Από τη Μαρίνα Αποστολοπούλου
Τελικά ναι. Έχουμε, τουλάχιστον, έναν σκελετό στην ντουλάπα μας.
Έναν πολύτιμο σκελετό.
Σε αυτή τη συγκλονιστική, από κάθε άποψη, ανακάλυψη, οδήγησε ο ανασκαφικός πυρετός που όχι μόνο όλη η Ελλάδα, αλλά όλος ο κόσμος, παρακολουθεί με δέος από τα τέλη Αυγούστου, οπότε και ξεκίνησε αυτή η θαυμαστή αρχαιολογική περιπέτεια.
Για τους ανασκαφείς πρωτίστως αλλά και για όλους τους υπόλοιπους που παρακολουθούμε τις εξελίξεις και τα μοναδικά ευρήματα που κάθε στάδιο της ανασκαφής έφερε στην επιφάνεια, η ανεύρεση αυτού του μυστηριώδους, προς το παρόν, σκελετού, είναι αναμφίβολα η ευτυχέστερη κατάληξη. Αυτή που «δικαιώνει» την ομάδα που δουλεύει στον τύμβο Καστά και αυτή που βεβαίως, επιτείνει την περιέργεια και την αγωνία σχετικά με την ταυτότητα του ενοίκου του τάφου. Μία ταυτότητα, η οποία, με τις σύγχρονες επιστημονικές μεθόδους που σήμερα εφαρμόζονται είναι πολύ πιθανόν να βρεθεί.
Ήδη βεβαίως ξεκίνησε νέος κύκλος εικασιών.
Και ήδη, διατυπώθηκε από την Ντόροθι Κινγκ τη διάσημη αρχαιολόγο, η ανομολόγητη επιθυμία όλων. Ότι μπορεί να πρόκειται για τον Μέγα Αλέξανδρο, που αναζητείται επί χρόνια ανά την Υφήλιο, ή για τον Ηφαιστίωνα. Και όλοι βεβαίως, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι αν εν τέλει αυτές οι εικασίες επαληθευτούν από την έρευνα, το μέγεθος της ανακάλυψης και της σημασίας της για την Ελλάδα αλλά και τον κόσμο θα είναι πραγματικά τεράστιο. Αν πάλι όχι, αν δεν ανήκει σε κανέναν από τους δύο παραπάνω, αλλά σε μία άλλη ιστορική προσωπικότητα, και πάλι δεν θα πάψει να είναι μία συγκλονιστική αρχαιολογική αποκάλυψη.
Άλλωστε και η ίδια η επικεφαλής της ανασκαφής, η Κατερίνα Περιστέρη, η οποία έχει γίνει στόχος διάφορων κακόβουλων σχολίων κατά τη διάρκεια της ανασκαφής από «πρόθυμους συναδέλφους της»,
«ζωγράφισε» την ταυτότητα του ενοίκου, μιλώντας για επιφανή προσωπικότητα και για δημόσιο μνημείο με λατρευτική αξία για τους πολίτες της εποχής.
Ας σταθούμε λίγο και στους «κακόβουλους».
Είτε αυτοί είναι διάφοροι αρχαιολόγοι που εξ αποστάσεως κρίνουν τα ευρήματα και την ανασκαφική διαδικασία και περιφέρονται ανά τα τηλεοπτικά παράθυρα, για τα γνωστά «πέντε λεπτά δημοσιότητας». Θα μου πείτε «τους καλούν». Ε, και λοιπόν; Θα μπορούσαν να μην πάνε.
Είτε είναι και λοιποί, μη αρχαιολόγοι, οι οποίοι από την αρχή μέχρι και σήμερα αντιμετωπίζουν με μία απαξία την όλη προσπάθεια. Θα έλεγε κανείς και με μία κρυφή (ή και φανερότερη) διάθεση, να μην βρεθεί τίποτα, να υποβαθμίσουν το όλο θέμα, να το αναγάγουν απλώς σε ένα «επικοινωνιακό πανηγυράκι» που εμπεριέχει πολιτική σκοπιμότητα.
Ναι, πράγματι, έχουμε σκελετούς στην ντουλάπα μας.
