Της Σοφίας Ορφανιώτη
Φωτ. Νίκος Σιούμκας
Μέσα από τον σπάνιο πλούτο των εκθεμάτων του «μαρτυρά» τον πολιτισμό και την ιστορία της Λάρισας από τον 15ο μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα.
Το Λαογραφικό Μουσείο είναι ένα κομμάτι θησαυρού της πόλης, που για να το έχει σήμερα και να αισθάνεται υπερήφανη για αυτό, φρόντισαν δύο άνθρωποι.
Η Λένα και ο Γιώργος Γουργιώτης ο αείμνηστος σύζυγός της.
Οι δύο τους αφιέρωσαν τη ζωή τους, αλλά και την περιουσία τους στο Λαογραφικό Μουσείο ανιδιοτελώς, χωρίς καμία τάση προβολής, αλλά με μόνο όπλο την αγάπη τους για την πόλη.
Από το υπέρμετρο πάθος τους στη συλλογή αντικειμένων, πρώτοι εντόπισαν ότι η παράδοση και η τοπική νεότερη ιστορία της Λάρισας, δεν πρέπει να χαθούν.
Έτσι από τα νεανικά τους χρόνια άρχισαν να συλλέγουν αντικείμενα, και το 1974 όπου η συλλογή είχε αυξηθεί αρκετά ιδρύουν τη δική τους Λαογραφική Εταιρία.
Από την αρχή της ίδρυσης της όλες οι δραστηριότητες στηρίχτηκαν σε εθελοντές, σε ανθρώπους οι οποίοι εμπνεόμενοι από το έργο των δύο δωρητών, προσέφεραν σε όποιο επίπεδο μπορούσε ο καθένας, ότι είχε στη διάθεσή του.
Η Λαογραφική Εταιρία μέχρι το 1983 έκανε εκθέσεις στο ισόγειο του δημαρχείου, για να μεταφερθεί στη συνέχεια σε έναν μισθωμένο χώρο στην οδό Μανδηλαρά 74.
Λειτούργησε όλα αυτά τα χρόνια μέχρι το 2008 που μεταφέρθηκε το υλικό στο νέο χώρο, όπου και ολοκληρώθηκε κατασκευαστικά τότε, αν και το κτίριο θεμελιώθηκε το 1992.
Το υλικό του εμπλουτίζονταν διαρκώς και από δωρεές Λαρισαίων, Θεσσαλών και φυσικά από αγορές του Μουσείου.
Σήμερα τα αντικείμενα της πολύτιμης συλλογής είναι πάνω από 20.000 και μέσω αυτών εξασφαλίζεται η συνέχεια του ιστορικού παρελθόντος του νομού Λάρισας.
Από το σοφρά, τα ψάθινα κοφίνια, τις στάμνες, τα ρούχα και τα έπιπλα μιας άλλης εποχής, τα υφαντά, τα εκκλησιαστικά κειμήλια, τα σταμπωτά του Τυρνάβου και πιο πίσω χρονολογικά ακόμη, στις σπάνιες γκραβούρες του 15ου αιώνα, θα δει κανείς αν επισκεφτεί τους χώρους του Μουσείου.
Καλύπτουν τους τομείς παραδοσιακού και αστικού βίου, αγροτικής καλλιέργειας και κτηνοτροφίας, κεραμικής, κοσμικής και εκκλησιαστικής αργυροχρυσοχοΐας, χαλκοτεχνίας, υφαντικής, ενδυμασίας, σταμπωτών, κεντημάτων, ξυλόγλυπτων, χαρακτικών και εικαστικών έργων, ενώ υπάρχει και πλούσιο ιστορικό και φωτογραφικό αρχείο.
Η δομή της έκθεσης και η οργάνωσή της διέπονται από επιστημονικότητα, ενώ η έκθεση στήθηκε σύμφωνα με τις νέες αντιλήψεις για την οργάνωση των Μουσείων. Μάλιστα το Λαογραφικό Μουσείο της Λάρισας θεωρείται το 2ο μεγαλύτερο της χώρας μετά το Μουσείο Μπενάκη.
Η μουσειολογική μελέτη, έργο της μουσειολόγου κ. Λαλούλας Χρυσικοπούλου, εστιάζει στην εικόνα της Λάρισας και της ευρύτερης περιοχής, πριν και μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στο νεοελληνικό κράτος (1881).
ΕΚΘΕΣΙΑΚΟΙ ΧΩΡΟΙ
Στο ισόγειο ο επισκέπτης θα δει μουσειακά αντικείμενα (έπιπλα, φορεσιές, φωτογραφικό υλικό) από τη Λάρισα σε μια πορεία από την παράδοση προς τον εκσυγχρονισμό και την αστικοποίηση.
Στον πρώτο όροφο οι ενότητες της μόνιμης έκθεσης παρουσιάζουν όψεις του αγροτικού και αστικού πολιτισμού στη Θεσσαλία, μέσα από αναπαραστάσεις τύπων θεσσαλικών κατοικιών, καθώς και παραδοσιακών και επιστημονικών εργαστηρίων.
Πιο συγκεκριμένα ο επισκέπτης θα δει: Την αγροτική κατοικία, μια κατοικία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής στη Λάρισα με εμφανείς νεωτερικές επιρροές που κάνουν την εμφάνιση τους μετά το 1881, τη νεοκλασική, την ορεινή, το φαρμακείο του Κωνσταντίνου Αστεριάδη του 1870, τα παραδοσιακά εργαστήρια σταμπωτών του Τυρνάβου, το χημείο του Γ. Γουργιώτη, ενότητα αφιερωμένη στη θεσσαλική κεραμική.
