Η περίοδος οικονομικής κρίσης, που διανύουμε, αποτελεί σαφώς μία ανοιχτή πρόκληση για τους νέους επίδοξους επιχειρηματίες, που φιλοδοξούν, με εφόδια την εφευρετικότητα, τις δεξιότητες και τις "φρέσκες" ιδέες τους, να συμβάλουν στη δημιουργία ενός υγιούς και ανταγωνιστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Σύμφωνα με τις μέχρι τώρα ενδείξεις, στην Ελλάδα, ακόμα και πριν την έναρξη της παρούσας οικονομικής συγκυρίας, δεν υπήρχαν πολιτικές και φιλόδοξα κίνητρα ενίσχυσης της καινοτόμου και εξωστρεφούς νέας επιχειρηματικότητας.
"Είναι γεγονός, λοιπόν, ότι η αποδοχή της επιχειρηματικότητας από τους νέους είναι ακόμη σε πρώιμο στάδιο, καθώς μέχρι και σήμερα, τα παραδείγματα της νέας επιχειρηματικότητας αφορούσαν συνήθως επιχειρήσεις που προϋπήρχαν και απλά περνούσαν στα χέρια των νεώτερων μελών της οικογένειας", όπως αναφέρουν εκπρόσωποι του επιχειρηματικού κόσμου, ενώ τονίζουν ότι είναι πολύ σπάνιες οι περιπτώσεις αυθεντικής επιχειρηματικής πρωτοβουλίας από νέους και ακόμα λιγότερες αυτές που καινοτομούν. Σε αυτή την κατάσταση, όπως επισημαίνουν, συμβάλλει και η ελληνική πραγματικότητα, που, σε πολλές περιπτώσεις, δυσχεραίνει την περαιτέρω ανάπτυξή της, με κύριους αρνητικούς συντελεστές την έλλειψη διαθέσιμων κεφαλαίων υψηλού ρίσκου και τη δαιδαλώδη γραφειοκρατία.
ΈΞΥΠΝΕΣ ΙΔΕΕΣ
"Ωστόσο, τα τελευταία 4 χρόνια, βλέπουμε ολοένα και περισσότερους νέους ανθρώπους να θέλουν να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση ως τρόπο συνειδητής επιλογής, μέσα από την αξιοποίηση της δημιουργικότητάς τους, αλλά και των γνώσεων - δεξιοτήτων, που έχουν αποκτήσει, κατά τη διάρκεια των σπουδών τους", δηλώνει ο Ανδρέας Στεφανίδης, Γενικός Γραμματέας της Ομοσπονδίας Ελληνικών Συνδέσμων Νέων Επιχειρηματιών (ΟΕΣΥΝΕ). "Το φαινόμενο αυτό δημιουργεί αύξηση στην επιχειρηματικότητα ευκαιρίας σε σύγκριση με την επιχειρηματικότητα ανάγκης", σημειώνει ο κ. Στεφανίδης, υπογραμμίζοντας ότι η επιχειρηματικότητα θα αποτελέσει στο μέλλον το βασικό μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης σε ευρωπαϊκό, αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο.
