Το υποψιαζόσουν, αλλά τώρα δεν έχεις δικαιολογία να το αγνοείς: Η ενασχόληση με τις επιστήμες που επιδίδονται στη μελέτη της σχέσης σώματος-μυαλού δε βελτιώνει, απαραίτητα, την προσωπικότητά σου. Ούτε τη ζωή που κάνεις στηριζόμενος σ’ αυτή! Το επιβεβαιώνει η έρευνα των Schwitzgebel και Rust (2014) και μάλιστα με τον χειρότερο τρόπο. Εξετάζοντας ακαδημαϊκούς – φιλοσόφους που το αντικείμενό τους είναι η ηθική στη φιλοσοφία. Δηλαδή, τους πρώτους στους οποίους η ηθική …στάθμη θα έπρεπε να είναι ανεβασμένη, αφού και η ενασχόληση τους γίνεται στο ανώτατο δυνατό επίπεδο (το ακαδημαϊκό) και το ίδιο το αντικείμενο τους είναι αυτό καθεαυτό η βελτίωση του ατόμου (ηθική). Κι όμως, δε βρέθηκε καθόλου να διαφέρουν οι συγκεκριμένοι καθηγητές σε ζητήματα όπως το τι ψηφίζουν, αν παίρνουν κανένα τηλέφωνο τη μάνα τους (σχέσεις με την οικογένεια), αν δίνουν αίμα τώρα (και τα όργανά τους μετά), αν συμμετέχουν σε φιλανθρωπίες, αν απαντούν στα μηνύματά που τους αφήνουν οι φοιτητές τους από τους άλλους συναδέλφους τους καθηγητές, που χτίζουν γέφυρες, κατασκευάζουν υπολογιστές ή οργανώνουν επιχειρήσεις.

Και τώρα; Τώρα πρέπει να αμφισβητήσεις και τον Σωκράτη ο οποίος ισχυριζόταν πως το υπέρτατο καλό είναι η ενδοσκόπηση του εαυτού και των άλλων και πως η ενάρετη ζωή κατακτιέται μέσω της μελέτης της ηθικής που διαπιστώνεται από τα λόγια και τις πράξεις του ατόμου. Και να ‘ταν μόνο αυτό; Τώρα πρέπει να αναρωτηθείς για την εγκυρότητα πλήθους ιδεολογιών, επιστημών ακόμα και θρησκειών, όπως για παράδειγμα ο Βουδισμός, η ψυχανάλυση, ο διαλογισμός, η ψυχολογία, η ψυχοθεραπεία και γιατί όχι, οι ανθρωπιστικές επιστήμες.

Αν η εντατική ενασχόληση/ενδοσκόπηση με τον εαυτό, αν η αυτογνωσία που θα έπρεπε να οδηγεί στην ηθική ζωή (που με τη σειρά της θα ‘πρεπε να ανοίγει την πόρτα της ευτυχίας) στουκάρει σε τοίχο και δεν βγάζει πουθενά, τι μένει; Αν η βαθιά εσωτερικευμένη αγωνία και το συνακόλουθο ψάξιμό της, αν η συστηματική μελέτη της ανθρώπινης φύσης και η βαθιά εσωστρέφεια δεν οδηγεί στην υπέρτατη σοφία και στην αποκαλυπτική φώτιση, από πού θα κρατηθείς; Αν όσοι ασχολούνται εμπεριστατωμένα και διεξοδικά με τα ζητήματα της αρετής και της ηθικής δεν είναι οι ίδιοι ούτε ενάρετοι ούτε ηθικοί, τι πιθανότητες έχεις εσύ που δε χάνεις επεισόδιο από το Survivor;

Αν ο γίγαντας Φρόιντ έλεγε ψέματα, ο πατέρας της ψυχολογίας Γουίλιαμ Τζέιμς ήταν βουτηγμένος στο άγχος, ο μεγάλος Καρλ Γιούγκ ήταν ψυχωτικός και ο μοναδικός φιλόσοφος Χάιντεγκερ φασίστας τι τύχη έχεις εσύ που το όνομά σου είναι ...Μήτσος Παπαχατζόπουλος; (δε θα αναφέρω το γεγονός ότι ο φιλόσοφος Αλτουσέρ σκότωσε τη γυναίκα του, ούτε ότι και τα τέσσερα παιδιά του Γιάλομ έχουν πάρει διαζύγιο γιατί θα το χοντρύνω).

Καμία τύχη δεν έχεις, αν δεν είσαι …τυχερός! Γιατί κάποιοι που εντρυφούν στα ζητήματα αυτά απλώς γίνονται πιο ευγενικοί, πιο συνετοί και ήπιοι, ενώ κάποιοι αντίθετα χειροτερεύουν. Καταλήγουν πιο εριστικοί, πιο αγχώδεις, πιο εγωιστές. Αν λοιπόν, στα είκοσι σου ήσουν ένα αξιολύπητο παλιόπαιδο θα παραμείνεις τέτοιο παρ’ όλες τις εξειδικεύσεις και τα διδακτορικά στην ψυχολογία, στη φιλοσοφία ή/και στα παιδαγωγικά (οπότε σταμάτα να αναφέρεσαι σ’ αυτές ή να υπογράφεις ως Δόκτωρ, η γύμνια δε κρύβεται). Αν επιδίδεσαι στις επιστήμες της αγωγής με συστηματική προσήλωση δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχεις λιγότερες πιθανότητες να ξυλοφορτώνεις το μικρό σου γιο απ’ όσες έχει ο μουστακαλής κρεοπώλης γείτονας σου, που οι σπουδές του σταματούν στο Δημοτικό και οι γνώσεις του φρενάρουν στη χοιρινή σπάλα. Αν έχεις ρέψει από τη νηστεία, την προσευχή και την απομόνωση και έχεις κάνει την εγκαρτέρηση ολυμπιακό άθλημα προκειμένου να εξυψωθείς ταπεινωμένος, η πιθανότητα είναι να μην έχεις πλησιάσει τον παράδεισο ούτε ένα εκατοστό πιο πολύ από τη γριούλα που μαλώνει με το Θεό κάθε μέρα, αλλά είναι αυτό που λέμε πολύ απλά «καλός άνθρωπος»!

Άρα, αφού δεν παίρνεις σαφείς απαντήσεις αξίζει να ασχοληθείς; Η απάντηση είναι: Αν δεν έχεις νύχια, μη σκάβεις! Κι αν πάλι έχεις, τίποτα δε θα βρεις σκάβοντας, αλλά δε θα μπορείς να κάνεις κι αλλιώς, θα χώσεις -θες δε θες- τα χέρια σου στο χώμα! Τουλάχιστον ταυτόχρονα ζήσε, βγάλε κανένα χέρι και πιάσε καμιά μπίρα! Ποια μπίραααα…..

* Από τον Δημήτρη Παπαχατζόπουλο