Περισσότεροι από 5.000 επισκέπτες πέρασαν την είσοδο του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας τους τελευταίους δύο μήνες λειτουργίας του. Σύλλογοι και φορείς από την πρώτη ημέρα διοργανώνουν επισκέψεις και ξεναγήσεις, το αγκάλιασαν και το στήριξαν. Το Διαχρονικό Μουσείο γίνεται κομμάτι της πόλης και αυτή την Κυριακή οι Λαρισαίοι έδωσαν ραντεβού στον λόφο «Μεζούρλο».

Για πρώτη φορά με το μουσείο σε πλήρη λειτουργία έγινε η κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας του Συλλόγου Φίλων του Διαχρονικού Μουσείου. Στο πλαίσιο αυτό διοργανώθηκε εκδήλωση σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λάρισας. Τα λυκειακά τμήματα της συμφωνικής ορχήστρας του Μουσικού Σχολείου ρόκαραν παρουσιάζοντας συγχρόνως διασκευές από sound track ταινιών, υπό τη διεύθυνση του Μανώλη Καμπούρη. Οι πρώτες νότες από το «Bitter Sweet Symphony» δημιούργησαν μια διαφορετική ατμόσφαιρα.

«Τους δύο πρώτους μήνες λειτουργίας του μουσείου το επισκέφτηκαν περισσότεροι από 5.000 επισκέπτες, με όλα τα σχολεία να έχουν εκδηλώσει το ενδιαφέρον να ξεναγηθούν σε αυτό», ανέφερε στο σύντομο χαιρετισμό της η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λάρισας Σταυρούλα Σδρόλια ενώ πρόσθεσε ότι «έχουν γίνει αρκετά, αλλά έχουμε δρόμο μπροστά μας καθώς είναι να γίνουν περισσότερα».

Στις επόμενες δράσεις του Συλλόγου Φίλων Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας αναφέρθηκε ο πρόεδρος του συλλόγου Γιάννης Σιούλας κάνοντας γνωστό ότι είναι στους σχεδιασμούς του συλλόγου εκδήλωση προκειμένου να τιμηθεί για τη συνεισφορά του ο πρώην έφορος Αρχαιοτήτων Λάρισας Κώστας Γαλλής. «Για πρώτη φορά ο σύλλογος κόβει πίτα με το Μουσείο σε πλήρη λειτουργία», τόνισε ο κ. Σιούλας για να προσθέσει ότι «είναι να γίνουν και άλλα πράγματα και αυτό το γνωρίζουν ακόμα καλύτερα οι άνθρωποί του, αυτοί που εργάζονται καθημερινά σε αυτό».

ΟΙ ΕΙΚΟΝΕΣ

Η προϊσταμένη του τομέα Συντήρησης του Μουσείου Βασιλική Τούλη παρουσίασε δύο εικόνες που συντηρούνται αυτή την εποχή στα υπόγεια εργαστήρια του μουσείου και προέρχονται από τον ναό του Αγίου Νικολάου Τουραχάν στον Τύρναβο και τη μονή Αγίου Δημητρίου Βαλέτσικου Τσαριτσάνης.

Πρόκειται για δύο σημαντικά θρησκευτικά κειμήλια, τα οποία εμπιστεύτηκαν στα εργαστήρια του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας η Μητρόπολη Λαρίσης και Τυρνάβου και η Μητρόπολη Ελασσόνας.

Η Βασιλική Τούλη παρουσίασε ένα δείγμα της δουλειάς που γίνεται και αφορά τη συντήρηση των εικόνων. Σκοπός της παρουσίασης ήταν η ευαισθητοποίηση του κοινού απέναντι στην ανάγκη προστασίας των παλιών κειμηλίων, πολλά από τα οποία κινδυνεύουν καθημερινά με αφανισμό λόγω παλαιότητας και φύλαξης σε ακατάλληλες συνθήκες.

«Η συντήρηση των έργων τέχνης και των αρχαιοτήτων, είναι ένας εξελισσόμενος επιστημονικός κλάδος που στόχο έχει την επιβράδυνση της φθοράς των αντικειμένων που αποτελούν την πολιτιστική μας κληρονομιά», ανέφερε χαρακτηριστικά, ενώ πρόσθεσε ότι «οι εργασίες συντήρησης περιλαμβάνουν την εξέταση των αντικειμένων με διαγνωστικές και αναλυτικές μεθόδους, τη θεραπεία και αποκατάσταση τους αλλά και τη φροντίδα για καλές συνθήκες φύλαξης και έκθεσης».

Σχετικά με τη συντήρηση της ασημόδετης εικόνας του Αγ. Δημητρίου από το ομώνυμο μοναστήρι έξω από την Τσαριτσάνη, κτίσμα του 17ου αιώνα, η προϊσταμένη του τμήματος Συντήρησης ανέφερε ότι «πρόκειται για προσκυνηματική εικόνα που καλύφθηκε το 1755 με ασημένια ανάγλυφη επένδυση αφήνοντας ορατό μικρό τμήμα του προσώπου. Το πίσω τμήμα της εικόνας όπως και ένα τμήμα της όψης, καλύπτεται από τσίγκο ασημένια επένδυση φέρει σφυρήλατο φυτικό διάκοσμο σε χαμηλό ανάγλυφο. Η επιγραφή στο κάτω τμήμα της αναφέρεται στο έτος που ασημοδέθη και στον συνδρομητή».

