Η σημερινή γεωργία είναι σε μεγάλο ποσοστό εκμηχανισμένη. Επομένως, όλες οι εργασίες γίνονται με μηχανικό εξοπλισμό. Πρώτο στοιχείο τα μηχανήματα να είναι καλής ποιότητας, σωστά συντηρημένα και ρυθμισμένα. Αυτό είναι προϋπόθεση για σωστή εφαρμογή των εισροών και λογικό κόστος. Στο κάθε επί μέρους κόστος περιλαμβάνεται το υλικό που χρησιμοποιούμε, π.χ. κόστος σπόρου ή λιπάσματος, και επιπλέον το κόστος του μηχανήματος, δηλαδή την απόσβεση του κόστους, συν τις τρέχουσες δαπάνες για πετρέλαιο, χειριστή, συντήρηση, ασφάλιστρα κ.λπ. Για να αποφύγουμε τη δυσκολία εκτίμησης αυτού του κόστους μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τις τιμές που χρεώνουν οι επαγγελματίες με γεωργικά μηχανήματα. Δίνει μια καλή πρώτη προσέγγιση, δεδομένου ότι οι αποσβέσεις στα μικρά αγροκτήματα επιβαρύνουν πολύ περισσότερο το κόστος παραγωγής. Μπορούν να αποτελέσουν και μια βάση σύγκρισης και βάση απόφασης αγοράς εξοπλισμού. Κατά τη γνώμη μου ο παραγωγός καλά είναι να κάνει μια εκτίμηση του πραγματικού κόστους ως μέτρο για να αποφασίσει αν πρέπει να αγοράσει ένα μηχάνημα ή όχι. Οι εργασίες που κάνουμε σε ένα χωράφι με εκτατική καλλιέργεια φαίνονται στον πίνακα. Τι κάνουμε και τι μπορούμε να αλλάξουμε για να μειώσουμε το κόστος παραγωγής; Θα προσπαθήσω να δώσω μια εικόνα των δυνατοτήτων όσο πιο συνοπτικά μπορώ.
Τα υπολείμματα της προηγούμενης καλλιέργειας πολλές φορές μας εμποδίζουν στις εργασίες μας. Η συνήθης πρακτική ήταν να τα κάψουμε (σιτηρά, καλαμπόκι). Τώρα που δεν επιτρέπεται κάνουμε συγκομιδή στα χειμερινά σιτηρά ή τεμαχισμό στο καλαμπόκι και κοπή και τεμαχισμό στο βαμβάκι. Η δυνατότητα τεμαχισμού και διασποράς του αχύρου χειμερινών σιτηρών κατά τη συγκομιδή με Θ/Α εφοδιασμένη με κατάλληλο εργαλείο, βοηθά να γίνει όργωμα χωρίς εμπλοκές. Με το καλαμπόκι ο τεμαχισμός πρέπει να γίνει με χωριστή εργασία και σημαντικό κόστος. Μπορούμε να αποφύγουμε το επιπλέον κόστος; Οι σπαρτικές για ακατεργασία μπορούν να κόβουν τα υπολείμματα και να σπέρνουν χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα σύμφωνα με τις εμπειρίες μας, κυρίως σε σπορά χειμερινών καλλιεργειών, αλλά και μικρότερη εμπειρία σε εαρινών. Το όργωμα ή η μειωμένη κατεργασία με καλλιεργητές απαιτεί διαχείριση των υπολειμμάτων για να λειτουργήσουν. Διαφορετικά μπλοκάρουν και μειώνουν την ποιότητα της εργασίας. Η όλη διαχείριση απαιτεί ένα κόστος που πρέπει να βάλουμε στον λογαριασμό.
Εκεί που μπορούμε να έχουμε μεγάλη εξοικονόμηση κόστους είναι στην κατεργασία του εδάφους. Το όργωμα όχι μόνο είναι μια ενεργοβόρα εργασία, αλλά επιπλέον απαιτεί μεγάλης ισχύος τρακτέρ, που όταν χρησιμοποιείται σε εργασίες που απαιτούν μικρότερη ισχύ καταναλώνουν περισσότερο πετρέλαιο.
