Του Μ.Ε.Λαγκουβάρδου
Άνοιξα το Ευαγγέλιο στην τύχη και διάβασα. Την καλή αυτή συνήθεια την πήρα από τον Ντοστογιέφσκι. «Διάβαζε κάθε μέρα το Ευαγγέλιο σε όλη του τη ζωή. Μια γυναίκα του λαού το έβαλε στο χέρι του όταν διερχόταν, σιδηροδέσμιος απ το χωριό της , στη μακρινή πορεία στη Σιβηρία.
Από τότε ο Ντοστογιέφσκι διάβαζε το Ευαγγέλιο καθημερινά. Όταν ήταν άρρωστος του το διάβαζε η γυναίκα του. Το Ευαγγέλιο κράτησε ζωντανό το πνεύμα του μεγάλου μυθιστοριογράφου στις φριχτές συνθήκες του στρατοπέδου στην τάϊγκα της Σιβηρίας.
Το Ευαγγέλιο είναι η ιστορία της ψυχής του ανθρώπου, Κάθε σελίδα του είναι γεμάτη ανθρώπινα αισθήματα. Κρίμα που ο κόσμος δεν το διαβάζει. ‘Ολοι όσοι υπήρξαν μεγάλοι στη ζωή τους και προσέφεραν έργο στην ανθρωπότητα μελετούσαν το Ευαγγέλιο.
«Εδώ ήταν ένας άνθρωπος κι εκεί ήταν ένας τόπος.» Με αυτά τα λόγια ειρωνευόταν ο φιλόλογος της τάξης μου, την ξερή από αίσθημα έκθεση. Βέβαια αργείς πολύ να κατανοήσεις τί ρόλο παίζει το αίσθημα στη ζωή και στην Τέχνη. Σε μένα προσωπικά που ακολούθησα το δρόμο της τέχνης μου φανερώθηκε πρώτα η αξία του αισθήματος στην Τέχνη και ιδιαίτερα στη λογοτεχνία. Δεν υπάρχει λογοτεχνία δίχως αισθήματα.
Η αφαίρεση του αισθήματος είναι άρνηση της ίδιας της τέχνης. Όπως π.χ. η αφηρημένη τέχνη στη ζωγραφική ουσιαστικά είναι άρνηση της ζωγραφικής. Η αφηρημένη ζωγραφική δεν είναι ζωγραφική αλλά διακόσμηση, ούτε θερμή , ούτε ψυχρή. Μάλλον πλησιάζει πιο πολύ στην ψυχρή λογική.
Το αίσθημα και η αφαίρεση είναι ασύμβατα. Όπως η φωτιά και το χιόνι. Η φωτιά δεν κάνει με το χιόνι και το χιόνι δεν κάνει με τη φωτιά. Το αίσθημα της χαράς π.χ. είναι συγκεκριμένο. Μπορούμε βέβαια υπό τον όρο ότι ανθρωποποιούμε τα πράγματα, να αποδίδουμε παντού τη χαρά. Λέμε «χαρούμενα χρώματα», «χαρούμενος ουρανός», «χαρούμενη γη». Αλλά πάντοτε η χαρά συνδέεται με τον άνθρωπο. Η χαρά δεν συμβαδίζει με την αφαίρεση. Αφαίρεση στην Τέχνη είναι η αφαίρεση του αισθήματος. Η αφηρημένη Τέχνη είναι ψυχρή όπως η λογική.
Γνωρίζω κάποιον χαμογελαστό, γλυκομίλητο άνθρωπο. Πάντα έχει καλά νέα να πει. Τα λόγια «να χαρείς» είναι η μόνιμη επωδός του. «Έλα, να χαρείς», «άκουσε να χαρείς» «κοίταξε να χαρείς». Με αυτόν τον ωραίο τρόπο σε προϊδεάζει για τη χαρά. Είναι ένας άνθρωπος που ξέρει την αξία των αισθημάτων. Κάποτε, στην παραλία του Αγιοκάμπου, μου λέει , «έλα , να χαρείς , θα σου γνωρίσω ένα γέρο- σοφό». Πήγαμε σε μια ψαροκαλύβα, δίπλα στη θάλασσα. Ήταν το μοναδικό κτίσμα που υπήρχε εκεί. Μπήκαμε μέσα και σταθήκαμε όρθιοι μπροστά σε ένα γέρο, που ξάπλωνε στο κρεβάτι. «Σου έφερα τον κύριο πρόεδρο, να χαρείς » είπε. «Ας έρθει κι αυτός» είπε ο γέρος . «Όλοι χρειάζονται».
Είναι ο άνθρωπος του μέλλοντος ο άνθρωπος δίχως αισθήματα; Είναι η κοινωνία του μέλλοντος μια ωφελιμιστική κοινωνία, δίχως αμοιβαία εμπιστοσύνη, δίχως ενότητα και αλληλεγγύη; Ο κόσμος ωθείται να βλέπει τα χρήματα. , όχι και την αιτία που ο κόσμος δεν έχει δουλειά ,που είναι η κοινωνία δίχως ενότητα και αλληλεγγύη.
Τι είδους κοινωνία επιθυμούμε; Στα ολοκληρωτικά συστήματα οι λαοί δυστυχούν. Η προπαγάνδα προβάλλει τον προβληματικό άνθρωπο δίχως αισθήματα.
Το Ευαγγέλιο όπως λέει και το όνομά Του είναι το βιβλίο της χαράς. Ευαγγέλιο σημαίνει «Καλά Νέα». Πόσο χαίρομαι να διαβάζω στο Ευαγγέλιο για ανθρώπους αγίους. Μαύρισε η καρδιά μας ν΄ ακούμε ολοένα για παλιανθρώπους, που κλέβουν , ληστεύουν, σκοτώνουν. Χαίρομαι να διαβάζω για ανθρώπους σαν τον Βαρνάβα. Χαιρόταν όταν ο κόσμος πίστευε στο Χριστό. Το βιβλίο των Πράξεων των Αποστόλων, τον περιγράφει ως αγαθό και πλήρη Πνεύματος Αγίου και πίστεως. Παρακαλούσε όλους να προσμένουν από την καρδιά τους τον Κύριον.
