Αναστάτωση γιατί εκτός από τη φωτογραφία του δήθεν άρρωστου παιδιού, του μικρού Γιαννάκη από τον Περισσό, σχολίαζε ότι η αδιαφορία του κόσμου στο να κάνει απλά ένα κλικ, τον καταδίκασε ουσιαστικά σε θάνατο, αφού δεν συγκεντρώθηκαν 10.000 likes, προαπαιτούμενο του νοσοκομείου για τη δωρεάν θεραπεία του. Δεκάδες χρήστες του διαδικτύου έσπευσαν να επανορθώσουν για την «κακή συμπεριφορά τους» με like και σχόλια του τύπου «Δώστε μια ευκαιρία ακόμη για να σωθεί» κ.λπ.

Το συγκεκριμένο περιστατικό δεν είναι ούτε το πρώτο, ούτε το μοναδικό. Καθημερινά διάφορα sites παραπλανούν τους χρήστες με ψευδείς ειδήσεις που στόχο έχουν το κέρδος, την υποκλοπή δεδομένων ή ακόμη και τη μόλυνση με κακόβουλο λογισμικό. Βαρύγδουποι τίτλοι τύπου «Σοκ στο Πανελλήνιο», «Τρομακτικό», «Δείτε πώς ήταν ο τάδε δημοφιλής ηθοποιός και πώς είναι σήμερα» προσελκύουν τους ανυποψίαστους χρήστες. Η «Ε» επικοινώνησε με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος με αφορμή το περιστατικό του μικρού Γιαννάκη, καθώς πολύς κόσμος ζητούσε να μάθει αν η ιστορία ήταν αληθινή και τι απέγινε το παιδί.
Όπως εξηγεί αξιωματικός της Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος το άρθρο “Δεν μαζεύτηκαν αρκετά likes στο Facebook για τη θεραπεία του άρρωστου Γιαννάκη, θα αρκεστεί σε ένα τσεκάπ”, προέρχεται από τον ιστότοπο, στον οποίο δημοσιεύονται σατιρικά κείμενα και όχι πραγματικές ειδήσεις. «Πιο συγκεκριμένα, το άρθρο σατιρίζει το φαινόμενο “like farming” στο Facebook, όπου χρήστες του ιστοτόπου κοινωνικής δικτύωσης καλούνται να πατήσουν Like (“Μου αρέσει”) σε περιεχόμενο -κυρίως εικόνες που προκαλούν έντονη συναισθηματική φόρτιση / συναισθηματικό εκβιασμό στο χρήστη- που δημοσιεύεται σε μια “Σελίδα”, καθώς και στην ίδια τη “Σελίδα”. Σκοπός των διαχειριστών των εν λόγω “Σελίδων” είναι η συγκέντρωση όσο το δυνατόν μεγαλύτερου αριθμού “οπαδών” στη "Σελίδα". Στη συνέχεια, έχοντας μεγάλο αριθμό “οπαδών” μπορούν να προχωρήσουν σε δημοσιεύσεις συνδέσμων ιστοτόπων (URLs) με απώτερο στόχο το οικονομικό όφελος (μέσω π.χ. προώθησης ενημερωτικών δημοσιευμάτων με διαφημιστικές καταχωρήσεις, τεχνικών phishing για υποκλοπή δεδομένων, διάδοσης κακόβουλου λογισμικού κ.λπ.)» τονίζει ο αξιωματικός της Δίωξης. Καταλήγοντας, επισημαίνει ότι οι χρήστες των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί κατά την περιήγησή τους σε αυτές, για την αποφυγή εξαπάτησής τους και απώλειας προσωπικών δεδομένων και περιουσίας.
ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ LIKE FARMING
Πόσοι γνωρίζουν άραγε ότι κάθε φορά που πατάνε (Like) ή κοινοποιούν (Share) διάφορα από σελίδες στο Facebook μπορεί να βοηθούν ένα απατεώνα να κερδίζει χρήματα;
Τα social media κατακλύζονται καθημερινά από αυτές τις φωτογραφίες. «Like κατά του καρκίνου», «Μία κοινοποίηση για μια προσευχή» ή «Ένα Like για τα παλικάρια μας» ή ακόμα «Like σε αυτή τη φωτογραφία για να κερδίσετε ένα iPad» – όμως αυτές οι φωτογραφίες υπάρχουν συχνά για έναν και μόνο σκοπό. Για να κερδίσουν ορισμένοι απατεώνες χρήματα. Πώς γίνεται;
Οι επιτήδειοι γνωρίζουν, ότι μια σελίδα στο Facebook, ή μια ομάδα με πολλές χιλιάδες μέλη είναι ένα πολύτιμο αγαθό, γιατί δίνει στον απατεώνα ένα μεγάλο ακροατήριο.
Οι σελίδες αυτές μπορεί να χρησιμοποιούνται για να προσελκύσουν άτομα σε άλλες σελίδες, ή για ψάρεμα προσωπικών πληροφοριών, ή για να κερδίσει ο απατεώνας προμήθεια από κάποια διαφήμιση, ή απλά θα μπορούσε να πωλήσει τη σελίδα στο Facebook σε άλλους για χρήματα. Στην πραγματικότητα, οι απατεώνες μπορούν να χρησιμοποιήσουν τέτοιες σελίδες για να πράξουν μεγάλο αριθμό απατών, από επιθέσεις malware, έως την κλοπή προσωπικών στοιχείων.
Ο στόχος είναι να δημιουργήσουν τέτοιες σελίδες ή ομάδες και να προσελκύσουν όσο είναι δυνατό περισσότερους χρήστες. Τα Like και οι κοινοποιήσεις είναι ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό. Οι σελίδες που χρησιμοποιούν τέτοιες μεθόδους προσέλκυσης είναι γνωστές ως «Σελίδες Likewhore». Η διαδικασία της προσέλκυσης οπαδών μέσα από ψαρέματα Like είναι γνωστή ως «Like-Farming».
Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα από τις πιο συνηθισμένες πρακτικές που χρησιμοποιούν οι απατεώνες για να συσσωρεύουν Like και κοινοποιήσεις με σκοπό το οικονομικό όφελος είναι:
«Κάντε Like αν μισείς τον καρκίνο» - Φωτογραφίες που οι χρήστες προκαλούνται να κάνουν Like ή να κοινοποιήσουν αν είναι ενάντια σε μια ασθένεια ή κάτι εξίσου τρομακτικό, με το υπονοούμενο ότι αγνοώντας τη φωτογραφία με κάποιο τρόπο δείχνουμε ότι δεν μας νοιάζει. Ουσιαστικά αυτό, είναι ένας κραυγαλέος συναισθηματικός εκβιασμός.
«Κοινοποίηση ή Like για ένα ΔΩΡΕΑΝ iPad» - Φωτογραφίες που παρακαλούν θερμά να πατήσει ο χρήστης Like ή να κοινοποιήσει μια φωτογραφία για να συμμετάσχει σε ένα διαγωνισμό για να κερδίσει δωρεάν προϊόντα, όπως το iPad της Apple, Tablet υπολογιστές, κονσόλες παιχνιδιών, smartphones ή διάφορα άλλα είδη. Αυτοί οι διαγωνισμοί είναι, σχεδόν πάντα, ψεύτικοι.
«Κοινοποίηση ή Like για δωρεά» - Αυτές οι φωτογραφίες απεικονίζουν παιδιά που υποφέρουν ή άρρωστους ανθρώπους μαζί με τον ψευδή ισχυρισμό ότι για κάθε κοινοποίηση ή το Like το Facebook ή άλλη εταιρία θα δωρίσει ένα ποσό, για να βοηθήσει. Αυτό είναι ψέμα.
«Σχόλιο για να δούμε τι θα συμβεί» - Φωτογραφίες, που ψευδώς ισχυρίζονται ότι κάτι θα συμβεί μετά το σχόλιο, στη φωτογραφία. Τίποτα απολύτως δεν θα συμβεί στη φωτογραφία, αν κάνεις Like, κοινοποίηση ή σχόλιο.
Όπως και να έχει οι χρήστες θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να μην σκορπούν δεξιά και αριστερά κλικ, γιατί το διαδίκτυο είναι ένας απέραντος σκοτεινός λαβύρινθος.