Το μεγάλης ισχύος τρακτέρ έχει μεγάλη αξία αγοράς, που έχει μεγάλες ετήσιες αποσβέσεις, που για τα μικρά ελληνικά αγροκτήματα κάνει σαφώς ασύμφορη τη διατήρηση τέτοιου εξοπλισμού. Επιπλέον, για να γίνει η προετοιμασία των χωραφιών απαιτούνται περισσότερα από τρία περάσματα στο χωράφι, που προσθέτουν κόστος από την κατανάλωση πετρελαίου, χειριστή κ.λπ. Σήμερα υπάρχει σε όλον τον κόσμο στροφή προς μειωμένη κατεργασία του εδάφους, προς κατεργασία σε λωρίδες και προς ακατεργασία. Σε κάθε περίπτωση έχουμε σημαντική μείωση του κόστους παραγωγής. Σύμφωνα με τα στοιχεία κόστους από εκτέλεση εργασιών από επαγγελματίες με γεωργικά μηχανήματα (τιμές πριν από την παρούσα κρίση), υπάρχει δυνατότητα μείωσης του κόστους παραγωγής κατά 50-75%, που σημαίνει μείωση από 21 ευρώ/στρ. σε 6-10 ευρώ/στρ., ιδιαίτερα σημαντικό για ξηρικές καλλιέργειες. Η εμπειρία μου πολλών ετών σε σπορά χειμερινών σιτηρών έδειξε ότι όχι μόνο έχουμε μείωση του κόστους παραγωγής κατά 15 ευρώ/στρ., αλλά σε όλες τις περιπτώσεις εκτός από μία είχαμε και αύξηση της παραγωγής έστω και κατά 5% που είναι σημαντικό. Αλλά και οι πρώτες μηχανές που λειτούργησαν με παραγωγούς της περιοχής έδειξαν και τη σημαντική μείωση του κόστους παραγωγής και την αύξηση της παραγωγής. Η δυνατότητα σποράς πριν από τις βροχές που συνήθως αρχίζουν τον Νοέμβριο είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα που μαζί με την ανάγκη διατήρησης μόνο μιας σπαρτικής μηχανής και ενός τρακτέρ μέσης ισχύος μειώνουν ουσιαστικά το κόστος παραγωγής. Επιπλέον, την περασμένη χρονιά τα χωράφια με ακατεργασία είχαν καλύτερη αντοχή στην ξηρασία στο διάστημα Δεκεμβρίου – Μαρτίου, αλλά και μικρότερη απώλεια εδάφους κατά τις πλημμύρες του Σεπτεμβρίου, παρουσιάζοντας μικρότερες αυλακώσεις, ένα σημαντικό στοιχείο για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Πρόβλημα, όπως ανέφερε παραγωγός, το μεγάλο κόστος αγοράς των μηχανών που μπορεί να αποσβεστεί μόνο με χρήση σε πάνω από 2.000 στρέμματα κάθε χρόνο. Το πρόβλημα αδυναμίας συνεργασίας βρίσκεται πάλι μπροστά μας.
Η σπορά είναι το επόμενο στοιχείο. Οι περισσότεροι αγρότες έχουν την τάση να σπέρνουν μεγαλύτερες ποσότητες σπόρου από ό,τι είναι αναγκαίο. Μου έκανε εντύπωση ότι οι περισσότεροι παραγωγοί σπέρνουν περισσότερο από 24 κιλά/στρέμμα στο σιτάρι, όταν τα 20 είναι υπεραρκετά, όπως απέδειξαν οι εφαρμογές που κάναμε. Βέβαια, η ποιότητα της μηχανής παίζει σημαντικό ρόλο, καθώς και η σωστή τοποθέτηση και κάλυψη του σπόρου, αλλά 4 κιλά κοστίζουν σε κανονικές συνθήκες 2 ευρώ/στρ. Την ίδια τακτική ακολουθούν οι αγρότες και σε άλλες καλλιέργειες. Είναι μια άμυνα για κακή προετοιμασία των χωραφιών, αλλά κατά τη γνώμη μου κυρίως για την κακή ποιότητα των μηχανών σποράς, κάτι που πρέπει να βελτιωθεί, γιατί κοστίζει πολλαπλά στους αγρότες μας.

Συνέχεια στο επόμενο.