Είμαστε υπέρ των ΑΠΕ αρκεί να μην εγκατασταθούν πουθενά!

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Στην Ελευθερία της Τρίτης 13/4/21 διάβασα την απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου (Π.Σ.) κατά της δημιουργίας ηλιακού πάρκου στο Δαμάσι. Και, όπως αναφέρει το ρεπορτάζ, την έκφραση της λύπης του που δεν μπορεί να πάρει αντίστοιχη απόφαση και

για το ηλιακό πάρκο στο Γεντίκι γιατί δεν είναι δική του αρμοδιότητα. Όλα αυτά με σαφή τοποθέτηση ότι οι εισηγητές είναι υπέρ των ΑΠΕ. Επειδή δεν είδα παρόμοια απόφαση του Π.Σ. κατά της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στο 1% γόνιμης γης, φαντάζονται ότι ίσως προτείνουν να γίνουν εκεί, αρκεί να μην ξεπεραστεί το όριο του 1%. Βέβαια το ρεπορτάζ είναι λίγο ασαφές καθώς αναφέρεται σε μονάδα 70 MW σε 60 στρέμματα που δεν ταιριάζει. Από όσα γνωρίζω το 1 MW χρειάζεται κοντά στα 17 στρέμματα Φ/Β, οπότε τα 70 MW ξεπερνούν τα 1.000 στρέμματα. Την απόφαση αυτήν ακολούθησαν τις επόμενες μέρες και άλλες αποφάσεις Δημοτικών Συμβουλίων (Δ.Σ.) για αντιρρήσεις σε Φ/Β πάρκα σε περιοχές βοσκοτόπων ή άλλες. Και ακολουθούν σειρά αποφάσεων κατά της εγκατάστασης αιολικών ή ηλιακών πάρκων ή υδροηλεκτρικών έργων πάντα από υπέρμαχους των ΑΠΕ και υπέρ της απομάκρυνσης των λιγνιτικών μονάδων από το σύστημα παραγωγής ενέργειας της χώρας.
Από όσα καταλαβαίνω στο Δαμάσι τα Φ/Β πρόκειται να εγκατασταθούν σε ένα λιβάδι όπου βόσκουν πρόβατα της περιοχής. Θα συμφωνήσω απόλυτα με την Ομοσπονδία Κτηνοτροφικών Συλλόγων Θεσσαλίας ότι τα ηλιακά πάρκα δεν πρέπει να καταστρέφουν υπάρχουσες δραστηριότητες και αν υπάρχουν πρόβατα που βόσκουν στα λιβάδια πρέπει να διατηρηθούν. Το ίδιο ισχύει για όλα τα λιβάδια, αλλά πολύ περισσότερο για τη γόνιμη γεωργική γη που δυστυχώς διατίθεται για Φ/Β. Φυσικά εφόσον πραγματικά εκεί βόσκουν πρόβατα. Γιατί από όσα ακούω τα περισσότερα κοπάδια προβάτων έχουν γίνει οικόσιτα και τα ημινομαδικά περιορίζονται συνεχώς. Επομένως η διατήρηση των λιβαδιών θα πρέπει να σχετίζεται με την πραγματική αξιοποίησή τους με βόσκηση. Αν δεν αξιοποιούνται όπως πρέπει τότε θα πρέπει να συζητήσουμε τις δυνατότητες αξιοποίησης, μία από τις οποίες είναι η χρήση για εγκατάσταση ηλιακών ή αιολικών πάρκων. Ή ακόμα η εγκατάσταση υπερυψωμένων Φ/Β για να βόσκουν και τα πρόβατα. Φυσικά πρώτη προτεραιότητα πρέπει να είναι άγονες εκτάσεις, εγκαταλελειμμένα λατομεία, λόφοι και βουνά που έχουν διαβρωθεί και έμειναν οι πέτρες. Αλλά αυτά πριν από πολλά χρόνια ήταν δάση και παραμένουν αιώνια δάση.
