«Tα όσα πετύχαμε με τον εσωτερικό έλεγχο στα νοσοκομεία θέλω να πιστεύω ότι βάλανε ένα λιθαράκι στην καταγραφή μιας πραγματικότητας, η οποία ούτως ή άλλως ζητείται και θα συνεχίσει να ζητείται και να αξιολογείται και από τις διοικήσεις και από το υπουργείο. Ακόμη περισσότερο, σε καιρούς μεταμνημονιακούς, όπως ελπίζουμε και ευχόμαστε ότι θα ζήσουμε σύντομα, το έργο θα αξιολογηθεί από την υπεύθυνη πολιτεία με σεβασμό στα χρήματα που δαπανά στις δημόσιες δομές της».

Αυτά υποστήριξε, στα πλαίσια της επιστημονικής διημερίδας, που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου στη Λάρισα, με θέμα την Καινοτομία και το μάνατζμεντ στον χώρο της υγείας η Λήδα Τζαχάνη, οικονομολόγος Υγείας, εσωτερικός ελεγκτής, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Management Υπηρεσιών Υγείας (ΕΕΜΥΥ), ενώ γενικότερα από την ομιλία της προέκυψαν χρήσιμα συμπεράσματα για όσα συμβαίνουν στον χώρο της υγείας.

Εξίσου ενδιαφέρουσα ήταν και η ομιλία του δρ. Ανδρέα Κουτούπη, ορκωτού εσωτερικού ελεγκτή, ο οποίος ανέλυσε την -άγνωστη σε πολλούς ακόμη και στον χώρο της υγείας –έννοια της εταιρικής διακυβέρνησης και ποια τα οφέλη στον χώρο της υγείας από την εφαρμογή της.

H Κ. ΛΗΔΑ ΤΖΑΧΑΝΗ

Σε μια εποχή στην οποία η διοίκηση και το μάνατζμεντ των νοσοκομείων καλούνται να αντιμετωπίσουν ιδιαίτερα αυξημένες απαιτήσεις, ο εσωτερικός έλεγχος από κάποιους τεχνοκράτες ολοένα και κερδίζει έδαφος, πόσο μάλιστα όταν οι πρώτες τους –συμβουλευτικές- παρεμβάσεις ήταν αποτελεσματικές. Το Υπουργείο Υγείας έκρινε αναγκαία την συνεισφορά των εσωτερικών ελεγκτών, η οποία –όπως μαρτυρούν και τα στοιχεία- ήταν ουσιαστική σε μεθοδολογικό και σε λειτουργικό επίπεδο, αλλά και στον τομέα της λήψης αποφάσεων και υλοποίησης καλών πρακτικών.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΛΕΓΚΤΩΝ

Καταρχήν η κ. Τζαχάνη εξήγησε στο ακροατήριο ότι ο εσωτερικός έλεγχος είναι μια ανεξάρτητη και αντικειμενική, διαβεβαιωτική και συμβουλευτική δραστηριότητα, σχεδιασμένη να προσθέτει αξία και να βελτιώνει τις λειτουργίες ενός οργανισμού. Ο εσωτερικός έλεγχος αξιολογεί διαδικασίες στην πράξη, επισημαίνει αδυναμίες και αποκλίσεις του συστήματος, παρέχει συμβουλές, προλαμβάνει κινδύνους και προτείνει προσαρμογές. Όπως διευκρίνισε, σε καμία περίπτωση δεν αξιολογούνται άνθρωποι, παρά μόνο διαδικασίες. Επίσης, δεν αξιολογείται από τους εσωτερικούς ελεγκτές το ιατρικό έργο. Έλεγχος δεν σημαίνει τιμωρία, αλλά παροχή υποστήριξης για να γίνουμε καλύτεροι. Εσωτερικός έλεγχος σε ένα Νοσοκομείο σημαίνει «καμπανάκι» εσωτερικής αφύπνισης και προτροπή της διοίκησης και των στελεχών για ουσιαστική βελτίωση του οργανισμού».

Έχει συσταθεί από το Υπουργείο Υγείας μια επιτροπή για την παρακολούθηση του έργου των εσωτερικών ελεγκτών που δραστηριοποιούνται σε νοσοκομεία, η οποία συγκεντρώνει όλες τις μηνιαίες και ετήσιες εκθέσεις τους.

Η ΚΑΧΥΠΟΨΙΑ

Κι όπως όλες οι μεταρρυθμίσεις όταν εφαρμόστηκαν στην χώρα μας προκάλεσαν αντιδράσεις, έτσι συνέβη και στην περίπτωση των εσωτερικών ελεγκτών. Σύμφωνα με την κ. Τζαχάνη «όταν πρωτοεφαρμόστηκε αυτός ο θεσμός στα νοσοκομεία δαιμονοποιήθηκε, αν και θα έπρεπε να αγκαλιαστεί, από τους ίδιους τους εργαζομένους, γιατί βελτιώνει την αποδοτικότητα του φορέα και υποστηρίζει ουσιαστικά το έργο τους».

