Γράφει ο Ηλίας Κανέλλης
Την ώρα που ο τόπος συνεχίζει να βυθίζεται στην ύφεση, ο πρωθυπουργός (πριν φύγει για διακοπές) προσπαθεί με εσωκομματικές μάχες να βρει πολιτική διέξοδο που θα του επιτρέψει να συνεχίσει τη διακυβέρνηση – με μια ρητορική, όπως περίπου την εκφράζει το παιδί του κομματικού σωλήνα, Τάσος Κορωνάκης: «γιατί να μην [...] σκεφτούμε [...] νηφάλια, ενώ έχουμε πει σε όλους τους τόνους ότι αυτό το πρόγραμμα δεν είναι δικό μας; Γιατί πρέπει να χωριστούμε σε μνημονιακούς και αντιμνημονιακούς;». Αφελές ή οξύμωρο, το κομματικό «ποίημα» του ΣΥΡΙΖΑ, τις επόμενες βδομάδες, θα είναι αυτό: μας στραγγαλίζουν τα μνημόνια, δεν τα θέλουμε, τα υπονομεύουμε, αλλά πρέπει να υπάρχει μνημόνιο διότι αν λείψει από κάτω βρίσκεται ο γκρεμός της δραχμής. Το τροπάρι αυτό, ασφαλώς, θα το υπονομεύει η εσωκομματική αντιπολίτευση, ο ΣΥΡΙΖΑ της δραχμής (ή, πιο σωστά, του φραπέ, Λαφαζάνης, Στρατούλης, Βαλαβάνη, Κωνσταντοπούλου κ.λπ), ενώ θα κάνει προσπάθειες να το αναδεικνύει ο Αλέξης Τσίπρας, που μετά την τελευταία εσωκομματική μάχη μπορεί να αισθάνεται ο ισχυρός του εσωκομματικού παιχνιδιού.
Μέσα σε αυτό το κλίμα εντεινόμενης ανασφάλειας, η κυβέρνηση επιχειρεί να διαμορφώσει ευνοϊκότερο πεδίο γι’ αυτήν στα ΜΜΕ. Τα οποία, κάποιες φορές ρητώς, κάποιες άλλες αρρήτως, την ενοχλούν στην κριτική τους και στις αποκαλύψεις τους.
***
Προφανώς, τα λεγόμενα από τον ΣΥΡΙΖΑ «καθεστωτικά» ΜΜΕ δεν τα απειλεί η ξεκάθαρη επίθεση εναντίον τους του (δημοσιογράφου!) Αντώνη Νταβανέλου στην ΚΕ του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος στην πραγματικότητα θα επιθυμούσε ένα ξεκαθάρισμα με όσους θεωρεί ταξικούς εχθρούς. Ο μανιχαϊσμός του Νταβανέλου, που ζητεί από το Μαξίμου να «ξεσκίσει», όπως ακριβώς είπε, τους δημοσιογράφους που διαφωνούν μαζί του, οδηγεί κατευθείαν σε καθεστώτα τύπου Βόρειας Κορέας, όπου οι διαφωνούντες φιμώνονται (και για τη φίμωση ενός διαφωνούντος με ένα πολιτικό σύστημα εξουσίας υπάρχουν πολλοί αυταρχικοί τρόποι).
Ο πρωθυπουργός, αντίθετα, ο οποίος κάθε μέρα που περνά αποδεικνύει το πάθος του για την πάση θυσία εξουσία, θα προτιμούσε κομψότερες μεθοδεύσεις για τον έλεγχο της πληροφοριας και τη χειραγώγηση της δημοσιογραφίας.
Καταρχάς, προς το συμφέρον του είναι να διατηρείται η διαίρεση των ΜΜΕ σε καλά και κακά. Καλά είναι όσα λατρεύουν τις κυβερνητικές επιλογές και περιορίζονται στη μεταφορά της «γραμμής» ή, έστω, και των υπόλοιπων ιδεολογικών τάσεων εντός της κυβέρνησης (τάσεων που, ανέτως, μπορεί να εκπροσωπούν η Κωνσταντοπούλου ή ο Καμμένος). Για να επιτευχθεί αυτό, αρκούν αγώνες πελταστών: οι τοπικές οργανώσεις, τοπικοί βουλευτές ή στελέχη που προσκαλούνται στα κανάλια διαμαρτύρονται στις ιδιοκτησίες ή στις διευθύνσεις των ΜΜΕ ότι συντάκτες τους δεν είναι αμερόληπτοι. Επελέγη μέχρι και η μέθοδος του μποϊκοτάζ καναλιών ή δημοσιογράφων!