Καθώς έγραφα αυτό το σημείωμα διάβασα την απόφαση της Ε.Ε. να επιταχύνει τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2030, κάτι που θα απαιτήσει από τις χώρες μέλη να επιταχύνουν την ανάπτυξη εγκαταστάσεων ΑΠΕ. Ήδη συζητείται η αναθεώρηση του Ελληνικού ΕΣΕΚ (Εθνικό Σχέδιο Ενέργειας και Κλιματικής αλλαγής) για να αυξήσει τις εγκαταστάσεις μονάδων ΑΠΕ κατά τουλάχιστον 10% μέχρι το 2030. Η χώρα μας ιδιαίτερα ευνοημένη από το κλίμα και τη διαμόρφωση του εδάφους έχει τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, τόσο αιολικών και ηλιακών πάρκων (με δυνατότητες επέκτασης και σε θαλάσσιες περιοχές, αλλά και πάνω από τεχνητές λίμνες, ακόμη και σε κανάλια μεταφοράς νερού) όσο και Υδρο-Ηλεκτρικών (μικρών ή μεγάλων), γεωθερμίας, ακόμη και βιομάζας αν αξιοποιήσουμε σωστά τα υπολείμματα καλλιεργειών, κτηνοτροφικών μονάδων και δασών και κυρίως τα οργανικά υπολείμματα της διαβίωσής μας. Για όλα αυτά (κυρίως αιολικά και ηλιακά, αλλά και ΥΗ με χρήση για αποθήκευση ενέργειας) υπάρχει τεράστιο επενδυτικό ενδιαφέρον από εγχώριους και αλλοδαπούς ομίλους που μπορούν να εκτελέσουν άμεσα όλες τις επενδύσεις που χρειάζεται η χώρα. Η δυσκολία είναι η άρνηση κάθε επωφελούς για τη χώρα επένδυσης από δυναμικές ομάδες (κατά τη γνώμη μου μειοψηφικές) που διακηρύσσουν ότι είναι υπέρ των ΑΠΕ αρκεί να μην γίνουν εκεί που προγραμματίζονται στην περιοχή τους. Όσο για δικαιολογίες; Ό,τι μπορεί να φανταστεί το μυαλό του ανθρώπου. Από καταστροφή του τοπίου (κυρίως στα βουνά), καταστροφή των τουριστικών δυνατοτήτων (στα βουνά και στα νησιά), από πιθανή βλάβη σε κάποια μνημεία που βρίσκονται κοντά στην περιοχή (π.χ. αρχαίο λατομείο Χασάμπαλης), από τη μείωση των γεννήσεων των προβάτων ή τη δυσκολία γονιμοποίησης των δένδρων (!!!), από διατάραξη των ησυχίας μοναστηριών. Όταν πάμε στα Υ.Η. εκεί βρίσκουμε επιχειρήματα, όπως τη καταστροφή του σπιτιού της γιαγιάς με τις κότες! Ή κάποιου παρεκκλησιού ή κελιού ή οτιδήποτε σχετικό με την ιστορία μας συνήθως όχι ιδιαίτερα σημαντικό. Εκπληκτική εφευρετικότητα. Αν είχε διοχετευτεί σε νεοφυείς επιχειρήσεις θα είχαμε κατακτήσει τον κόσμο! Ξεχνάμε όμως πάντα ότι κάθε ανθρώπινη κατασκευή ή τεχνικό έργο διαταράσσει το περιβάλλον, καθώς το αλλοιώνει. Είτε είναι το σπίτι μας, είτε δρόμος, γέφυρα, κ.λπ., είτε γραμμή μεταφοράς ενέργειας. Το πρόβλημα είμαστε εμείς που με τους τεράστιους πληθυσμούς μας χρειαζόμαστε όλα αυτά τα έργα για να επιβιώσουμε. Οπότε καλά είναι να συζητάμε, όχι αν θα γίνουν, ή όχι, αλλά πώς θα μειώσουμε τις συνολικές επιπτώσεις στον Πλανήτη αρχίζοντάς από τον τρόπο ζωής μας. Μια μεγάλη συζήτηση που κάποτε πρέπει να την κάνουμε.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για την ανάπτυξη της χώρας; Πιστεύω ότι μετά τα χρόνια της κρίσης (αλλά και της μεταπολίτευσης γενικότερα) έχουμε όλοι αντιληφθεί ότι για να επιβιώσουμε ως χώρα πρέπει να παράγουμε ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες που να διαθέτουμε στις διεθνείς αγορές. Με τα χρήματα που κερδίζουμε να ζούμε άνετα όπως οι άλλοι λαοί της Ευρώπης. Για να τα πετύχουμε χρειαζόμαστε επενδύσεις που θα επεκτείνουν την παραγωγική μας βάση. Καθώς δεν έχουμε αρκετά κεφάλαια να τα επενδύσουμε χρειαζόμαστε επενδύσεις από εκτός χώρας επενδυτές. Αντί να διώχνουμε επιχειρήσεις (Pirelli, Nissan, Πίτσος) ή να τις κλείνουμε ή χρεωκοπούμε (κατασκευές λεωφορείων, κλωστοϋφαντουργεία) ή υπολειτουργούμε (ναυπηγεία, ΕΛΒΟ) καλά είναι να κάνουμε μια συζήτηση πώς θα ενισχύσουμε την τάση που υπάρχει να επενδύσουμε σε παραγωγικές δραστηριότητες και όχι σε υπηρεσίες και χρήματα επιδοτήσεων κάτω από το τραπέζι.