ΤΥΡΝΑΒΟΣ (Γραφείο «Ε») Του Κώστα Τσόλα

 

Συνεχίζοντας μια παράδοση αιώνων οι κτηνοτρόφοι με την άνοδο της θερμοκρασίας στον κάμπο, στα χειμαδιά, μετά το κούρεμα των προβάτων παίρνουν τον δρόμο για τα ορεινά βοσκοτόπια.

Σήμερα το ανέβασμα των κοπαδιών στα ορεινά βοσκοτόπια της Σαμαρίνας, του Περιβολιού, της Σμίξης, της Αβδέλλας και πολλών άλλων ορεινών χωριών κυρίως του ορεινού όγκου της Πίνδου είναι υπόθεση ωρών με τα ειδικά διαμορφωμένα φορτηγά αυτοκίνητα.

Μέχρι τη δεκαετία του 1960, αυτό το ανέβασμα στα θερινά βοσκοτόπια διαρκούσε ακόμη και εβδομάδες, λόγω της ανυπαρξίας οδικού δικτύου.

Παλαιότερα, ο τσέλιγκας και βοσκοί έστηναν τις σκηνές, άναβαν φωτιά και συντροφιά με τις οικογένειες του καραβανιού έκαναν όλες τις απαραίτητες εργασίες.

Επίσης έπαιρναν μαζί τους σκυλιά και άλογα για τη μεταφορά όλου του νοικοκυριού και των απαραίτητων τροφίμων για τη διαδρομή, αφού το κοπάδι ακολουθούσε και η οικογένεια.

Τη νύχτα στήνονταν οι σκηνές, ετοίμαζαν το φαγητό, το οποίο ήταν συνήθως πρόχειρο, όπως όσπρια, ρύζι, πατάτες κλπ., τα αιγοπρόβατα ή τα γελάδια ξεκουράζονταν και εκείνα ώστε την επόμενη ημέρα να συνεχίσουν την πορεία τους βοσκώντας παράλληλα.

Ωστόσο και σήμερα υπάρχουν κτηνοτρόφοι αιγοπροβάτων αλλά και μεγάλων ζώων που κάνουν με τον παραδοσιακό τρόπο τη μεταφορά των ζώων στα βουνά.

Και ενώ από τον Άγιο Γεώργιο την άνοιξη τα κοπάδια ανέβαιναν στα ψηλά βουνά, «στα τέλη του Οκτώβρη, το κρύο στα βουνά της Βόρειας Πίνδου άρχισε να δένει. Ήταν οι μέρες οι αγιοδημητριάτικες, του «σουμέντρου». Οι τσοπαναραίοι κοίταζαν τα σύννεφα, ψηλά πάνω από τις ράχες, διάβαζαν τα σημάδια κι ήξεραν πως είχε έρθει ώρα να σηκώσουν τα κοπάδια, να ξεκινήσουν για τα χειμαδιά»...

Κάπως έτσι ο μελετητής Αστέρης Κουκούδης ξεκινά την περιγραφή των πολυήμερων ταξιδιών των κτηνοτρόφων προς τα χειμαδιά, όπου ξεχειμώνιαζαν μαζί με τα ζώα και τις φαμίλιες τους. Καθώς ο χειμώνας έκανε σιγά–σιγά αισθητή την παρουσία του στις κορφές των βουνών, τα Βλαχοχώρια ερήμωναν και τα καραβάνια κινούσαν για τους κάμπους και τις πόλεις, πέρα στη Θεσσαλία.

Η ζωή των κτηνοτρόφων μπορεί να άλλαξε σημαντικά τα τελευταία χρόνια, το ανέβασμα την άνοιξη και η επιστροφή στα χειμαδιά όμως, είναι μια «μικρή ξενιτιά», που ακολουθεί πάντα τους κατοίκους της Σαμαρίνας, του Περιβολιού, της Σμίξης, της Αβδέλλας και των άλλων χωριών της Πίνδου.