Οι μεγάλες πλημμύρες της Θεσσαλίας προκάλεσαν πολύ μεγάλες καταστροφές του ζωικού κεφαλαίου αλλά και των υποδομών που τα στήριζαν. Εκτιμάται ότι έχουμε 75.000 νεκρά αιγοπρόβατα, 21.000 χοιρινά, 6.500 βοοειδή, 132.000 πτηνά και περισσότερα από 44.000 μελίσσια. Κάποια από αυτά θα μπορούσαν να σωθούν αν υπήρχε ευκαιρία μεταφοράς τους σε ασφαλή σημεία και έγκαιρη προειδοποίηση. Θα πρέπει να αναπτυχθούν αντίστοιχα σχέδια για το μέλλον. Επίσης καταστράφηκαν μεγάλες ποσότητες ζωοτροφών που ήταν αποθηκευμένες. Πολλοί στάβλοι έπαθαν ζημιές που μπορούν να αποκατασταθούν αλλά άλλοι καταστράφηκαν ουσιαστικά. Τα νεκρά ζώα φαίνεται να έχουν απομακρυνθεί και είτε έχουν αποτεφρωθεί είτε έχουν τοποθετηθεί σε υγειονομικές ταφές. Πιστεύω να αποφύγουμε κινδύνους επιδημιών.
Η πολιτεία υποσχέθηκε να αποκαταστήσει τις ζημιές. Αναμφίβολα πολλοί στάβλοι ήταν εγκαταστημένοι σε περιοχές που πλημμυρίζουν και επομένως η αποκατάστασή τους θα πρέπει να συνδυαστεί με μεταφορά σε σημεία με μικρότερους κινδύνους πλημμυρών. Υπάρχει κάποιο σχέδιο για την κατασκευή των νέων στάβλων; Θα πρέπει οι κτηνοτρόφοι να καθοδηγηθούν για να είναι οι νέες εγκαταστάσεις λειτουργικές και αποδοτικές; Άγνωστο αν υπάρχουν οι κατάλληλες δομές που θα συνδράμουν του κτηνοτρόφους. Αντίστοιχο πρόβλημα και με την αντικατάσταση του εξοπλισμού των κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων.
Οι ζωοτροφές που ήταν στους πλημμυρισμένους στάβλους πρέπει να συγκεντρωθούν και χρησιμοποιηθούν ή καταστραφούν. Προφανώς δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα ζώα. Μια δυνατότητα είναι να μεταφερθούν σε μονάδες μεθανικής ζύμωσης για να ανακυκλωθούν παράγοντας μεθάνιο και το υπόλοιπο ως λίπασμα. Φαίνεται ότι το Εθνικό Σχέδιο της ΚΑΠ αποδέχθηκε ότι το υπόλειμμα είναι «κομπόστα» και η εφαρμογή του στα χωράφια θα επιδοτείται ως οικολογικό σχήμα. Αυτό είναι μια καλή λύση. Δεν ξέρω πόσο εφικτή είναι η αξιοποίηση των καταστραμμένων ζωοτροφών με προβλήματα όπως το κόστος μεταφοράς κλπ, αλλά υποθέτω θα είναι χρησιμότερο από τη καύση που όπως φαίνεται προκρίνουν πολλοί κτηνοτρόφοι σήμερα.
Η αντικατάσταση των ζώων είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό και επείγον πρόβλημα. Τα ζώα πρέπει να αντικατασταθούν το ταχύτερο δυνατόν γιατί για να ξαναρχίσει η παραγωγή χρειάζεται αρκετός χρόνος. Ένα ερώτημα που τίθεται είναι με τι ζώα και κυρίως με ποιες φυλές θα γίνει η αντικατάσταση. Θα πρέπει να έχουμε πάντα στο μυαλό μας την αναγκαιότητα να είναι Ελληνικές φυλές για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε το όνομα της φέτας. Η φέτα για να κρατήσει την ονομασία προέλευσης που πολλά άλλα κράτη μέλη της ΕΕ επιδιώκουν να αποκτήσουν και να μας αμφισβητήσουν την αποκλειστικότητα πρέπει να παράγεται από ντόπιες φυλές. Επομένως πρέπει να βάλουμε όρους για τις φυλές που θα αντικαταστήσουν τα ζώα που χάθηκαν.
