Άλλωστε πολλοί από τους Έλληνες επιστήμονες που διέπρεψαν και διαπρέπουν στα πιο φημισμένα και με μεγάλη ερευνητική παράδοση Πανεπιστήμια της Δύσης, παρότι θα το ήθελαν, δεν είχαν και ίσως ακόμη δεν έχουν τη δυνατότητα να επιστρέψουν -πλην εξαιρέσεων- για να προσφέρουν στην πατρίδα τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες τους είτε γιατί εδώ το «έδαφος» δεν είναι γόνιμο καθώς δεν υφίστανται οι αναγκαίοι πόροι είτε επειδή οργανωμένες ιδιοτέλειες βάζουν φραγμούς ακόμη και σε μεγέθη όπως ο Νανόπουλος.
Μοιάζει, έτσι, με φυσικό φαινόμενο, σχεδόν, το να «εξορίζει» αυτή η χώρα μια στις δυο γενιές και να στέλνει τα πιο δυναμικά-κατά κανόνα-τέκνα της στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Βασικά αίτια γι’ αυτό αποτελούν ο λαϊκισμός και ο επίμονος αναχρονισμός (οικογενειοκρατία, πελατειακές σχέσεις) της πολιτικής μας τάξης που δεν επιτρέπουν την εξέλιξή της, ο κομματισμός, ο συντεχνιασμός, η γενικευμένη νοοτροπία του κρατισμού (ακόμη και ο ιδιωτικός τομέας είναι εν πολλοίς κρατικοδίαιτος) και η επικράτηση παντού των μετριοτήτων. Αυτά, κυρίως, καθήλωσαν την κοινωνία και εξακολουθούν να την κρατούν δέσμια και ανοχύρωτη.
Ευτυχώς, από μια άποψη, η διεθνής οικονομική κρίση ανέδειξε και αποκάλυψε όλες, σχεδόν, τις παθογένειές μας που συγκάλυπτε η επίπλαστη ευμάρεια των ποικιλώνυμων ευρωπαϊκών «πακέτων». Δυστυχώς, παρόλα αυτά, η χρήση του «εργαλείου» της πόλωσης -αντί της συναίνεσης- εκ μέρους των πολιτικών ηγεσιών, για να κρατούν τα «πρόβατα» στο μαντρί, επέτεινε και εξακολουθεί να επιτείνει τα προβλήματα καθώς η σύνεση και η λογική υποκαθίστανται από το πάθος και τον τυφλό φανατισμό.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, με εξόριστη την αξιοκρατία και με τους αποτυχόντες πολιτευτές να υποκαθιστούν τους εκπαιδευμένους και ικανούς μάνατζερ σε κρίσιμους τομείς της κρατικής οικονομικής δραστηριότητας, είναι πολύ φυσικό να μην προχωρούν –παρά τις δεσμεύσεις-οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις ή να μένουν ημιτελείς και ανολοκλήρωτες πολύ δε περισσότερο που μόνον επιφανειακώς γίνονται δεκτές και στην πράξη υπονομεύονται με χίλιους τρόπους.
Οι δεσμεύσεις π.χ. για πλήρες άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων, οι συμφωνίες για τομές στον κρίσιμο χώρο της Δικαιοσύνης, η υπόσχεση για πάταξη της φοροδιαφυγής και του λαθρεμπορίου καυσίμων αποτελούν μέχρι στιγμής γράμμα κενό σχεδόν διότι «σκοντάφτουν» στα επιμέρους οργανωμένα συμφέροντα. Έτσι και με την ψευδαίσθηση ότι θα κοροϊδέψουμε τους κουτόφραγκους παρατείνουμε απλώς το μαρτύριο της ασυμβατότητας με τις άλλες χώρες της ευρωζώνης και διακινδυνεύουμε την έξοδό μας από αυτή.
Κι όλα αυτά μας συμβαίνουν την ώρα που οι συνθήκες απαιτούν μια συγκλονιστική προσπάθεια λαού και ηγεσίας με πνεύμα αξιοκρατίας αλλά και δικαιοσύνης και που, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, είναι αναγκαίος ο οριστικός «θάνατος» του κομματισμού, του λαϊκισμού, του συντεχνιασμού, του φαβοριτισμού και του νεποτισμού. Την ώρα, δηλαδή, που είναι κατεπείγουσα η απελευθέρωση θετικών και δημιουργικών δυνάμεων που θα προσδώσουν στην ελληνική κοινωνία δυναμική και εξωστρέφεια παρατηρούμε μια εμμονή στις παλιές κακές μας συνήθειες και αδυναμία προσαρμογής που υποδηλώνει και έλλειψη πολιτικής ευφυΐας.
