Την περίοδο της φωτογράφισης ο δρόμος αυτός είχε την ονομασία οδός Αλεξάνδρας. Όπως όμως είναι γνωστό, στη χώρα μας και ιδίως στην πόλη μας, δρόμοι και πλατείες μετονομάζονται εύκολα. Έτσι και αυτός δεν ήταν δυνατό να εξαιρεθεί. Έχει αλλάξει πολλές ονομασίες από την περίοδο της Τουρκοκρατίας μέχρι και σήμερα, που ονομάζεται οδός Κύπρου.
-Επί Τουρκοκρατίας ονομαζόταν οδός Χατζή Χουσεϊν πασά. Ήταν ένας επιμήκης και σκολιός δρόμος μέσα στην άναρχη ρυμοτομία της τουρκοκρατούμενης Λάρισας, όπως αποτυπώνεται στον «Χάρτη πόλεως Λαρίσσης, χαραχθείς τω 1880», ο οποίος είναι ενσωματωμένος στο βιβλίο τού Επαμεινώνδα Φαρμακίδη [1].
-Μετά την απελευθέρωση τον ίδιο δρόμο τον βρίσκουμε να αναφέρεται στις πρώτες εφημερίδες της Λάρισας ως οδό Ντάρκουλη ή Δάρκουλη, προφανώς από την ομώνυμη κεντρική συνοικία Νταρκουρά. Μετά την εφαρμογή του νέου ρυμοτομικού σχεδίου που ξεκίνησε το 1882, ο δρόμος σταδιακά διευρύνθηκε και ευθειάσθηκε.
-Τον Σεπτέμβριο του 1891 πέθανε στη Ρωσία η πριγκίπισσα της Ελλάδος Αλεξάνδρα (1870-1891) [2]. Μετά το θλιβερό αυτό γεγονός, το Δημοτικό Συμβούλιο της Λάρισας στη συνεδρίαση της 16ης Σεπτεμβρίου 1891 αποφάσισε να δώσει το όνομα τής εκλιπούσας πριγκίπισσας στον κεντρικό δρόμο της πόλης Ντάρκουλη [3].
-Το 1932 μετονομάσθηκε σε οδό των Εξ. Η ονομασία αυτή δόθηκε όταν ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος εξέφρασε την επιθυμία να αποκατασταθεί η μνήμη των έξι ατόμων, τα οποία έπειτα από δίκη εκτελέσθηκαν το 1922 ως πρωταίτιοι της Μικρασιατικής καταστροφής. Στην πόλη μας η πρωτοβουλία αυτή του πρωθυπουργού μεταφράστηκε με τη μετονομασία της οδού Αλεξάνδρας.
-Μεταπολεμικά, μετά την εξορία του αρχιεπισκόπου της Κύπρου Μακαρίου στις Σεϋχέλλες το 1956 και τα γεγονότα που επακολούθησαν, είχαμε νέα μετονομασία του δρόμου αυτού σε Κύπρου, ονομασία η οποία διατηρείται μέχρι και σήμερα.
Αντικρίζοντας τη φωτογραφία διακρίνουμε ότι αριστερά απεικονίζεται σχεδόν ολόκληρη η βόρεια πλευρά του δρόμου που βλέπει στην Κεντρική πλατεία Θέμιδος. Στην άκρη, διακρίνεται μέρος του φαρμακείου του Ισραηλίτη Μουσόν Ματαλών. Αργότερα το φαρμακείο αυτό το λειτούργησε ο Νικόλαος Ζησιάδης από τη Ραψάνη, αδελφός του δικηγόρου και βουλευτή Τυρνάβου Βασιλείου Ζησιάδη, ο οποίος και το διατήρησε με την επωνυμία «Φαρμακείον Ν. Ζησιάδου και Σία» μέχρι το 1941.
Σε επαφή μαζί του ακολουθεί το «Μέγα Ξενοδοχείον το Στέμμα». Ήταν ένα διώροφο κτίσμα με δεκαοκτώ δωμάτια στον επάνω όροφο και δύο μεγάλες αίθουσες στο ισόγειο. Η πρόσοψη του ορόφου που έβλεπε προς την πλατεία έφερε πολλά νεοκλασικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Είχε εννέα ανοίγματα (πόρτες και παράθυρα) σε πυκνή και συμμετρική διάταξη. Μια σειρά από ακροκέραμα πάνω από το γείσο της στέγης και κομψές κεραμικές καμινάδες ήταν το επιστέγασμα στη σκεπή του ξενοδοχείου. Κτίσθηκε το 1887 επί δημαρχίας Διονυσίου Γαλάτη (1887-1891). Το ξενοδοχείο παρέμεινε σαν δημοτική ιδιοκτησία μέχρι την περίοδο της δημαρχίας του Μιχαήλ Σάπκα, οπότε εκποιήθηκε από τον Δήμο και περιήλθε στην ιδιοκτησία των αδελφών Πολύζου από το Συκούριο.