Άλλους. Εκτός από αυτόν που βρέθηκε στην Αμφίπολη. Προαιώνιους επίσης και επικίνδυνους. Έχουμε αυτούς τους σκελετούς, που ταλαιπωρούν την ύπαρξή μας από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι σήμερα, και έχουν ονόματα. Λέγονται ζήλια, γκρίνια, διχόνοια, χαιρεκακία, ιδιοτέλεια, ωχαδερφισμός, ανυπομονησία, επιπολαιότητα και άλλα ανάλογα. Είναι η σκοτεινή πλευρά ενός «φωτεινού» έθνους που μπορεί να θαυματουργεί, να μεγαλουργεί και την ίδια ώρα που χτίζει και να γκρεμίζει με την ίδια ταχύτητα, επειδή η φωτεινή και η σκοτεινή πλευρά εναλλάσσονται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες γυρίζοντας πάντα γύρω από τον ίδιο άξονα: τον Ελληνα. Του σήμερα, του χθες, του προχθές, του πάντα. Διότι η ιστορία μάς διδάσκει ότι πάντα οι συμπεριφορές ήταν και παραμένουν ίδιες. Αλλάζουν οι εποχές και οι καταστάσεις, αλλά όχι οι αντιδράσεις.
Τι στοίχημα πάτε, ότι τώρα που τελείωσε η ανασκαφή του συγκεκριμένου τύμβου, θα αρχίσει-αν δεν άρχισε κιόλας- νέος κύκλος φαγωμάρας για τον σκελετό;
… «Και πώς τον βγάλανε;», «και γιατί δεν μας τον δείξανε φωτογραφία;», «και σιγά μην είναι», «και πολύ αργούν να μας πουν ποιος είναι άρα κάτι συμβαίνει» και ό,τι πιθανό και απίθανο μπορεί κανείς να πει, να υποθέσει ή να σκαρφιστεί σχετικά, προκειμένου «κάτι να πει», «κάπως να φανεί», «να υπάρξει».
Λογικά, όλα αυτά θα έπρεπε να τα έχουμε συνηθίσει. Τον τρόπο δηλαδή που αντιδρούμε στα πράγματα και τα αντιμετωπίζουμε. Ατυχώς, ή μάλλον ευτυχώς, είναι ορισμένα πράγματα που δεν συνηθίζονται.
Να μην πουν τη γνώμη τους, αυτοί που είναι αντίθετοι;
Να την πουν. Δεν είπε κανείς το αντίθετο. Αλλά άλλο είναι αυτό και άλλο, να την «περιχύνουν» με μπόλικη δόση επιστημονικής κακίας και καθολικής άρνησης, όταν μάλιστα δεν έχουν καν δει τον τύμβο από κοντά και κρίνουν ή επικρίνουν από τις φωτογραφίες που βλέπουμε κι εμείς οι υπόλοιποι.
Εν πάση περιπτώσει.
Πέρα, από όλα τα άλλα, από την αρχή της ανασκαφής έχουμε επισημάνει πέραν της αρχαιολογικής, της ιστορικής, της πολιτισμικής και πολιτιστικής σημασίας της συγκεκριμένης ανασκαφής, την εθνική διάστασή της.
Είτε αρέσει είτε όχι στους Σκοπιανούς και όποιους άλλους, η πραγματικότητα είναι ότι και η συγκεκριμένη ανασκαφή όπως και εκείνη της Βεργίνας υπογραμμίζει (αν και δεν χρειάζεται το αυταπόδεικτο υπογράμμιση) με το πλέον κατηγορηματικό τρόπο την ελληνικότητα της Μακεδονίας. Μπορεί κατά τους επεκτατικούς πολέμους του Μέγα Αλέξανδρου να διευρύνθηκε η «έννοια». Με τη λογική αυτή μέχρι την Ασία θα μπορούσε να φθάσε η... «Μακεδονία». Ας μην ξεχνάμε και τους Καλάς, που ζουν στο ορεινό Πακιστάν είναι ξανθοί, γαλανοί μιλούν άλλη γλώσσα και θεωρούν εαυτούς απογόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά… Αλλά, η «καρδιά» είναι ελληνική. Και μπορεί τα γεωπολιτικά συμφέροντα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο να δημιούργησαν ένα μόρφωμα που έσπευσε με την αδιαφορία ή την αδυναμία της Ελλάδας επί σειρά ετών να περιβληθεί τον μακεδονικό μανδύα (τον οποίο ο Γκρουέφσκι έχει κάνει καραγκιόζ-μπερντέ με τα διάφορα «μακεδονικά δημιουργήματα» που έκαναν πολιτικό αντίπαλο να χαρακτηρίσει τα Σκόπια «Λας-Βέγκας), αλλά η ιστορία δεν αλλάζει. Μιλάει γι’ αυτή η ίδια η γη στην οποία γράφτηκε.
«Ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος;» ρωτούσε η γοργόνα.
«Είναι ο Βασιλιάς Αλέξανδρος;» είναι το σύγχρονο ερώτημα.
Αν είναι πάντως, λέμε «αν», εκτός από όλα τα άλλα, θα λύσει εν τέλει μόνος του τον γόρδιο δεσμό του «Σκοπιανού»!