Σύμφωνα με τους ειδικούς η πρακτική επένδυσης των εικόνων συνεχίζεται και μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, όπου κυρίως επένδυαν το φωτοστέφανο. «Στις εικόνες λειψανοθήκες όμως έχουν παρατηρηθεί μεταλλικές επενδύσεις στο κάτω μέρος κάθε προτομής όπου υπήρχε ένα υάλωμα για να τοποθετούν τα λείψανα του εικονιζόμενου Αγίου. Η κατάσταση διατήρησης της εικόνας κάτω από τη μεταλλική επένδυση μας ήταν άγνωστη. Διακρίναμε μόνο τη φθαρμένη ζωγραφική του προσώπου. Κρίθηκε αναγκαία η ακτινογράφηση και υπέρυθρη φωτογράφιση της εικόνας ώστε να αποκτήσουμε γνώση της δομής του έργου και των προβλημάτων του, ώστε οι εργασίες συντήρησης να ακολουθήσουν με ασφάλεια. Με την υπεριώδη φωτογράφιση διακρίναμε τον προπλασμό και λαζούρες στο πρόσωπο του Αγίου στοιχεία που δεν διακρίνονταν δια γυμνού οφθαλμού.

Με την ακτινογράφηση εντοπίστηκαν τα καρφιά στήριξης της μεταλλικής επένδυσης πάνω στην εικόνα και τα σημεία όπου το ξύλο καταστράφηκε από σαράκι. Οι λευκές κηλίδες στο κάτω τμήμα της ακτινογραφίας δηλώνουν την ύπαρξη μεταλλικών στοιχείων κάτω από την επένδυση. Ακολούθησε με ασφάλεια η αφαίρεση της μεταλλικής επένδυσης αποκαλύπτοντας την εικόνα του Αγ. Δημητρίου σε πολύ κακή κατάσταση και ένα μικρό θησαυρό από νομίσματα τούρκικα και δυτικοευρωπαϊκά, τάματα και αφιερώματα των πιστών».

Η ασημένια επένδυση συντηρήθηκε στο εργαστήριο συντήρησης μετάλλων από την κ. Κωνσταντίνα Τσατσούλη. Το αποτέλεσμα της συντήρησης είναι εντυπωσιακό.

Κατά την παρουσίαση η κ. Τούλη τόνισε ότι η εικόνα του Αγ. Δημητρίου παρουσιάζει σημαντικές φθορές αποκόλλησης, κονιορτοποίησης της ζωγραφικής επιφάνειας και σαθροποίησης του ξύλου από ξυλοφάγα έντομα. Αιτία των φθορών είναι κυρίως η εγκλωβισμένη υγρασία μεταξύ ξύλου και επένδυσης. Η συντήρηση της εικόνας συνεχίζεται και αναμένεται να δώσει σημαντικά στοιχεία για τους αφιερωτές και την εποχή».

Για την εικόνα του Αγίου Νικολάου από τον ναό Τουραχάν του Τυρνάβου η προϊσταμένη του τμήματος Συντήρησης ανέφερε ότι πρόκειται για αξιόλογης τέχνης εικόνα του 16ου αιώνα η οποία παρουσιάζει ανάγλυφη διακόσμηση. Ο ξύλινος φορέας της αποτελείται από δύο ξύλα ενωμένα με τρέσα.

Η στερεομικροσκοπική μελέτη της εικόνας έδειξε ότι η ζωγραφική έχει επικαλυφθεί από παχύ στρώμα βερνικιού, το οποίο έχει οξειδωθεί αλλοιώνοντας τα χρώματα της. Παρατηρήθηκαν επίσης απολεπίσεις, απώλεια της ζωγραφικής και φθορά του ξύλου από σαράκι.

Όπως και στην εικόνα του Αγίου Δημητρίου έτσι και σε αυτή οι συντηρητές προχώρησαν σε υπεριώδη φωτογράφιση με την οποία διαγνώστηκαν οι μεταγενέστερες επιζωγραφίσεις στο φωτοστέφανο και ωμοφόριο του Αγίου και στην ανάγλυφη στέψη της εικόνας. Τα σημεία αυτά επικαλύφθηκαν με χρυσαλοιφή τα λεγόμενα μπρούτζινα σκεπάζοντας τον χρυσό της εικόνας. Ακολούθησαν οι εργασίες στερέωσης της ζωγραφικής, απεντόμωσης και στερέωσης του ξύλου, καθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας από το οξειδωμένο βερνίκι και της επιζωγραφίσεις.

Η συντήρηση των εικόνων πραγματοποιείται από την προϊσταμένη του τμήματος Βασιλική Τούλη και τον Αλέξανδρο Ζουριδάκη τεχνικό συντήρησης.

Οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με ξενάγηση στην έκθεση του Διαχρονικού Μουσείου και την κοπή της πρωτοχρονιάτικης πίτας.

Ζωή Παρμάκη