Γράψιμο και καρμπόν. Βιβλία για την Περιφέρεια, βιβλία για την Αντιπεριφέρεια, βιβλία για το Πρωτοδικείο. Ε, να μην πάρει και ο Δήμος; Βιβλία και για τον Δήμο. Δηλαδή κι άλλο γράψιμο. Ονοματεπώνυμα με πατρώνυμα και δίπλα ατελείωτα μηδενικά που γράφονται και ολογράφως…
«Πού είναι τα μέλη της εφορευτικής;» ψάξιμο για άτομα που θα βοηθήσουν στο μέτρημα όταν ανοίξουν οι κάλπες. Παραβάν, βιβλία πάνω από τις σχισμές, υποψίες πάνω από τα… αποτελέσματα και ανταλλαγή κατηγοριών για την ταχύτητα της έκδοσης αποτελεσμάτων. Στη μέση οι εκλογές. Αυτό το τέρας…
Πριν από μερικές ημέρες μια είδηση που μας έκανε να σταθούμε με ενδιαφέρον από το δελτίο του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων ήταν ότι σύμφωνα με διευθυντή ενός εκ των μεγαλύτερων τυπογραφείων της Θεσσαλονίκης, μόνο στη Θεσσαλονίκη, για τους 400.000 ψηφοφόρους χρειάστηκαν περίπου 500 – 1000 τόνοι χαρτιού μόνο για τα ψηφοδέλτια. Υπολογίστε πανελληνίως…
Τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι στην Ελλάδα. Αν κάνουμε μια μικρή «βουτιά» στην ιστορία, με τη βοήθεια του «σαν σήμερα», θα βρούμε ότι το ψηφοδέλτιο εισήχθη με την έλευση των Βαυαρών του Όθωνα το 1833 και πρωτοχρησιμοποιήθηκε τον Ιούλιο του 1834 στις δημοτικές εκλογές του νομού Αργολιδοκορινθίας. Όμως καταργήθηκε με το Σύνταγμα του 1864, επειδή οι περισσότεροι Έλληνες ήταν αναλφάβητοι και συνεπώς εύκολα χειραγωγούμενοι από τους κομματάρχες.
Ως μέσο ψηφοφορίας εισήχθη το σφαιρίδιο (ο μικρός μολυβένιος βώλος), ύστερα από εισήγηση των Επτανησίων βουλευτών και είχε τις ρίζες του στην περίοδο της Ενετοκρατίας.
Σε κάθε εκλογικό τμήμα υπήρχαν τόσες κάλπες όσοι και οι υποψήφιοι. Η κάλπη κάθε υποψηφίου, κατασκευασμένη από τσίγκο, ήταν χωρισμένη εσωτερικά σε δύο μέρη, τα οποία εξωτερικά ξεχώριζαν από το διαφορετικό χρώμα τους. Το δεξιό μέρος ήταν λευκό και έγραφε ΝΑΙ και το αριστερό μαύρο και έγραφε ΟΧΙ. Επάνω στην κάλπη υπήρχε κολλημένος ένας σωλήνας υπό γωνία, ο οποίος κατέληγε σε στρογγυλή οπή.
Το «ναι» αντιστοιχούσε στη θετική ψήφο και το «όχι» στην αρνητική. Ο εκλογέας που ήθελε να καταψηφίσει έναν υποψήφιο έριχνε το σφαιρίδιο στο τμήμα της κάλπης που είχε μαύρο χρώμα, εξ ου και η έκφραση «τον μαύρισαν». Καμιά φορά οι φανατικοί οπαδοί ενός υποψηφίου δάγκωναν το σφαιρίδιο για να δείξουν την αφοσίωσή τους στον εκλεκτό τους. Από εκεί προέρχεται η έκφραση «το έριξα δαγκωτό»!
Ύστερα από μισό αιώνα, τα πράγματα άλλαξαν. Ο αναλφαβητισμός είχε υποχωρήσει στο 50% και μοιραία το έντυπο ψηφοδέλτιο επανήλθε στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές του 1914 και από τις βουλευτικές εκλογές της 7ης Νοεμβρίου 1926 είναι το μέσο ψηφοφορίας μαζί με τον σταυρό προτίμησης που ισχύει μέχρι σήμερα.
