Αυτό το μήνυμα εξέπεμψαν οι επιστήμονες που μίλησαν σε ημερίδα της ΕΘΕΑΣ, με θέμα «Ελληνική Γεωργία: Αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις της επόμενης ημέρας – Η περίπτωση της Θεσσαλίας», στο πλαίσιο της έκθεσης Agrotica στη Θεσσαλονίκη, δίνοντας έμφαση στις εισηγήσεις τους στην αποκατάσταση των υποδομών και του πρωτογενή τομέα, αλλά και στην πιο εύκολη πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία.
Οι καθηγητές υποστήριξαν πως για να ανακάμψει η ζωική παραγωγή της περιοχής, πρέπει οι κτηνοτρόφοι να βρουν τη δύναμη και τα κίνητρα να παραμείνουν στην περιοχή.
«Όλοι γνωρίζουμε τις δυσκολίες της κτηνοτροφίας. Αν προστεθεί σε αυτά και η ανασφάλεια και ο φόβος για επανεμφάνιση ανάλογων καταστροφών, τότε καταλαβαίνουμε ότι πολλοί θα στραφούν σε εναλλακτικές διεξόδους. Γι’ αυτό τα έργα υποδομής για πρόληψη αντίστοιχων φαινομένων θα ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας».
«Στον θεσσαλικό κάμπο χάθηκαν 800 καθαρόαιμα πρόβατα καραγκούνικης φυλής – εγγεγραμμένα στα γενεαλογικά βιβλία (ο πραγματικός αριθμός είναι μεγαλύτερος). Επίσης, από τις πυρκαγιές της Μαγνησίας χάθηκαν 1.200 καθαρόαιμα πρόβατα φυλής Γλώσσας Σκοπέλου (μια εκτροφή), που ο πληθυσμός τους πλέον μειώθηκε δραματικά. Πρέπει να δοθούν κίνητρα στους κτηνοτρόφους για να επιλέξουν αυτόχθονες φυλές. Θα μπορούσαν, επίσης, να χρηματοδοτηθούν συνεταιρισμοί και ομάδες παραγωγών για να ιδρύσουν αναπαραγωγικές μονάδες, με στόχο την εξυπηρέτηση των αναγκών των μελών τους. Είναι και μια ευκαιρία για να σχεδιαστεί κάτι για την επόμενη ημέρα στην εν λόγω περιφέρεια – κάτι που θα προωθήσει την ανάπτυξη όχι μόνο της γεωργίας και της αγροδιατροφής, αλλά και της οικονομίας, της κοινωνίας και του οικοσυστήματος της Θεσσαλίας», σημειώνεται στην έκθεση για την επόμενη ημέρα της αγροδιατροφής στην Περιφέρεια Θεσσαλίας που διεξήγαγε το Επιστημονικό Επιχειρησιακό Συμβούλιο της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) και παρουσιάστηκε στην ημερίδα.
Tον κίνδυνο δενδροκαλλιεργητές και κτηνοτρόφοι στη Θεσσαλία να εγκαταλείψουν οριστικά το επάγγελμά τους, έπειτα από το τεράστιο πλήγμα που επέφεραν οι διαδοχικές πλημμύρες των τελευταίων ετών, υπογράμμισαν οι καθηγητές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Αθανάσιος Μολασιώτης και του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Αλέξανδρος Παπαχριστοφόρου και πρόσθεσαν: Στη Θεσσαλία υπάρχουν ακόμα και σήμερα πλημμυρισμένες εκτάσεις και μέσα σε αυτές τεράστια κομμάτια ασφάλτου που παρασύρθηκαν. Υπάρχουν κροκάλες συγκεντρωμένες σε διάφορα σημεία, που καθιστούν το έδαφος μη βοσκήσιμο. Καταγράφηκε επίσης η μεγαλύτερη καταστροφή της ελληνικής μελισσοκομίας, με 111.971 νεκρές μέλισσες. Είχαμε απώλεια της φθινοπωρινής παραγωγής μελιού, ενώ καταστράφηκε η μελισσοκομική χλωρίδα της περιοχής, κάτι που σημαίνει πως ακόμα και οι μέλισσες που σώθηκαν δεν έχουν να φάνε».