Ωστόσο η 5η Υ.Πε. ανταποκρίθηκε από την αρχή με ενδιαφέρον στην καθιέρωση του θεσμού του εσωτερικού ελέγχου στα νοσοκομεία. Επιστήμονες από το χώρο το οικονομικών, των οικονομικών της υγείας, από το μητρώο των εσωτερικών ελεγκτών του Υπουργείου Οικονομικών ή άλλοι πιστοποιημένοι εσωτερικοί ελεγκτές, ανταποκρίθηκαν στις προσκλήσεις των νοσοκομείων και προσπάθησαν να αναδείξουν τη σημασία του θεσμού αυτού στις μονάδες υγείας και να δημιουργήσουν ένα κλίμα δημιουργικής συνεργασίας με τα στελέχη των νοσοκομείων, με στόχο την τήρηση των διαδικασιών και τη συνολική βελτίωση της αποδοτικότητας των νοσοκομειακών μονάδων. Σε γενικές γραμμές, επιχειρήθηκαν και ως ένα βαθμό επιτεύχθηκαν αξιοσημείωτες βελτιώσεις στα λογιστήρια των νοσοκομείων, στα φαρμακεία, στις προμήθειες, στις διαχειρίσεις κ.λπ.».

ΟΙ ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ

Ως προς τις προσδοκίες των αρμοδίων για το θεσμό, όπως παραδέχτηκε και η κ. Τζαχάνη στην διημερίδα της Λάρισας «θέλω να πιστεύω ότι θα μας μείνει η καλή συνήθεια και όταν φύγουν οι δανειστές της χώρας από το προσκήνιο και είμαστε και πάλι μια χώρα που μπορεί να στέκεται μόνη της χωρίς μνημόνια. Όταν λοιπόν ορθοποδήσουμε, αυτή η δραστηριότητα, η δημοσιονομική πειθαρχία, η αυστηρή προσαρμογή και τήρηση των σχεδίων δράσης όπως έχουν αποφασιστεί με τα όρια των προϋπολογισμών, με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις μας, θα μας μείνει στα νοσοκομεία του ΕΣΥ σαν μια καλή συνήθεια. Θα την αποσυνδέσουμε τότε και θα την αποφορτίσουμε από το γεγονός ότι μας επιβλήθηκε σχεδόν βίαια με το καθεστώς των μνημονίων και της Τρόικα. Να κρατήσουμε την καλή αυτή πρακτική όπου ακολουθούνται μεθοδικές διαδικασίες και αξιολογούνται λειτουργίες» καταλήγει.

Η ΕΤΑΙΡΙΚΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Με κριτική ματιά για το ελληνικό σύστημα υγείας, το οποίο πρέπει να επικεντρωθεί περισσότερο ακόμη στις αρχές της εταιρικής διακυβέρνησης, εμφανίστηκε ο δρ. Ανδρέας Γ. Κουτούπης, ορκωτός εσωτερικός ελεγκτής, Director, Head Υπηρεσιών Εταιρικής Διακυβέρνησης, Διαχείρισης Κινδύνων και Εσωτερικού Ελέγχου, προσθέτοντας πως «έμφαση στον συγκεκριμένο χώρο θα πρέπει να δοθεί στην ανάδειξη του κοινωνικού ρόλου των Μονάδων Υγείας καθώς το κέρδος από μόνο του δεν φέρνει και την ικανοποίηση των εχόντων νόμιμα συμφέροντα σε αυτές».

Παρουσιάζοντας στο ακροατήριο της Διημερίδας τη δική του προσέγγιση, ο κ. Κουτούπης τόνισε ότι υπεύθυνοι για την εφαρμογή ενός αποτελεσματικού πλαισίου εταιρικής διακυβέρνησης είναι τα πρόσωπα που ασκούν τη διοίκηση των οργανισμών, κυρίως των διοικητών. Κρίσιμο στοιχείο αποτελεί ο χαρακτήρας, η εντιμότητα και η ακεραιότητα αυτών των προσώπων. Η υιοθέτηση κανόνων Εταιρικής Διακυβέρνησης ενισχύει τους μηχανισμούς ελέγχου της ορθής λειτουργίας ενός οργανισμού, διασφαλίζοντας στους έχοντες συμφέροντα στους συγκεκριμένους οργανισμούς να έχουν τη δυνατότητα αποτελεσματικού ελέγχου μέσω οργάνων όπως οι εσωτερικοί και οι ορκωτοί ελεγκτές.

Έχουμε ανάγκη- τόνισε ο κ. Κουτούπης- από Διοικητικά Συμβούλια και διευθυντικά στελέχη των ελληνικών νοσοκομείων, με φωνή, άποψη και κύρος, σε αντιδιαστολή με υπάρχουσες καταστάσεις όπου τα όργανα αυτά περιορίζονται σε επικύρωση απλών καθημερινών υπηρεσιακών θεμάτων. Πρέπει από τα όργανα αυτά να αναδεικνύονται θέσεις, προτάσεις, στόχοι και οράματα.

Όσον αφορά την ελληνική πραγματικότητα, η Εταιρική Διακυβέρνηση βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο. Στην Ελλάδα, οι συγκρούσεις συμφερόντων αποτελούν καθημερινό φαινόμενο και επηρεάζουν την ανεξαρτησία τόσο της Ανώτατης Διοίκησης, των λοιπών στελεχών, αλλά και των Ελεγκτικών Οργάνων τους (εσωτερικών και εξωτερικών)».

Γ. Ρούστας