"Στο πλαίσιο αυτό, η άμεση στήριξη της μαζικής δημιουργίας καινοτόμων, εξωστρεφών και ταχέως αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων, θα έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση της νεανικής ανεργίας, θα προσφέρει νέες ποιοτικές θέσεις εργασίας και γενικότερα, θα αυξήσει το βαθμό του ανταγωνισμού στην αγορά", δήλωσε ο ίδιος, ενώ τόνισε ότι σε αρκετές περιπτώσεις, παρατηρείται μία έξυπνη επιχειρηματική ιδέα ενός νέου ανθρώπου να παραμένει απλώς μία σκέψη, καθώς το πρόβλημα της χρηματοδότησης πολλές φορές μένει άλυτο, ιδίως στην παρούσα συγκυρία, με μηδενική ρευστότητα στην αγορά. Αξίζει να σημειωθεί ότι πρόσφατα, ξεκίνησε η υποβολή προτάσεων για το πρόγραμμα Νέα Καινοτομική Επιχειρηματικότητα, για το οποίο ο κ. Στεφανίδης ανέφερε ότι το πρόβλημα σε αυτό έγκειται στο γεγονός ότι ένας νέος άνθρωπος, ακόμα και αν διαθέτει μία εξαιρετική ιδέα, δεν μπορεί να συμμετάσχει, αν δεν έχει το 50% της ιδίας συμμέτοχής του στον προϋπολογισμό του προτεινόμενου επιχειρηματικού σχεδίου. "Αν, για παράδειγμα, ο προϋπολογισμός του επιχειρηματικού σχεδίου είναι 200.000 ευρώ, θα πρέπει να επενδύσει 100.000 ευρώ ίδια κεφάλαια, για να του δώσει το πρόγραμμα, όταν του εγκριθεί, το υπόλοιπο ποσό των 100.000 ευρώ. Έτσι, λοιπόν οι περισσότερες ιδέες νέων ανθρώπων με λιγοστά κεφάλαια μένουν τελικά αναξιοποίητες".
Σύμφωνα με τον κ. Στεφανίδη, στην Ελλάδα, όπως και στην Ευρώπη, υπάρχει το φαινόμενο του "απόμακρου κεφαλαίου", ενώ δηλαδή υπάρχουν και διατίθενται δισεκατομμύρια για την καινοτομία, οι νέοι επιχειρηματίες δεν έχουν καμία πρόσβαση σε κεφάλαια υψηλού ρίσκου. Όπως προκύπτει από τα τελευταία στοιχεία κατανομής των εισοδημάτων της Eurostat, μόνο το 3% του πληθυσμού της Ευρώπης είναι σε θέση να κάνει τέτοιες επενδύσεις.
Όπως διαπιστώνει και ο Βαγγέλης Αχιλλόπουλος, μέλος της ΟΕΣΥΝΕ, καλές ιδέες παράγονται καθημερινά, χωρίς, ωστόσο, να προχωρούν όλες στο στάδιο της υλοποίησης, εξαιτίας της έλλειψης ρευστού.
Κατά την άποψή του, ένας νέος άνθρωπος, προτού ξεκινήσει την επιχειρηματική του δραστηριοποίηση, θα πρέπει οπωσδήποτε να έχει εξασφαλίσει το κεφάλαιο κίνησης, έναν υλικό πόρο ζωτικής σημασίας, και να διαθέτει την ικανότητα να το διαχειρίζεται σωστά και να το αξιοποιεί, καθώς η αποτυχία του ενός μπορεί να λειτουργήσει ανασταλτικά για νέα καινοτόμα επιχειρηματικά εγχειρήματα.
Η ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ ΤΟ "ΚΛΕΙΔΙ"
Παρά τις όποιες δυσκολίες, υπάρχουν και κάποιοι που έχουν αναπτύξει αξιόλογη επιχειρηματική δράση και ακολουθούν μία επιτυχημένη πορεία, με "όπλο" την καινοτομία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Φάνης Κουτουβέλης, μηχανικός Η/Υ, τηλεπικοινωνιών και δικτύων, ο οποίος πριν 2 χρόνια, μαζί με τους συνεργάτες του Κων/νο Καζανή και Ορέστη Τζανετή, ξεκίνησαν την ανάπτυξη ενός πρωτοπόρου λογισμικού μηχανοργάνωσης (barcode) για περίπτερα και μίνι - μάρκετ. Πρόκειται για το i-kiosk (www.i-kiosk.gr), που είναι ένα επαναστατικό εργαλείο, το οποίο βοηθάει το σύγχρονο ιδιοκτήτη του καταστήματος να διαχειρίζεται και να οργανώνει την επιχείρησή του με απλό και εύκολο τρόπο.
Όπως δήλωσε η στροφή στην καινοτομία είναι αυτή που εξασφαλίζει την επιτυχία, σε συνδυασμό με μία σωστή καθοδήγηση, που θα μετατρέψει το ταλέντο σε ώριμη επιχειρηματική δράση.
