έπαυλη 1.200 τετραγωνικών μέτρων στη συνοικία Ομέρ βέη της Λάρισας [κατά 50% εξ αδιαιρέτου με τον Δερβίς βέη Χαλήλ], αντί συνολικού τιμήματος 3.230 δρχ. Ο Δερβίς βέης κατέβαλε το ήμισυ των χρημάτων σε μετρητά, ενώ το έτερο ήμισυ χρεώθηκε στον λογαριασμό του ανήλικου Αθανασίου.

Τη μεγαλύτερη όμως αξία είχε το μερίδιο του πατέρα του (25%) στην «Ομόρρυθμο Εμπορική Μετοχική Εταιρεία Γεωργιάδη, Δημητριάδη και Δερβίς βέη Χαλήλ». Η εταιρεία είχε συσταθεί 19 Νοεμβρίου 1886 με κεφάλαιο 2.000 χρυσών τουρκικών λιρών (45.000 δρχ.), είχε διάρκεια πέντε ετών (από 1ης Ιανουαρίου 1887 έως 31ης Δεκεμβρίου 1892) και σκοπός της ήταν «η αγορά σίτων και μεταποίησις αυτών εις άλευρα» [4]. Ως έδρα της εταιρείας ορίστηκε ο παλαιός ατμόμυλος στη συνοικία Σακατζίδικα ο οποίος ανήκε εξ αδιαιρέτου κατά 50% στην πλήρη κυριότητα των Χρήστου Γεωργιάδη και Δερβίς βέη Χαλήλ και κατά 50% στην κυριότητα του Χρήστου Δημητριάδη.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1890, με απόφαση του Πρωτοδικείου Λαρίσης (αρ. 497/1890), ο Αθανάσιος Γεωργιάδης ενηλικιώθηκε επισήμως και έπαυσε η μέχρι τότε επιτροπεία του. Άρχισαν τότε να εμφανίζονται διάφορα προβλήματα οικονομικής φύσεως που μας αφήνουν υποψίες ότι η περίοδος της επιτροπείας του δεν υπήρξε και τόσο διαφανής. Την 31η Δεκεμβρίου 1892, η εταιρεία που είχε ιδρύσει ο πατέρας του το 1886, τέθηκε υπό εκκαθάριση. Ο νεαρός Αθανάσιος Γεωργιάδης δεν συμμετείχε στο επόμενο σχήμα που συστάθηκε το 1893 από τους Κωνσταντίνο Παππά, Κωνσταντίνο Σκαλιώρα και Χρήστο Δημητριάδη (τον σημερινό μύλο του Παππά στη Λάρισα).

Τα επόμενα χρόνια ο Αθανάσιος προέβη σε αγοραπωλησίες ακινήτων ενώ ασχολήθηκε επίσης και με τις ενοικιάσεις αγροτεμαχίων. Στις δημοτικές εκλογές του 1907 έλαβε μέρος ως υποψήφιος δημοτικός πάρεδρος με τον συνδυασμό του Ευστάθιου Ιατρίδη (1847-1922), αλλά δεν εξελέγη (δήμαρχος εκλέχθηκε ο Αχιλλέας Αστεριάδης). Απεβίωσε τον Σεπτέμβριο του 1909 σε ηλικία 38 ετών «κατόπιν καρδιακού νοσήματος» [5]. Δεν είχε νυμφευθεί και δεν είχε αποκτήσει απογόνους. Ελλείψει διαθήκης η τεράστια περιουσία του διανεμήθηκε μεταξύ των εγγύτερων συγγενών του. Το μεγαλύτερο μέρος της πέρασε στον πρώτο του εξάδελφο και συμβολαιογράφο της Λάρισας Ευστράτιο (Στρατή) Γεωργιάδη (1867-1934).

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

[1]. Αλέξανδρος Χ. Γρηγορίου, «Χρήστος Γεωργιάδης (1833-1886): O πρώτος αιρετός δήμαρχος της Λάρισας», Θεσσαλικό Ημερολόγιο (Λάρισα), τ. 69 (2016), σ. 393-404. Πρβλ. Ελευθερία (Λάρισα), φ. 33051 (8 Μαΐου 2016).

[2]. Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λάρισας (ΓΑΚ/ΑΝΛ), Αρχείο Ελληνικού Σχολείου Λαρίσης, φκ. 001 [1881-1889], Μαθητολόγιο σχολικής περιόδου 1884-1885, α/α 430/83.

[3]. Ανεξαρτησία (Λάρισα), φ. 202 (5 Οκτωβρίου 1883).

[4]. ΓΑΚ/ΑΝΛ. Συμβολαιογραφικό Αρχείο Αγαθάγγελου Ιωαννίδη, φκ. 019 [1886], αρ. 5986 (19 Νοεμβρίου 1886).

[5]. Μικρά (Λάρισα), φ. 18/420 (2 Οκτωβρίου 1909).

Από τον Αλέξανδρο Χ. Γρηγορίου