*
Εκτροφή χοίρων στη Δανία. Στόχος του πειράματος είναι η βελτίωση της οικονομικής βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας της παραγωγής χοίρων και η μείωση του περιβαλλοντικού και κλιματικού αποτυπώματος της παραγωγής χοίρων. Εκτιμώμενα εμπόδια είναι η στάση των αγροτών απέναντι στις έξυπνες γεωργικές πρακτικές, η έλλειψη γνώσης των αγροτών, η απροθυμία των καταναλωτών να πληρώσουν περισσότερα για βιώσιμα προϊόντα. Σημαντικά εμπόδια θεωρούνται οι διαφορές μεταξύ των ευρωπαϊκών αγορών, η έλλειψη αποδεκτών μεθοδολογιών για τον υπολογισμό του κλιματικού αποτυπώματος, η έλλειψη επαρκών πολιτικών, η υψηλή γραφειοκρατία του συστήματος πληρωμών της ΚΑΠ. Aπαιτούνται αλλαγές συμπεριφοράς για την προώθηση παραγωγής κλιματικά έξυπνων χοίρων. Παραδείγματα έξυπνων τεχνολογιών και πρακτικών για το κλίμα: Κατασκευή νέων εγκαταστάσεων στέγασης χοίρων χαμηλών εκπομπών, αύξηση της χρήσης της κοπριάς χοίρων για την παραγωγή βιοαερίου, αύξηση του μεριδίου της τοπικά παραγόμενης πρωτεϊνικής τροφής για χοίρους (πράσινη πρωτεΐνη), εισαγωγή πρακτικών αναγεννητικής γεωργίας, αυξημένη χρήση γεωργικών εκτάσεων για αποθήκευση άνθρακα με βάση την κοπριά, αύξηση της ενεργειακής απόδοσης και στροφή προς την πράσινη ενέργεια (ηλεκτρισμός και καύσιμα). Αναμενόμενες περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Μειωμένες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, μειωμένες εκπομπές αμμωνίας, μειωμένη ρύπανση επιφανειακών και υπόγειων υδάτων. Στα αποτελέσματα αναμένεται βελτιωμένη οικονομική απόδοση των χοιροτροφείων, διατήρηση θέσεων εργασίας στη βιομηχανία επεξεργασίας κρέατος, αυξημένη επισιτιστική ασφάλεια

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ
Για όλα τα πειράματα αυτά θα γίνει αξιολόγηση των επιπτώσεων των προτεινόμενων αλλαγών στο περιβάλλον, στην οικονομικότητα των συστημάτων, στην κοινωνική οργάνωση και στην αλλαγή συμπεριφοράς των παικτών της αλυσίδας αγροδιατροφής. Τα αποτελέσματα θα συγκριθούν με τα συμβατικά συστήματα που επικρατούν σήμερα.
Η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων θα γίνει με ανάλυση του κύκλου ζωής για όλες τις διαδικασίες. Με τον τρόπο αυτόν θα έχουμε στοιχεία για την επίδρασή τους στον περιορισμό των επιπτώσεων του αγροδιατροφικού τομέα στο περιβάλλον. Δείκτες, όπως το αποτύπωμα άνθρακα, του αποτύπωμα νερού και το οικολογικό αποτύπωμα, θα δώσουν τις εκτιμήσεις των επιπτώσεων στο περιβάλλον.
Μια σε βάθος οικονομική ανάλυση των πέντε πειραμάτων θα δώσει τα στοιχεία για τη σύγκριση με τα συμβατικά συστήματα. Θα γίνει ανάλυση του κόστους και ωφέλειας που θα προκύψει από τις προτεινόμενες αλλαγές, καθώς και ανάλυση των δυνατοτήτων εφαρμογής τους. Θα συγκριθούν τα αποτελέσματα της αλυσίδας αγροδιατροφής πριν και μετά τις προτεινόμενες αλλαγές από το πρόγραμμα.
Θα γίνει αξιολόγηση των επιπτώσεων των αλλαγών που θα προταθούν στους μετόχους της αλυσίδας αγροδιατροφής. Θα γίνει μια κοινωνική ανάλυση κύκλου ζωής, κάτι αντίστοιχο με την περιβαλλοντική, καθώς εκτιμά όλες τις κοινωνικές επιπτώσεις από το χωράφι μέχρι τη διάθεση των τελικών αποβλήτων.