Η άλλη μεθόδευση είναι αποτελεσματικότερη – και γενικώς είναι η συνολικότερη μεθόδευση του κρατισμού. Υποτίθεται ότι ξεκινάει από την ανάγκη εξουδετέρωσης των λεγόμενων «διαπλεκόμενων συμφερόντων» (εναντίον των οποίων έχουν, κατά καιρούς, ξιφουλκήσει σχεδόν όλες οι κυβερνήσεις – ας θυμηθούμε τον «βασικό μέτοχο» του Θόδωρου Ρουσόπουλου, που οδήγησε στην πρώτη μεγάλη ήττα το σύστημα Κώστα Καραμανλή).
***
Η μεθόδευση αυτή έχει ήδη ξεκινήσει, με το νομοσχέδιο εμπνεύσεως του υπουργού Επικρατείας, Νίκου Παππά. Μετά το άνοιγμα της γραφειοκρατικά τεράστιας και προπαγανδιστικής ΕΡΤ, το δεξί χέρι του πρωθυπουργού θα επιχειρήσει να ελέγξει τους ιδιωτικούς σταθμούς, μέσω της αδειοδότησής τους. Ο έλεγχος αυτός αφορά και στον αριθμό εργαζομένων σε αυτά, και τη διεκδίκηση συγκεκριμένων ζωνών ποιότητας και, κυρίως, υποτίθεται ότι σταματά να εκχωρεί στα «διαπλεκόμενα συμφέροντα» δημόσιες συχνότητες.
Και τα τρία αυτά συστατικά του υπό κυοφορία νομοσχεδίου είναι διαβλητά. Υποχρέωση ελάχιστου αριθμού εργαζομένων σε κάθε είδους επιχείρηση, σε συνθήκες ελεύθερης αγοράς, δεν μπορεί να νοηθεί – και είναι προφανές ότι θα προσβληθεί στα ευρωπαϊκά όργανα. Η έννοια της ποιότητας είναι ιδιαιτέρως γενική – και πάντως, το παράδειγμα της ανελλήνιστης και προπαγανδιστικής ΕΡΤ αποδεικνύει ότι δεν φτάνει να βαφτίσεις ποιοτικό ένα πρόγραμμα για να γίνει κιόλας. Τέλος, οι συχνότητες εκπομπής προγράμματος, την εποχή της ψηφιακής τηλεόρασης, δυνητικά είναι απεριόριστες – η εμμονή της κυβέρνησης να σκέπτεται το ραδιοτηλεοπτικό τοπίο με όρους δεκαετίας του 1980 αποδεικνύει ότι όπως σε όλες τις κυβερνήσεις από το τέλος του εμφυλίου, αυτό που τους ενδιαφέρει είναι ο όσο το δυνατόν πιο ασφυκτικός έλεγχος των ΜΜΕ. Με παροχές κρατικού χρήματος ή με περιορισμούς, με πιέσεις ή με νομικά τεχνάσματα, με απειλές τύπου Μαρούδα (που απειλούσε ότι θα καταρρίψει τους δορυφόρους) ή με τεχνάσματα τύπου Παππά, η ελευθερία της έκφρασης ήταν ανέκαθεν η βασική εχθρά της εξουσίας.
Η κυβέρνηση Τσίπρα φοβάται τα ΜΜΕ και τις ελεύθερες φωνές. Αλλά η ελευθερία δεν φιμώνεται με διατάγματα. Ας το έχουν υπόψη τους τα κυβερνητικά στελέχη στις δύσκολες μέρες που έρχονται. Με εκκρεμείς τις διαβλητές αποφάσεις που έλαβαν, τη διαπραγμάτευση που δεν έκαναν και τα κρυφά σχέδια που είχαν και αποκαλύπτονται σιγά σιγά, ο αυταρχισμός δεν μπορεί παρά να είναι μικρό ανάχωμα στον χείμαρρο της επερχόμενης αγανάκτησης που είναι αναπόφευκτο να τρέξει ορμητικός.
