Τα όρια του ανθρωπισμού μας

* Του Αθανάσιου Φώτου
επί τιμή Δικηγόρου
Το ρολόι έδειχνε δύο το πρωί. Ο κρύος αέρας, που θέριζε την πόλη τις βραδινές ώρες είχε πλήρως κοπάσει. Κλαράκι δεν κουνιόταν. Ολόκληρη η πόλη εφησύχαζε. Άφωνο το ιερό δέος της αστροφεγγιάς. Οι άνθρωποι από νωρίς είχαν συγκεντρωθεί στα σπίτια τους και απολάμβαναν τον νυκτερινό τους ύπνο. Η μόνη παραφωνία, δυσαρμονία, στην αρμονική αυτή ησυχία της νύκτας, ήταν ο θόρυβος που προκαλούσε η λειτουργικότητα ενός απορριμματοφόρου του Δήμου. Κυλούσε σιγά –σιγά στο βάθος του δρόμου με τον περιστρεφόμενο φάρο να πιστοποιεί την αναγνώρισή του και το πλήρωμά του να ασχολείται με τη συγκομιδή των απορριμμάτων. Όταν εκείνο πλησίασε στη μυρμηγκοφωλιά των έξι ορόφων, τότε ξαφνικά ακούστηκαν φωνές. Δυνατές φωνές με ακατονόμαστες λέξεις και φράσεις εκτοξευόμενες προς το πλήρωμα του απορριμματοφόρου από κάποιον ένοικο της πολυκατοικίας για διατάραξη της κοινής ησυχίας.
Φαινόμενα σαν το παραπάνω καταγράφονται πολλά στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Τέτοιες εκρήξεις είναι συχνές στις ακοές μας. Ξεσπάσματα οργής και αγανάκτησης που στρέφονται ενάντια σε συνανθρώπους μας χωρίς κανένα λόγο, χωρίς αιτία και αφορμή. Διαμαρτυρίες άστοχες, ακατανόητες, απάνθρωπες. Διαμαρτυρίες που ευτελίζουν τον άνθρωπο και προσβάλλουν τον πολιτισμό μας.
Ο εικοστός αιώνας που πέρασε, καυχήθηκε, ότι κατόρθωσε να ανυψώσει τον άνθρωπο στο μεγαλύτερο βάθρο της αξιοπρέπειας και της προσωπικότητάς του.
Όμως η αξία «άνθρωπος» αμφισβητήθηκε, ευτελίστηκε και πολεμήθηκε από τον ίδιο τον άνθρωπο. Οι άνθρωποι τσαλάκωσαν οι ίδιοι τον εαυτό τους, αφού δεν μπόρεσαν να έχουν την απαραίτητη επικοινωνία μεταξύ τους, η οποία θα τους επέτρεπε να ζουν ειρηνικά, δημιουργικά, αδελφικά, παραγωγικά, ως μέλη της ιδίας οικογένειας. Οι άνθρωποι συνασπίζονται, αλλά δύσκολα συναδελφώνονται. Δύσκολα απλώνουν το χέρι της εγκάρδιας συμπόρευσης στη χαρά και στον πόνο, στην ευτυχία και τη δυστυχία, στη γαλήνη και τη θύελλα, στην ευφροσύνη και τη λύπη. Ο άνθρωπος πήρε τέτοιο κατήφορο, που πολύ φοβούμαι, ότι δύσκολα θα ξαναβρεί το χαμένο εαυτό του, την αίγλη και την αξιοπρέπεια του. Η βιομηχανική παραγωγή και η άρτια τεχνολογία δημιούργησαν και γιγάντωσαν την καταναλωτική κοινωνία. Η επανάσταση αυτή του καταναλωτισμού απορρόφησε τον άνθρωπο. Δημιουργήθηκαν νέες δομές, νέες ανάγκες, νέες αξιώσεις. για κατανάλωση, διασκεδάσεις και απολαύσεις. Ο άνθρωπος έγινε έρμαιο του πλούτου και της ευμάρειας Δημιουργήθηκε και σφυρηλατήθηκε κατ΄αυτόν τον τρόπο μία νέα συνείδηση που σκλάβωσε την ψυχή του ανθρώπου, τον αποστασιοποίησε και τον αποξένωσε από την κοινωνία των μαζών της ευχαριστιακής αγάπης και συναδέλφωσης με τον συνάνθρωπό του και τον οδήγησε στην απομόνωση και στην αφάνεια.
Θα το πούμε, θα το φωνάξουμε. Θα το διακηρύξουμε, γιατί αποτελεί θεμελιώδη αρχή της ανθρώπινης προσωπικότητας. Κανένας, μα κανένας από μας που ζούμε και κινούμαστε μέσα στον κοινωνικό ιστό δεν έχουμε το δικαίωμα να προσβάλουμε, να μειώσουμε την προσωπικότητα του άλλου. Μια τέτοια συμπεριφορά αποτελεί δυσφημία του ανθρώπινου προσώπου. Όταν οι διαμαρτυρίες και ο ψόγος των ανθρώπων ξεπερνούν τα όρια του ανθρωπισμού και εγγίζουν την προκλητικότητα που κατεξευτελίζει την ανθρώπινη προσωπικότητα, τότε δεν μπορείς παρά να λάβεις θέση στα διαδραματιζόμενα
Είναι αλήθεια, πως όλοι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα να κινούνται ελεύθερα και να προβάλουν ελεύθερα τις απόψεις τους. Μέχρι όμως του σημείου που να μη προσβάλλεται και καταρρακώνεται η προσωπικότητα και η αξιοπρέπεια του άλλου. Τιμώ και ευλαβούμαι το πλήρωμα του απορριμματοφόρου του παραπάνω περιστατικού και κατ΄επέκταση όλους τους εργαζομένους στην καθαριότητα. Θαυμάζω την ψυχραιμία και την προσήλωσή τους στην εργασία και την εν γένει προσφορά τους στο κοινωνικό σύνολο.
Ξεκίνησα τη σκέψη από μια ψηλάφηση του γεγονότος της κακής συμπεριφοράς του ενοίκου της πολυκατοικίας και οδηγήθηκα σε διαλογισμούς, που αναφέρονται στην αξία άνθρωπος. Στην προσωπικότητα του, στα όρια του ανθρωπισμού του. Τα γεγονότα, έτσι όπως κύλησαν χρόνια τώρα, μας δίνουν το μήνυμα, ότι ο άνθρωπος έχασε την αυτογνωσία του, την αυτοκυριαρχία του, την θεϊκή του αγάπη και το χάσμα των διαπροσωπικών του σχέσεων χάνεται και διευρύνεται μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Κανείς δεν πιστεύει στην ιερότητα του άλλου. Κανείς δε βλέπει γύρω του ότι υπάρχουν άνθρωποι έντιμοι, ακέραιοι, χαρισματικοί, που κρύβουν μέσα τους και αυτοί μία ψυχή ζυμωμένη με στεναγμούς, όνειρα, ελπίδες, χαρές, προσδοκίες και κρυφά δάκρυα. Κανείς δεν τους προσέγγισε ποτέ, ούτε άλλαξε σελίδα συμπεριφοράς απέναντί τους. Με νεκρή ψυχή, με σβησμένα τα φώτα μας βλέπουμε τους άλλους σαν σκιές, σαν αντικείμενα όπου αποφορτώνεται ο εγωισμός μας. Αλήθεια πότε ο άνθρωπος θα βρει τον χαμένο εαυτό του και την προσωπικότητά του;