ΤΑ ΑΤΜ ΚΑΙ Ο… ΥΠΟΛΟΙΠΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
Στον υπόλοιπο κόσμο όμως αυτό τείνει να αλλάξει πλέον. Οι ΗΠΑ, αλλά και άλλες χώρες όπως η Βραζιλία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Ινδία, δοκίμασαν πειραματικά και κάποιοι καθιέρωσαν σταδιακά την ηλεκτρονική ψηφοφορία, χρησιμοποιώντας κατά κανόνα ειδικές ηλεκτρονικές συσκευές ψήφου που τοποθετούνται στα εκλογικά τμήματα. Στην Ελλάδα;
Σε μια πρόσφατη τοποθέτησή του ο βιολόγος Γιώργος Καραβάνας αναρωτήθηκε «Γιατί δεν απαιτούμε να έχει και το εκλογικό κέντρο ATM όπου θα μπορεί ο καθένας - ακόμη κι ο αναλφάβητος - να επιλέγει λογότυπο και συνδυασμό, μετά όνομα (με πρόσωπο δίπλα!) και τέλος;
Γιατί να μην μπορούν οι νεότεροι να έχουν την επιλογή να ψηφίζουν από το σπίτι ή το κινητό τους, π.χ. με τους κωδικούς του Taxis; Και μην μου πει κανένας για τη γιαγιά και τον παππού που θα μπερδευτεί! Πιο εύκολα επιλέγει κανείς τη σημαία του κόμματος και το πρόσωπο που προτιμάει (και με λίγη βοήθεια ίσως από τον δικαστικό αντιπρόσωπο) παρά βρίσκει το σωστό όνομα στο σωστό ψηφοδέλτιο - σεντόνι!
Πλεονεκτήματα πολλά! Χαμηλότερο κόστος, λιγότερο χαρτί, λιγότερη νοθεία, λιγότερη ταλαιπωρία, μεγαλύτερη συμμετοχή και άμεση καταμέτρηση αποτελεσμάτων!
Μοναδικό μείον: χάνουν το πλεονέκτημα οι επαγγελματίες πολιτικοί, που μοιράζουν «σταυρωμένα» ψηφοδέλτια μέσω του μηχανισμού τους, σε ψηφοφόρους που κάποιες φορές δεν ξέρουν ούτε ποιον ψηφίζουν...» καταλήγει.
ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΔΙΚΗΓΟΡΟΙ
Για την ανάγκη εκσυγχρονισμού της διαδικασίας συζητήσαμε με τον αντιπρόεδρο του Δικηγορικού Συλλόγου Λάρισας Χρήστο Μπραζιώτη, ο οποίος μας εξήγησε αρχικά ότι «η απουσία εφορευτικής επιτροπής, οι πολλαπλές κάλπες σε ένα εκλογικό τμήμα, και η άσκοπη συμπλήρωση αντιτύπων μη χρήσιμων βιβλίων και μάλιστα με γραφικές μεθόδους παρωχημένες –όπως τα αντίγραφα με καρμπόν!- καθιστούν την εκλογική διαδικασία επίπονη για τους συμμετέχοντες και ξεπερασμένη για τη σύγχρονη εποχή.
Επίσης πρόσθεσε ότι οι δικαστικοί αντιπρόσωποι υπερβάλλουν σωματικών και πνευματικών δυνάμεων προκειμένου να αντεπεξέλθουν στη διαδικασία αυτή, αφού παραμένοντας άυπνοι για 24 και πλέον ώρες, εργάζονται αδιάκοπα, σε συνθήκες δύσκολες, τις περισσότερες δε φορές χωρίς τη βοήθεια της εφορευτικής επιτροπής, διεκπεραιώνοντας μόνοι τους το έργο που αντιστοιχεί κατά τη νομοθεσία σε πενταμελή επιτροπή. «Γι’ αυτό και τους αξίζουν πολλά συγχαρητήρια» λέει χαρακτηριστικά και υπογραμμίζει ότι «η εκλογική διαδικασία πρέπει και μπορεί να αλλάξει τάχιστα με την παροχή οικονομικών κινήτρων για την παρουσία των μελών της εφορευτικής επιτροπής, την απλοποίηση των βιβλίων, την κατάργηση άσκοπων αντιγράφων κ.ά. Εννοείται ότι η συνδρομή της τεχνολογίας στην εκλογική διαδικασία θα βοηθούσε σημαντικά, ειδικά στην καταγραφή και μετάδοση των αποτελεσμάτων» φέρνοντας για παράδειγμα το τάμπλετ αντί του χαρτιού.
Του Κώστα Γκιάστα
