Οι κυβερνώντες άλλοτε κυβερνούσαν δίκαια και σωστά και άλλοτε όχι. Στην πατρίδα μας από την απελευθέρωση του 1821 μέχρι σήμερα ελάχιστοι ήταν αυτοί που κυβέρνησαν δίκαια. Μερικοί δε απ' αυτούς εκμεταλλεύτηκαν έξυπνα και επιστημονικά τις αδυναμίες του εκλογικού σώματος και κυβέρνησαν μόνο για το προσωπικό τους συμφέρον.
Στη συνέχεια θα δούμε ποιους τρόπους χρησιμοποίησαν οι ανωτέρω για να πετύχουν τον σκοπό τους. Αυτά τα άτομα, οι κυβερνώντες, αποκαλούνται καθοδηγητές. Ο καθοδηγητής μέσα στον όχλο παίζει έναν σημαντικό ρόλο. Η βούλησή του είναι ο πυρήνας γύρω από τον οποίο διαμορφώνονται οι απόψεις. Ο όχλος είναι μια αγέλη, που δεν θα μπορούσε να κάνει χωρίς αφεντικό. Το πλήθος ακούει πάντα τον άνθρωπο που είναι προικισμένος με δυνατή βούληση. Τα άτομα που είναι συναθροισμένα σε μάζα, καθώς χάνουν κάθε βούληση στρέφονται από ένστικτο σ' αυτόν που την έχει. Συχνά είναι επιτήδειοι ψευδορήτορες, που δεν επιδιώκουν παρά τα προσωπικά τους συμφέροντα και προσπαθούν να πείσουν κολακεύοντας χαμηλά ένστικτα. Τα άτομα του όχλου είναι ανίκανα να κατευθύνουν τον εαυτό τους και γι' αυτό ο καθοδηγητής τους χρησιμεύει για οδηγός και τους προμηθεύει με φράσεις απολύτως έτοιμες, που τους απαλλάσσει από το να σκέφτονται.
Ποια μέσα οι καθοδηγητές χρησιμοποιούν για να πετύχουν τον σκοπό τους. Χρησιμοποιούν εικόνες - λέξεις - τύπους. Ο όχλος εντυπωσιάζεται κυρίως από τις εικόνες. Η δύναμη των λέξεων βρίσκεται στις εικόνες που ανακαλούν διάφορους όρους όπως: Δημοκρατία, σοσιαλισμός, αριστερά, ισότητα, ελευθερία κ.λπ. Αυτοί που κυβερνούν προσφέρουν αυτούς τους όρους με κατάνυξη και τα πρόσωπα του όχλου γεμίζουν με σεβασμό και σκύβουν τα κεφάλια. Η δύναμη των λέξεων είναι τόσο μεγάλη, που αρκούν καλά επιλεγμένοι όροι για να κάνουν τον όχλο να δεχτεί τα πιο μισητά πράγματα. Τέχνη δύσκολη, γιατί μέσα στην κοινωνία οι ίδιες λέξεις, έχουν πολύ συχνά, έννοιες διαφορετικές για τα διάφορα κοινωνικά στρώματα. Στους όχλους τα λογικά επιχειρήματα δεν έχουν καμία δύναμη. Αντί των λογικών επιχειρημάτων επικαλούνται τα αισθήματά τους, τα οποία τους εντυπωσιάζουν. Οι νόμοι του ορθού λόγου δεν έχουν καμία επίδραση πάνω στον όχλο.
Τα μέσα δράσης των καθοδηγητών είναι: Η διαβεβαίωση, η επανάληψη και η μετάδοση.
Όσο πιο λακωνική είναι η διαβεβαίωση, στερημένη από τεκμήρια και απόδειξη, τόσο περισσότερη δύναμη έχει. Το πράγμα που διαβεβαιώνεται φτάνει με την επανάληψη να μπει μέσα στην ψυχή του ανθρώπου σε σημείο που γίνεται αποδεκτό ως μια αποδεδειγμένη αλήθεια. Μέσα στον όχλο οι ιδέες, τα αισθήματα, οι συγκινήσεις, οι πεποιθήσεις διαθέτουν μια μεταδοτική δύναμη, τόσο ισχυρή όσο των μικροβίων.
Με τον μηχανισμό της μετάδοσης και πολύ λίγο με τον συλλογισμό διαδίδονται οι απόψεις και οι πεποιθήσεις. Η μετάδοση αφού ασκηθεί στα λαϊκά στρώματα, περνά στη συνέχεια στα ανώτερα στρώματα της κοινωνίας. Μπροστά στον μηχανισμό της μετάδοσης το ίδιο το προσωπικό συμφέρον εξαφανίζεται και γι' αυτό κάθε ιδέα που γίνεται δημοφιλής, καταλήγει να επιβάλλεται και στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα, όσο κι αν είναι ορατός ο παραλογισμός της ιδέας που θριαμβεύει.