Διότι, ως φαίνεται, αδυνατούμε να αντιληφθούμε ότι ο εκσυγχρονισμός των δομών της χώρας αποτελεί ουσιαστικώς την τελευταία μας ευκαιρία για να παραμείνουμε στην ομάδα των κρατών που προπορεύονται στο διεθνή καταμερισμό οικονομικής ισχύος ανά κάτοικο και ότι η άρνηση των αναγκαίων αλλαγών την εκθέτει στον κίνδυνο να πορευθεί μόνη κι αδύναμη, σε έναν κόσμο στον οποίο όλο και πιο πολύ γίνεται φανερό ότι το μόνο δίκαιο που επιβάλλεται δεν είναι αυτό του «ήλιου της δικαιοσύνης.
Ότι σε μια εποχή που π.χ. η αγορά της πληροφορικής και η χρήση των πληροφοριών μπορούν να γίνουν ισχυροί οικονομικοί συντελεστές, το πολιτικό μας προσωπικό, αντί να δίνει προτεραιότητα σ’ αυτό εξακολουθεί να «θορυβεί» με μικροπολιτικές μονομαχίες στη βουλή και στα τηλε-παράθυρα.
Σε μια εποχή που απαιτεί «επανάσταση» στην εκπαιδευτική διαδικασία εμείς εδώ αναλωνόμαστε σε σκιαμαχίες που αναγορεύουν τα ασήμαντα σε πρωτεύοντα. Την ίδια στιγμή π.χ. η Φινλανδία με το-κατά κοινή παραδοχή-καλύτερο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο επιλέγει τους άριστους με βάση τα πραγματικά τους προσόντα για δασκάλους των παιδιών της κι όχι με βάση συντεχνιακά και πελατειακής λογικής κριτήρια. Θέτει, με αυτό τον τρόπο, η Φινλανδία, ως πρώτη κοινωνική προτεραιότητα το μέλλον των βλαστών της και της χώρας.
Σε εποχές που ο παγκόσμιος οικονομικός -και όχι μόνο- ανταγωνισμός απαιτεί εξωστρέφεια και μεγάλη δυναμική από την ελληνική επιχειρηματική τάξη ένα σημαντικό τμήμα της αρνείται να εξελιχθεί και να λειτουργήσει με όρους βιωσιμότητας. Αρνείται π.χ. «συγχωνεύσεις» μικρών και μεσαίων ομοειδών επιχειρήσεων ή επιλέγει επενδυτική «απεργία» με τη διατήρηση αδρανών κεφαλαίων της στην αλλοδαπή. Λειτουργεί στο «ρελαντί» προσδοκώντας οφέλη από τη συμπίεση του κόστους εργασίας ή από τη «μαύρη» εργασία ή από πολιτικές επιδοτήσεων ή μη αποδίδοντας τους νόμιμους φόρους υπονομεύοντας τον υγιή ανταγωνισμό.
Για όλους αυτούς τους λόγους-και για αρκετούς άλλους-είναι κατεπείγον ως κοινωνία, ως χώρα κι ως έθνος-έστω και την τελευταία στιγμή- να «ανακρούσωμεν πρύμναν» σε όλα τα παραπάνω εκμεταλλευόμενοι την ευκαιρία (την τελευταία) που μας παρέχει το ευρωπαϊκό πλαίσιο αντί να επιμένουμε να λειτουργούμε ως το χαλασμένο γρανάζι του. Είναι κατεπείγον να απαρνηθούμε τον επαρχιωτισμό μας αναλαμβάνοντας δράση σε όλα τα επίπεδα και αξιοποιώντας όλους τους ανθρώπινους πόρους ώστε να νιώθουμε ασφάλεια και άνεση όχι μόνο ανάμεσα στα «εικονίσματα» των προγόνων μας αλλά και μέσα στο διεθνές περιβάλλον. Να οργανώσουμε μια σύγχρονη Πολιτεία και να γίνουμε μια κοινωνία αξιοκρατική, ανοιχτή και χωρίς φόβο για το ξένο και το διαφορετικό.
Σε μια τέτοια περίπτωση μπορούμε, ασφαλώς, οι Έλληνες της Μεσογείου και οι Έλληνες της διασποράς, να ονειρευτούμε ένα διαφορετικό και πιο ευοίωνο μέλλον. Μπορούμε, κάνοντας χρήση όλων των σύγχρονων εργαλείων της Φιλοσοφίας, της Επιστήμης, της Τεχνολογίας, της Πολιτικής αλλά και της Παράδοσης, να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για μια Νέα Ελλάδα που θα είναι ικανή να αγκαλιάζει όχι μόνο τα ανά τον κόσμο τέκνα της αλλά και να προσελκύει ανθρώπους με τα προσόντα και τις δυνατότητες του Τιμ Μπέρνερς-Λι.
Από το Δημήτρη Νούλα
* Ο Δημήτρης Νούλας είναι χημικός