Η κακοκαιρία Daniel έπληξε κυρίως τους οπωρώνες στη Θεσσαλία και, όπως εξήγησε ο καθηγητής κ. Μολασιώτης, το βασικό αίτιο της καταστροφής ήταν η έλλειψη οξυγόνου (ασφυξία των ριζών), εξαιτίας της μακροχρόνιας κάλυψης με νερό. Επιπλέον, έγινε εξάπλωση παθογόνων οργανισμών μέσω του ριζικού συστήματος των δέντρων, ενώ σε ορισμένες περιοχές, η στάθμη των υδάτων ήταν τέτοια, που κάλυψε και την κόμη των δέντρων, δημιουργώντας συνθήκες καθολικού κορεσμού και προκαλώντας μη αντιστρεπτή νέκρωση, ενώ συγκεντρώθηκαν και πάρα πολλά φερτά υλικά στους οπωρώνες. Κατά τον κ. Μολασιώτη, ίσως κάποια δέντρα να μπορέσουν την άνοιξη να ξαναβλαστήσουν μέσα από τις ενδεικνυόμενες καλλιεργητικές φροντίδες.
Ο καθηγητής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτριος Μπιλάλης, επισήμανε ότι η Θεσσαλία εδώ και δεκαετίες υφίσταται στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, με περισσότερες ημέρες ξηρασίας, αλλά τεράστιες ποσότητες νερού όταν βρέχει, με υψηλότερες θερμοκρασίες και παγετούς, υποβάθμιση της οργανικής ουσίας του εδάφους και μεγάλες περιοχές διάβρωσης. Υπενθύμισε τα διαδοχικά ακραία φαινόμενα που έχουν πλήξει την περιοχή -ο «Ιανός» το 2020 και μετέπειτα οι κακοκαιρίες «Daniel» και «Εlias»- κι επισήμανε την ειρωνεία: «μια περιοχή που πάντα ψάχνει για νερό, τιμωρήθηκε από το νερό. Θεία κωμωδία».
Στην αναγεννητική γεωργία και ειδικά στο παράδειγμα του αγροτικού συνεταιρισμού επαρχίας Φαρσάλων «Ο Ενιπέας» αναφέρθηκε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Δημήτριος Γούσιος. Όπως είπε, αν η Ελλάδα δεν κατορθώσει, για παράδειγμα, να ανταποκριθεί στη ζήτηση για βαμβάκι αναγεννητικής ή βιολογικής γεωργίας, τότε θα χάσει μερίδια αγοράς στο συγκεκριμένο προϊόν, προς όφελος χωρών όπως η Ισπανία ή η Ιταλία, που ενώ ουδέποτε καλλιεργούσαν βαμβάκι έχουν «πιάσει» τα μηνύματα των αγορών. «Αν δεν είμαστε έτοιμοι να ανταποκριθούμε, εταιρείες και οργανισμοί θα κατευθυνθούν σε άλλες περιοχές» υπογράμμισε.
Στην ανάγκη να υπάρχει μόνιμα ένας/μία Γενικός Γραμματέας Γεωργίας στην Ελλάδα, η επιλογή και αντικατάσταση του οποίου θα προτείνεται -όταν χρειάζεται- από μια μόνιμη κοινοβουλευτική επιτροπή γεωργίας, αναφέρθηκε ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Γεωργικών Επιστημών Σουηδίας (SLU), Κωνσταντίνος Καραντινίνης. Όπως είπε, η μέση διάρκεια «ζωής» ενός υπουργού Γεωργίας στην Ελλάδα είναι λιγότερο από 18 μήνες και τα τελευταία λίγα χρόνια έχουν αλλάξει τέσσερις υπουργοί, οπότε η ύπαρξη μόνιμου γενικού γραμματέα θα διασφάλιζε συνέχεια πολιτικής.
«Η Θεσσαλία χρειάζεται ολιστική λύση» επισήμανε ο πρόεδρος της ΕΘΕΑΣ, Παύλος Σατόλιας, υπογραμμίζοντας η περίπτωση της συγκεκριμένης περιοχής αφορά τους πάντες, αφού «η κλιματική κρίση είναι εδώ». Ο κ. Σατόλιας επισήμανε ακόμα την ανάγκη δράσης προληπτικής και όχι δράσης εκ των υστέρων, αναφερόμενος στην ανάγκη ανάπτυξης νέων καλλιεργειών («είμαστε πρώτοι στην παραγωγοί πρόβειου γάλακτος, αλλά δεν έχουμε πρωτεϊνούχα φυτά για την εκτροφή των προβάτων»), καθώς και χρήσης της γενετικής βελτίωσης («αν στην Ελλάδα έχουμε κατά μέσο όρο απόδοση σε γάλα 100 κιλών ανά σεζόν ανά ζώο και αυτό μπορεί να γίνει 150 κιλά μέσω της γενετικής βελτίωσης, θα έχουμε λύσει πολλά από τα προβλήματά μας»).
Γ. Ρούστας