Έργα για κλασική κιθάρα Ισπανών συνθετών, είναι η επιλογή. Η εκπληκτικής καθαρότητας μελωδία, όπως αυτή που διατρέχει όλο το μουσικό έργο, Αναμνήσεις της Αλάμπρα(1) (Recuerdos de la Alhabra), του Φρανθίσκο Ταρέγκα (Tarrega1852-1909), με τον κιθαρίστα Νάρκιθο Γιέπες (NarcisoYepes), με ξεστρατίζει, με προσγειώνει και νοιώθω όπως αυτό που λέει ο Νίκος Καζαντζάκης: «Όλο το φανταχτερό όραμα της Ισπανίας, ανεβαίνει στο νου μου (…) όλη η Ισπανία λάμπει και σαλεύει στο νου μου, σαν ένα παγόνι αρσενικό, που με ανοιγμένες τις φτερούγες του, σεργιανάει ανάμεσα σε δυο θάλασσες (Ταξιδεύοντας. Ισπανία, σελ. 11).
Πρώτο θέμα στις ειδήσεις των τελευταίων ημερών, το Καταλανικό, με τις μαζικές κινητοποιήσεις στη Βαρκελώνη-Μαδρίτη και το δημοψήφισμα για απόσχιση (ανεξαρτητοποίηση) της Καταλονίας από το σώμα τη Ισπανίας.
«Αντίο Ισπανία, φώναξαν οι Καταλανοί», γράφει η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ της 12ης Σεπτεμβρίου 2017, στον τίτλο, και συνεχίζει: «Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν χθες στη Βαρκελώνη, για να εκφράσουν την υποστήριξή τους, σε ένα ανεξάρτητο καταλανικό έθνος. Η εχθρότητα μεταξύ Μαδρίτης και της Βαρκελώνης, έχει ενταθεί τον τελευταίο καιρό… Στην ίδια εφημερίδα της 10ης Οκτωβρίου, διαβάζουμε: «Εκατοντάδες χιλιάδες Ισπανοί κατέβηκαν στους δρόμους της Βαρκελώνης και της Μαδρίτης, για να διαδηλώσουν υπέρ και κατά της απόσχισης της Καταλονίας»… Πολύ δύσκολη υπόθεση για μια ευνομούμενη χώρα του Ευρωπαϊκού Νότου, όπως είναι η Ισπανία, που έζησε την αραβική κατάκτηση για εφτακόσια χρόνια, τον διαμελισμό της σε βασιλικά κρατίδια (φέουδα), την ανάκτηση (Reconquista), δηλαδή την συνένωση αυτών των κρατιδίων, με καθοδήγηση της Ισαβέλλας και του Φερδινάνδου, τις «ένδοξες» εποχές της θαλασσοκρατορίας της, τις τοπικές εξεγέρσεις, τον χρυσό αιώνα (Siglo de oro) με την άνθηση των Γραμμάτων και των Τεχνών, τους εμφυλίους σπαραγμούς και μια δικτατορία (του στρατηγού Φράνκο), που κράτησε τριάντα πέντε ολόκληρα χρόνια (1939-1975)…
Αναφέρθηκα προηγουμένως στον Ισπανό συνθέτη Ταρέγκα, περισσότερο γιατί, ενώ γεννήθηκε στη Βαρκελώνη (Καταλονία), στη Σεβίλλη της Ανδαλουσίας, ο διάσημος κατασκευαστής κιθάρας Αντόνιο Τόρρες, του δώρισε μια κιθάρα, στο Ωδείο της Μαδρίτης σπούδασε μουσική (ανώτερα θεωρητικά - πιάνο) και στην πόλη Βιγιαρεάλ (Villarreal), της Καστίλλης, πέθανε… Ποιος λοιπόν μπορεί να καπηλευθεί αυτόν τον σπουδαίο συνθέτη, ο οποίος από μικρό παιδί, άνοιξε το δρόμο για την αναγέννηση της κιθάρας στον 20ό αιώνα; Το ίδιο μπορεί κανείς να ισχυρισθεί, πως ισχύει, για τον ζωγράφο Πάμπλο Πικάσσο, που γεννήθηκε στη Μάλαγα και το μουσείο του βρίσκεται στη Βαρκελώνη, όπως και για τους άλλους σουρεαλιστές ζωγράφους, Σαλβαντόρ Νταλί, Χουάν Μιρό.
Όλοι αυτοί είναι Ισπανοί, και ως Ισπανοί καταγράφονται στην Ιστορία της Τέχνης και στη συλλογική μνήμη των ανθρώπων, και όχι μόνο ως Καταλανοί.
Με πρώτους κατοίκους, τους Ίβηρες, η Ισπανία ταξιδεύει μέσα στους αιώνες μέχρι και σήμερα, με επιδράσεις που άσκησαν οι ποικίλοι κατακτητές της (Κέλτες-Βησιγότθοι-Ρωμαίοι-Άραβες-Φράγκοι φεουδάρχες).
Από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, ενώ στην υπόλοιπη ενδοχώρα η Ισπανική οικονομία στηρίζεται στην αγροτική παραγωγή, στην Καταλονία και στη χώρα των Βάσκων, αρχίζει να αναπτύσσεται η οικοτεχνία-βιομηχανία και η σταδιακή διόγκωση των πόλεων (αστικοποίηση).
(...) Οι Βάσκοι, πεισματάρηδες, αλαζόνες, οι Καταλανοί πρακτικοί, εργατικοί, ρασιοναλιστές (ορθολογικοί), οι Καστιλλιάνοι, ιδαλγοί (άνθρωποι με καταγωγή), δημιουργοί της μεγάλης ισπανικής δόξας (Κ. Καζαντζάκης).
Η είσοδος του 20ού αιώνα φέρνει μαζί του και τα πρώτα εθνικιστικά κύματα, με συνέπεια, τη σταδιακή αποστασιοποίηση (αποξένωση) της Καταλονίας από την υπόλοιπη Ισπανία. Το 1931 αποκτά την αυτονομία της, η οποία με την άνοδο των Εθνικιστών του Φράνκο, καταργείται. Κατά τη διάρκεια του Ισπανικού εμφυλίου, η Καταλονία καθίσταται το προπύργιο της Αντίστασης κατά της δικτατορίας, πράγμα που το πληρώνει ακριβά.
Το 1983 η Ισπανία χωρίζεται σε 17 περιφέρειες με καθεστώς αυτονομίας, όπου λειτουργούν τοπικές κυβερνήσεις, τοπικά Κοινοβούλια και διαδικασίες αυτόνομης λειτουργίας των υπηρεσιών.
(…) Εφτά αιώνες οι Άραβες, πότιζαν τη γης, ξόμπλιαζαν (διακοσμούσαν) τις πέτρες, στόλιζαν την ψυχή τους. Ήρθαν οι εμφύλιοι σπαραγμοί, οι χριστιανοί, τα κανάλια που πότιζαν, έφραξαν, οι κήποι μαράθηκαν, τα σιντριβάνια στέρεψαν. (Ν. Καζαντζάκης).
ΟΙ «εθνικισμοί χωρίς κράτη», όπως είναι ο καταλανικός, που σκοπό έχουν την ανάδειξη, κατ` αρχήν, της διαφορετικότητάς τους και την έντονη επιθυμία να αποκτήσουν κρατική οντότητα (Έθνη-Κράτη), έχουν κατακλύσει την Ευρώπη. Η Σκωτία, η Ουαλία (Μ. Βρετανία), η Βρετάνη (Γαλλία), η Φλάνδρα και Βαλονία(Βέλγιο), η Μοραβία (Τσεχία), η Λομβαρδία-Βενετία ακόμα και η Σικελία (Ιταλία), Σιλεσία (Πολωνία), το Τυρόλο (Αυστρία), είναι μερικές από τις περιοχές που διεκδικούν την ταυτότητα του Έθνους-Κράτους.
Εθνικισμός είναι η εθνοπολιτική ιδεολογία, που έχει ως κεντρικό άξονα, την ιδέα του Έθνους, με σκοπό την συγκρότηση ανεξάρτητου κράτους ή ακόμα, είναι η υπερτίμηση του Έθνους που οδηγεί σε εχθρότητα, απέναντι στα άλλα Έθνη, ενώ Σωβινισμός(2) είναι ο υπερβολικά φανατικός, πολεμοχαρής εθνικισμός.
Ο πρώην Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ, λέει, πως «πατριωτισμός είναι, όταν βάζεις πάνω απ` όλα την αγάπη για τη χώρα σου, ενώ ο εθνικισμός, όταν βάζεις πάνω απ` όλα το μίσος για τους άλλους».
(1) Αλάμπρα. Αραβικό φρούριο - ανάκτορο με ωραιότατους κήπους και τρεχούμενα νερά στη Γρανάδα.
(2) Σωβινισμός. Από το Γάλλο στρατιώτη Chauvin, φανατικά αφοσιωμένο οπαδό του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ
ERNEST GELLNER. Εθνικισμός Αλεξάνδρεια σελ. 102, 1992
Ιστορία των επαναστάσεων. Εθνικισμοί – φασισμοί. Φαλαγγισμός τ.6,105 Ακμή 1973
Ν. Καζαντζάκη. Ταξιδεύοντας. Ισπανία Δίφρος 1957 σελ. 11,81,100
J. Rodrigo. Ένθετο C.D. H.Classics Alpha Bank
* Tου Τάσου Πουλτσάκη