Όσον αφορά τα κεφάλαια και την απαραίτητη ρευστότητα, σημείωσε ότι αυτή θα μπορούσε να είναι είτε ιδιωτικής είτε κρατικής πρωτοβουλίας, ενώ ιδανική θα ήταν η δημιουργία δικτύου επενδυτών (Angel Investors και Venture Capital), οι οποίοι θα πιστέψουν και θα υποστηρίξουν ενεργά τις νέες επιχειρηματικές δράσεις στους τομείς της καινοτομίας, του λογισμικού και του διαδικτύου.
Από την πλευρά του, ο κ. Στεφανίδης εκτιμά ότι το βάρος της νέας επιχειρηματικότητας πρέπει να δοθεί σε ο,τιδήποτε είναι αποδεδειγμένα καινοτόμο και εξάγεται. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, αν μία επιχείρηση δεν μπορεί να πουλήσει το προϊόν της ή την υπηρεσία της, λόγω έλλειψης ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος, τότε όσες επιδοτήσεις κι αν εξασφαλίσει, δεν θα αποφύγει αργά ή γρήγορα το λουκέτο. Σε αυτή την περίπτωση, τα χρήματα της όποιας επιδότησης θα τα έχει στερηθεί μία επιχείρηση με πραγματική καινοτομία και δυνατότητες επέκτασης σε νέες υπερεθνικές αγορές.
Όσο για την εγχώρια ελληνική αγορά, η άποψή του είναι ότι πρέπει να δοθεί έμφαση σε επιχειρηματικές δράσεις που έχουν βιωσιμότητα, με μηδενική ή μικρή εξάρτηση από δανεισμό, ελεγχόμενο κόστος λειτουργίας και συνεχή διαφοροποίηση από τον ανταγωνισμό, ενώ καλό θα ήταν το προϊόν της επιχείρησης να καλύπτει κάποια σημαντική ανάγκη ή να επιλύει κάποιο πρόβλημα.
Οι κλάδοι, στους οποίους πρέπει να δοθεί προτεραιότητα, είναι, σύμφωνα με τον κ. Στεφανίδη, οι ακόλουθοι: ο κλάδος του Πολιτισμού & Τουρισμού, της Γαστρονομίας και Αγροτικής Οικονομίας, της Υψηλής και Μέσης Τεχνολογίας, της Ενέργειας και των Μεταφορών, ενώ ιδιαίτερα σημαντικό για την τελική επιλογή μίας επιχειρηματικής επένδυσης είναι να ληφθούν υπόψη τα πλεονεκτήματα που έχει η γεωοικονομία της Ελλάδας, καθώς και το υψηλό "Συμβολικό Κεφάλαιό" της στην ευρωπαϊκή, αλλά και στην παγκόσμια αγορά.
ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
"Απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση της νεανικής επιχειρηματικότητας είναι μία πιο άμεση σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας", δηλώνει ο κ. Κουτουβέλης. "Με τις υπάρχουσες συνθήκες, κρίνεται αναγκαίο οι έννοιες του επιχειρείν και της καινοτομίας να εισάγονται από νωρίς στο σχολικό πρόγραμμα, έτσι ώστε να αναπτύσσονται και να βελτιώνονται οι δεξιότητες των νέων, καθώς και να ενθαρρύνεται η επιχειρηματική τους σκέψη".
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, τα πανεπιστήμια πρέπει να αλλάξουν άρδην τη φιλοσοφία τους και να μετατραπούν σε εκκωλαπτήρια νέων "δημιουργών", αντί για μαζικές γραμμές παραγωγής αποφοίτων, που είναι σήμερα. Επιπρόσθετα, πριν από μερικούς μήνες, δημιουργήθηκε για πρώτη φορά και πιλοτικά ο διαδικτυακός κόμβος (portal) http://www.startupgreece.gov.gr/el, με πρωτοβουλία του υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας, όπου φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε κεντρικό σημείο ενημέρωσης, καθοδήγησης και δικτύωσης, ενός επιχειρηματία στα πρώτα στάδια της νέας επιχειρηματικής του δραστηριότητας.