Αν οι ιδέες που διαδίδονται με τη διαβεβαίωση, την επανάληψη και τη μετάδοση διαθέτουν μια μεγάλη δύναμη, είναι γιατί καταλήγουν να αποκτήσουν αυτήν τη μυστηριώδη δύναμη που ονομάζεται κύρος. Το κύρος στην πραγματικότητα είναι είδος γοητείας, που ασκεί επάνω μας ένα άτομο, ένα έργο ή μια θεωρία. Αυτή η γοητεία παραλύει όλες μας τις κριτικές ικανότητες και γεμίζει την ψυχή μας με θαυμασμό και σεβασμό. Το κύρος είναι πιο ισχυρό μέσο επιτυχίας κάθε κυριαρχίας. Το χαρακτηριστικό του κύρους είναι να εμποδίζει να βλέπουμε τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα και να παραλύει τις κρίσεις μας. Ο όχλος πάντα τις περισσότερες φορές έχει ανάγκη από έτοιμες απόψεις. Όταν το κύρος χαθεί ο όχλος θεωρεί τότε τον πεπτωκότα ήρωα όμοιό του και τον εκδικείται που έσκυψε μπροστά σε κάποιον που τώρα δεν τον αναγνωρίζει.
Πώς οι καθοδηγητές χειραγωγούν τις εκλογικές μάζες.
Στις εκλογικές μάζες απουσιάζει σχεδόν η λογική, το κριτικό πνεύμα και τη θέση τους παίρνει η ευπιστία και η υπεραπλούστευση. Οι αποφάσεις των όχλων επηρεάζονται από τους καθοδηγητές και μάλιστα απ' αυτούς που διαθέτουν κύρος. Ο ψηφοφόρος χαίρεται πολύ να βλέπει να κολακεύουν τις λαχτάρες του και τις κενοδοξίες του. Ο πολιτικός πρέπει να τον φορτώσει με υπερβολικές κολακείες και να μην διστάσει να του δώσει τις πιο απίστευτες υποσχέσεις. Μπορεί να υποσχεθεί άφοβα τις πιο σημαντικές μεταρρυθμίσεις. Για το παρόν οι υπερβολές έχουν πολύ καλά αποτελέσματα και για το μέλλον δεν τον δεσμεύουν σε τίποτα. Ο ψηφοφόρος δεν ενδιαφέρεται καθόλου να μάθει αν ο εκλεγμένος εφάρμοσε αυτά που υποσχέθηκε και μάλιστα επευφημήθηκε και εξαιτίας αυτών εξελέγη. Οι καθοδηγητές που γνωρίζουν καλά την ψυχολογία του όχλου, χρησιμοποιούν τέτοιες εκφράσεις, που αχρηστεύουν σ' ένα σημείο τη λογική του. Τέτοιες εκφράσεις είναι όπως: Το αισχρό κεφάλαιο, οι άθλιοι εκμεταλλευτές του λαού, τα περήφανα γηρατειά, ο εργαζόμενος, η κοινωνικοποίηση των αγαθών, δίκαιο φορολογικό σύστημα, όλοι οι άχρηστοι που κυβέρνησαν το λαό μέχρι σήμερα κ.λπ.
Στην πραγματικότητα οι παραπάνω δεν έκαναν τίποτα απ' αυτά που υποσχέθηκαν παρά μόνο ψήφισαν νόμους που εξυπηρέτησαν τους ίδιους.
Μέσα στον όχλο οι άνθρωποι εξομοιώνονται πάντα και πάνω σε γενικά ζητήματα, η ψήφος 50 ακαδημαϊκών δεν είναι καλύτερη από αυτή των 50 εργατών. Θα ήταν όμως μεγάλο λάθος να δεχόμασταν μόνο την ψήφο των μορφωμένων και όχι των υπόλοιπων πολιτών, γιατί τότε θα ήμασταν δούλοι της οποιασδήποτε κάστας.
Σήμερα οι κυβερνώντες έφεραν τους πολίτες σε απόγνωση. Οι ήρωες των υποσχέσεων απέτυχαν παταγωδώς. Ο λαός που έσκυψε το κεφάλι μπροστά τους ζητάει εκδίκηση και πλέον δεν τους αναγνωρίζει. Παρ' όλα αυτά όμως οι κυβερνώντες καλοπερνούν.
Φώτης Βελώνης
