Οι ανακαλύψεις έγιναν σε ένα κοινό δρομάκι πίσω από την ρωμαιοκαθολική εκκλησία της πόλης που οδηγεί στην κύρια Πλατεία Ζόκαλο (Πλατεία Συντάγματος) της Πόλης του Μεξικού, και στο οικόπεδο όπου τη δεκαετία του '50 είχε χτιστεί ξενοδοχείο.
Οι υπόγειες ανασκαφές αποκάλυψαν ένα τμήμα των θεμελίων ενός τεράστιου, στρογγυλού σε σχήμα ναού που είχε αφιερωθεί στον Αζτέκο θεό του αέρα Εχεκάτλ καθώς και ένα μικρότερο τμήμα ενός γηπέδου όπου έπαιζαν ένα τελετουργικό παιχνίδι μπάλας.
Η ανακάλυψη επιβεβαιώνει τις περιγραφές των πρώτων Ισπανών που κατέγραψαν τις εντυπώσεις τους από την Τενοχτιτλάν, πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Αζτέκων.
«Λόγω τέτοιων ευρημάτων, μπορούμε να δείξουμε τις πραγματικές τοποθεσίες, τον προσανατολισμό και τις διαστάσεις κάθε οικοδομήματος που περιγράφηκε πρώτη φορά στα χρονικά (των κατακτητών)», είπε ο Ντιέγκο Πριέτο, επικεφαλής του κύριου ανθρωπολογικού και ιστορικού ινστιτούτου του Μεξικού.
Οι αρχαιολόγοι περιέγραψαν επίσης λεπτομερώς και ένα μακάβριο εύρημα 32 αποκομμένων σπονδύλων ανδρικών λαιμών που βρέθηκαν σε μια στοίβα δίπλα στο γήπεδο. «Ήταν μια θυσία που σχετίζεται με το παιχνίδι της μπάλας, δίπλα στη σκάλα», είπε ο αρχαιολόγος Ραούλ Μπαρέρα. «Οι σπόνδυλοι, ή οι λαιμοί, σίγουρα ανήκουν σε θύματα που θυσιάστηκαν ή αποκεφαλίστηκαν», πρόσθεσε.
Μερικό από το αρχικό γυψοκονίαμα είναι ακόμα ορατό σε τμήματα του ναού, ο οποίος χτίστηκε κατά τη βασιλεία του αζτέκου αυτοκράτορα Αχουιζότλ (1486-1502), προγόνου τού Μοντεζούμα, τον οποίο ανέτρεψε ο κατακτητής Ερνάν Κορτέζ κατά την ισπανική κατάκτηση του Μεξικού.
Οι πρώιμες περιγραφές Ισπανών αναφέρουν ότι ο νεαρός Μοντεζούμα έπαιξε μπάλα εναντίον ενός ηλικιωμένου σύμμαχου βασιλιά στο γήπεδο και έχασε, το οποίο θεωρήθηκε ως σημάδι ότι πλησίαζε το τέλος της Αυτοκρατορίας των Αζτέκων.
Το κτίριο θα κατείχε ιδιαίτερη θέση στο συγκρότημα λόγω του στρογγυλού του σχήματος μεταξύ άλλων, τετράγωνων, κτιρίων που δέσποζαν στον πιό ιερό τελετουργικό χώρο των Αζτέκων πριν την κατάκτηση του 1521.
Ο αρχαιολόγος Εδουάρντο Μάτος, που ειδικεύεται στους Αζτέκους και τον πολιτισμό τους, είπε ότι είναι πολύ πιθανόν η κορυφή του ναού να είχε το σχήμα ενός κουλουριασμένού φιδιού, με τους ιερείς να μπαίνουν στο κτίριο από μια πόρτα που θα αντιστοιχούσε στη μύτη του ερπετού.
Όταν τελειώσουν οι ανασκαφές, θα χτιστεί μουσείο στο χώρο, δίπλα από τα μοντέρνα κτίρια.
Η Πόλη του Μεξικού, καθώς και πολλά οικοδομήματα που χτίστηκαν από τους Ισπανούς, χτίστηκε πάνω από τα ισοπεδωμένα ερείπια της αζτεκικής πρωτεύουσας, και αναμένονται και άλλες ανακαλύψεις, είπε ο Μάτος.
«Εργαζόμαστε στην περιοχή αυτή σχεδόν 40 χρόνια τώρα, και πάντα γίνονται εργασίες διαφόρων ειδών, (...) οπότε εμείς το εκμεταλλευόμαστε και συμμετέχουμε», είπε.