Ακριβώς δίπλα από το ξενοδοχείο και σε επαφή μαζί του ήταν ένα ισόγειο γωνιακό οίκημα, το οποίο έβλεπε και επί της οδού Φιλελλήνων. Από την πλευρά της οδού Κύπρου στέγασε για πολλά χρόνια το υποκατάστημα της Λαϊκής Τράπεζας, ενώ από την πλευρά της Φιλελλήνων στεγάσθηκαν κατά καιρούς διάφορα καταστήματα.
Μεσολαβεί η οδός Φιλελλήνων και το επόμενο κτίριο με τον τρούλο έμεινε στην ιστορία της Λάρισας ως Λέσχη Ασλάνη. Το 1905, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά, η οποία κατέστρεψε το εντυπωσιακό κτίριο των Δικαστηρίων που βρισκόταν στον χώρο της πλατείας, ο Τούρκος επιχειρηματίας Χατζημέτο οικοδόμησε ένα μεγαλοπρεπέστατο διώροφο μέγαρο που κάλυπτε μεγάλο μέρος της γωνίας Φιλελλήνων και Αλεξάνδρας. Σ’ αυτό στεγάσθηκε από το 1906 έως το 1916 η Λέσχη Ασλάνη, η οποία φιλοξενούσε πολλαπλές κοινωνικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Αργότερα μετατράπηκε από τους αδελφούς Κ. Μίχου σε ξενοδοχείο με το όνομα «Μεγάλη Βρετανία». Το 1930 όταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήλθε στη Λάρισα για να εγκαινιάσει τις εγκαταστάσεις ύδρευσης και ηλεκτρισμού, υποσχέθηκε και ανέλαβε την πρωτοβουλία να περιέλθει το οίκημα αυτό στο Δημόσιο για να στεγάσει τη Στρατιωτική Λέσχη.
Στο βάθος και στα δεξιά της οδού Αλεξάνδρας διακρίνεται διώροφο κτίσμα, στον άνω όροφο του οποίου στεγαζόταν την περίοδο εκείνη το ξενοδοχείο του Αγραφιώτη. Εν συνεχεία το διαχειρίσθηκε ο Γεώργιος Σκένδρος με την επωνυμία «Ξενοδοχείον Ύπνου το Κεντρικόν». Το 1936-37 ο Ανδρέας Κουτσίνας κατεδάφισε όλα αυτά τα κτίσματα που ήταν ιδιοκτησία του και έκτισε το τριώροφο κτίριο που υπάρχει μέχρι σήμερα και του οποίου οι επάνω δύο όροφοι στέγασαν το ξενοδοχείο «Ολύμπιον».
Στον χώρο της πλατείας διακρίνεται μέρος του πυρπολημένου κτιρίου των Δικαστηρίων (το παλιό τουρκικό Διοικητήριο), που είχε καεί τον Ιανουάριο του 1905. Το 1908 τα ερείπιά του κατεδαφίσθηκαν, με συνέπεια να δημιουργηθεί η τεράστια σε μέγεθος Κεντρική πλατεία Μιχ. Σάπκα.
Αναφέρθηκε ότι η δημοσιευόμενη φωτογραφία είναι του 1907 περίπου. Η εκτίμηση αυτή επιβεβαιώνεται από το γεγονός ότι η Λέσχη Ασλάνη που κτίσθηκε το 1906 φαίνεται στη φωτογραφία να είναι ολοκληρωμένη και εν λειτουργία, ενώ τα πυρπολημένα δικαστήρια δεν έχουν ακόμη κατεδαφισθεί.
————————————————————
[1]. Φαρμακίδης Επαμεινώνδας, Η Λάρισα. Από των μυθολογικών χρόνων μέχρι της προσαρτήσεως αυτής εις την Ελλάδα (1881), Βόλος (1926).
[2]. Η πριγκίπισσα Αλεξάνδρα (1870-1891) ήταν κόρη του βασιλιά Γεωργίου Α’ και της Όλγας. Σε ηλικία 16 ετών παντρεύτηκε τον Μεγάλο Δούκα της Ρωσίας Παύλο Αλεξάνδροβιτς, είχε όμως την ατυχία να πεθάνει κατά τη διάρκεια του τοκετού του δεύτερου παιδιού της.
[3]. Διαβάζουμε από τα πρακτικά της συνεδρίασης του Δημοτικού Συμβουλίου: «Κατά πρότασιν του Δημάρχου, αποφαίνεται: ονομάζει την δημοτικήν οδόν Ντάρκουλη, την άγουσαν εις Εβραϊκήν συνοικίαν παρά τη οικία Ν. Κουκουτάρα εις οδόν Αλεξάνδρας, εις μνήμην αΐδιον της μεταστάσης βασιλόπαιδος, αγγελομόρφου Αλεξάνδρας, συζύγου Μεγάλου Δουκός Παύλου και αναρτά εις πινακίδα το όνομά της».