Παράλληλα, παρουσιάζεται μια ενότητα αφιερωμένη στην μεταβυζαντινή εκκλησιαστική τέχνη και λατρεία, ενώ στο δώμα του κτιρίου εκτίθεται ένας ενδεικτικός αριθμός χαρακτικών, από περιηγητικές εκδόσεις από την πλούσια συλλογή που έχει το Μουσείο, που αποτελεί δωρεά του Ν. Κ Ψημμένου.
Επίσης διαθέτει αίθουσα εκδηλώσεων, χώρο βιβλιοθήκης ανοιχτό για ερευνητές και κάθε αναγνώστη, ενώ στο ισόγειο υπάρχει και πωλητήριο με τις εκδόσεις του Μουσείου, αλλά και διάφορα άλλα μικροαντικείμενα, που μπορούν να αποτελέσουν δώρα και μια ιδέα υψηλής αισθητικής.
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΘΕΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΩΝ
Η έκθεση είναι επιστημονικά δομημένη και οργανωμένη κατά τέτοιο τρόπο ώστε ο κάθε επισκέπτης, να μετατρέπεται σε ενεργό δέκτη πολιτιστικών μηνυμάτων, αφού πλέον διαλέγεται με τα αντικείμενα, ακούει και ερμηνεύει ο ίδιος την ιστορία τους.
Σήμερα από τα είδη των εκθεμάτων ο επισκέπτης θα δει ένα Μουσείο Νεότερου Πολιτισμού, με κέντρο βάρους την Θεσσαλία και με στόχο τη διάσωση και προβολή τόσο του παραδοσιακού-αγροτικού, όσο και του αστικού πολιτισμού της περιοχής.
Το Μουσείο λειτουργεί υπό την αιγίδα του δήμου Λαρισαίων και στελεχώνεται από το Διοικητικό Συμβούλιο με πρόεδρο την κ. Λένα Γουργιώτη, αντιπρόεδρο τον κ. Νικ. Παπαθεοδώρου, ταμία την κ. Εύη Παπαχατζοπούλου, γραμματέα την κ. Βάσω Παρίση και μέλος τον κ. Χρ. Γρουσόπουλο.
Επιστημονική υπεύθυνη του Μουσείου- αρχαιολόγος είναι η κ. Φανή Καλοκαιρινού, η οποία εργάζεται στο χώρο με περισσή ευαισθησία για τα εκθέματά του και είναι συναισθηματικά συνδεδεμένη με το Μουσείο, αφού υπήρξε και μαθήτρια της κ. Γουργιώτη. Είναι οι άνθρωποι αυτοί που άοκνα και σιωπηλά προσπαθούν να συνεχίσουν με την ίδια θέρμη το ανεκτίμητο έργο των δύο δωρητών.
«Το Λαογραφικό Μουσείο Λάρισας σηματοδοτεί ένα μεγάλο κομμάτι του πολιτισμού της πόλης. Η νέα Δημοτική Αρχή και ο αρμόδιος αντιδήμαρχος κ. Πάνος Σάπκας έδειξαν καλή διάθεση και εμφανή πρόθεση, να στηρίξουν το έργο του Μουσείου και τις δραστηριότητες του από την πρώτη κιόλας στιγμή.
Στόχος όλων μας είναι να αναδειχθεί σε ένα σημείο πολιτιστικής αναφοράς όχι μόνο για τη Λάρισα, αλλά για ολόκληρη τη χώρα», επισημαίνει η κ. Καλοκαιρινού.
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ
Από το Μάρτιο του 2014 το Μουσείο ξεκίνησε και πάλι τις εκπαιδευτικές του δραστηριότητες, ενώ ποτέ δεν σταμάτησε την επιστημονική του δράση.
Μέσα σε διάστημα τεσσάρων μηνών από το Μάρτιο μέχρι τον Ιούνιο του 2014, το επισκέφθηκαν 1.800 παιδιά συνοδευόμενα από τους εκπαιδευτικούς τους.
Στα μέσα του Οκτώβρη θα πραγματοποιηθούν δύο βιωματικά εργαστήρια με εκπαιδευτικούς της Α΄Β εκπαίδευσης, ενώ έχουν προγραμματιστεί ακόμη επισκέψεις σχολικών μονάδων για ξενάγηση.
Στο σχεδιασμό είναι και η υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων με συγκεκριμένες θεματικές.
Πέρα από τη μόνιμη έκθεση το Μουσείο θα οργανώνει περιοδικές εκθέσεις με συγκεκριμένα θέματα που θα δίνουν την ευκαιρία στον Λαρισαίο πολίτη, να βλέπει συνεχώς νέα αντικείμενα από τις συλλογές του.
Η τιμή του εισιτηρίου για όποιον επιθυμεί να επισκεφθεί το Μουσείο είναι:
Μαθητικό- φοιτητικό 1 ευρώ και κανονικό 3 ευρώ.
Το κτίριο και η έκθεση του Μουσείου είναι προσβάσιμα σε άτομα με κινητικές δυσκολίες.
Το μουσείο βρίσκεται στην οδό Γ. Γουργιώτη- πάροδος Φαρσάλων και λειτουργεί Δευτέρα έως Παρασκευή από τις 8 π.μ. έως τις 3 μ.μ. Το τηλ. επικοινωνίας είναι 2410. 239.446.