Βέβαια αυτό δεν είναι μονοδιάστατο. Στο συνέδριο που οργάνωσαν ο ΕΣΥΦ (Ελληνικός Σύνδεσμος Φυτοπροστασίας ) και το AGRIBUSINESS FORUM στο Poseidon Palace στη Λεπτοκαρυά, ακούστηκε μια παρουσίαση από την ιδιοκτήτρια μονάδας 700 γιδοπροβάτων που χάθηκαν (τα περισσότερα) στη πλημμύρα. Ανέφερε ότι το γάλα που παρήγαν τα γίδια τους χρησιμοποιούταν για παραγωγή παστεριωμένου γάλακτος. Διερωτήθηκε γιατί να μην εισάγει γίδες Ζάανεν από το εξωτερικό που είναι υψηλότερης παραγωγικότητας αφού δεν επηρεάζει τη παραγωγή και το όνομα της φέτας. Άλλη μια απόδειξη για τη ποικιλία των προβλημάτων που έχουν δημιουργηθεί και των λύσεων που πρέπει να δοθούν. Κάθε περιοχή της Θεσσαλίας ίσως και κάθε παραγωγός έχουν τα δικά τους προβλήματα. Πώς μπορούν να λυθούν χωρίς τη βοήθεια γεωτεχνικών που να γνωρίζουν τη κάθε περιοχή και κάθε μονάδα παραγωγής; Αλλά και να μπορούν να έρθουν σε επαφή με τους ίδιους τους παραγωγούς, να πληροφορηθούν τα προβλήματα που θα μεταφέρουν στη κεντρική διοίκηση και να καθοδηγήσουν τους αγρότες;
Εδώ βέβαια προκύπτει και ένα θέμα που έχω θέσει και παλαιότερα. Γιατί δεν βελτιώσαμε τις Ελληνικές φυλές αιγοπροβάτων για να έχουν ανάλογη παραγωγικότητα με τις εισαγόμενες; Γιατί ενώ έχουμε ερευνητικά κέντρα αλλά και ειδικά τμήματα στα Ελληνικά Πανεπιστήμια δεν κάναμε επιλογή και βελτίωση των ντόπιων φυλών έτσι ώστε να μην χρειάζεται να εισάγουμε υψηλής παραγωγικότητας ζώα από το εξωτερικό και να θέτουμε σε κίνδυνο την ονομασία προελεύσεως της φέτας που παράγουμε με αποκλειστική χρήση του ονόματος; Είναι ευκαιρία να ξανατεθούν τα θέματα της σύνδεσης έρευνας παραγωγής στο πρωτογενή τομέα (και όχι μόνο) αλλά και της χρηματοδότησης προγραμμάτων μακροχρόνιας βελτίωσης των ντόπιων φυλών που θα συνεχίζονται ανεξάρτητα από την κοντόφθαλμη πολιτική που ο κάθε νέος υπουργός σταματά να χρηματοδοτεί προγράμματα που άρχισε ο προηγούμενος για να αρχίσει ο ίδιος νέα και να καμαρώνει για αυτά που πιθανότατα θα σταματήσει ο επόμενος πριν προλάβουν να αποδώσουν. Με τον τρόπο αυτό προγράμματα που χρειάζονται πολύ χρόνο για να αποδώσουν όπως η βελτίωση των ζώων σταματούν πριν αποδώσουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Συνάδελφοι ζωοτέχνες υποστηρίζουν ότι στα κοπάδια με καραγκούνικα πρόβατα υπάρχουν ζώα υψηλής παραγωγικότητας που με κατάλληλη επιλογή θα μπορούσαν να βελτιώσουν τις ντόπιες φυλές για να μη χρειαζόμαστε εισαγωγές από το εξωτερικό. Φυσικά υπάρχουν τα χιώτικα κλπ αλλά η Θεσσαλία έχει τα καραγκούνικα. Μήπως οι τελευταίες θεομηνίες είναι ευκαιρία να αξιολογήσουμε το Κέντρο Γενετικής Βελτίωσης Ζώων (ΚΓΒΖ) Καρδίτσας για να δούμε τι έγινε τα τελευταία 50 χρόνια και τι δεν πήγε καλά ώστε να έχουμε τη βελτίωση των ζώων που είναι επιθυμητή; Το ίδιο ισχύει και για όλα τα ερευνητικά κέντρα, Πανεπιστήμια, αλλά και τις χρηματοδοτήσεις ερευνητικών προγραμμάτων που δεν απευθύνονται στα πραγματικά προβλήματα του πρωτογενούς τομέα. Άλλωστε η κυβέρνηση που έχουμε σήμερα υποσχέθηκε αξιολόγηση των πάντων ως βάση βελτίωσης του δημόσιου τομέα της χώρας. Μια αξιολόγηση των Ερευνητικών μονάδων και των ενεργειών των υπουργών Γεωργίας σχετικά με αυτά θα έδινε μια εικόνα των παθογενειών που πρέπει να διορθωθούν για να πετύχουμε τη βελτίωση των αιγοπροβάτων μας, αλλά και της γεωργικής παραγωγής γενικότερα.