Με βάση τις τρεις αναλύσεις θα γίνει μια γενική αξιολόγηση της βιωσιμότητας (αειφορίας) των συστημάτων με βάση τις προτεινόμενες αλλαγές. Το πρόγραμμα θα προσδιορίσει σημεία της αγροδιατροφικής αλυσίδας που μπορούν να αλλάξουν προς την κατεύθυνση μιας Κ.Ε.Γ. Ιδιαίτερα θα μελετηθούν οι αλλαγές στον αγροτικό τομέα και στους καταναλωτές που είναι τα ακραία μέρη της αλυσίδας και ίσως τα δυσκολότερα στις αλλαγές συμπεριφοράς. Με βάση όλες αυτές τις αναλύσεις το πρόγραμμα θα προτείνει πρότυπα οργάνωσης των επιχειρήσεων για την επίτευξη των στόχων της Κ.Ε.Γ. και τελικά προτάσεις πολιτικών που θα την προωθήσουν.
Στα πειράματα του προγράμματος φαίνονται τα θέματα που θα μελετηθούν και οι αναμενόμενες επιπτώσεις.
ΚΑΜΙΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ
ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ - ΘΕΣΣΑΛΙΑ
Μέσα στον πυρήνα των προβλημάτων η σωστή διαχείριση του εδάφους και του νερού, καθώς και της βιοποικιλότητας, η σωστή οργάνωση των αγροτών και των αγορών. Η παροχή συμβουλών για να βοηθηθούν οι αγρότες. Όλα αυτά αποτελούν αντικείμενο μελέτης και διαβούλευσης σε όλη την Ε.Ε. Έχετε ακούσει κάτι από αυτά από το ΥΠΑΑΤ της χώρας; Ή από τη Διεύθυνση Γεωργικής Ανάπτυξης της Περιφέρειας Θεσσαλίας; Ή από τις οργανώσεις των αγροτών; Η συζήτηση αυτή δεν γίνεται στη χώρα. Πώς θα μπορέσουμε να προσαρμοστούμε στις αλλαγές αυτές και να γίνουμε ανταγωνιστικοί στην ευρωπαϊκή αγορά; Ο ΥπΑΑΤ μοιράζει συνδεδεμένες επιδοτήσεις (δυστυχώς στα ίδια περιορίζονται και οι βουλευτές της περιφέρειας, είτε επαινώντας οι της συμπολίτευσης είτε υπερθεματίζοντας οι της αντιπολίτευσης). Μάλιστα ο Πρωθυπουργός εκθείασε το έργο του ΥΠΑΑΤ!! Καθώς οι επιδοτήσεις φαίνεται ότι θα μειωθούν, τα προβλήματα των αγροτών με μικρά αγροκτήματα θα αυξηθούν. Τι λύσεις θα βρούμε για να τους διατηρήσουμε βιώσιμους και στα χωριά τους; Ούτε γι’ αυτό υπάρχει κάποια συζήτηση. Κάθε χρόνο χάνουμε γόνιμο έδαφος από τη διάβρωση και δεν παίρνουμε κανένα μέτρο περιορισμού της. Γόνιμες εκτάσεις μετατρέπονται σε Φ/Β πάρκα και κανείς δεν αντιδρά. Σε λίγα χρόνια θα κλαίμε για την αδυναμία κάλυψης των επισιτιστικών αναγκών της χώρας. Πλήρης άγνοια του κράτους των Αθηνών για τα προβλήματα του πρωτογενούς τομέα. Ο Πρωθυπουργός της χώρας επισκέφτηκε το Κατάρ. Συζήτησε θέματα επενδύσεων, ενεργειακά, τουρισμού κ.λπ. και καλά έκανε. Ακούσατε κάτι για δυνατότητες εξαγωγών αγροτικών προϊόντων; Η αγροτική παραγωγή δεν είναι μέσα στα ενδιαφέροντα του ελληνικού κράτους; Δυστυχώς και οι τοπικοί φορείς τηρούν σιγήν ιχθύος. Καμία προσπάθεια ενημέρωσης των αγροτών. Καμία προσπάθεια να συζητηθούν τα θέματα και να προταθούν δράσεις και λύσεις. Κάτι δεν πάει καλά!

Γράφει ο Φάνης Γέμτος,
γεωπόνος, ομότιμος καθηγητής
του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας