Όταν τα μαλλιά ασπρίσουν και η ζωή λιγοστεύει, ο άνθρωπος δεν ατενίζει μπροστά, ούτε μετρά πόσα χρόνια του μένουν. Στρέφει το βλέμμα πίσω και κάνει απολογισμό. Όταν τελειώνει ο χρόνος στο μυαλό μας κυριαρχεί ο λογαριασμός κι όχι τα νεοφερμένα αμερικάνικα resolution (οι ευσεβείς στόχοι-όρκοι για τη νέα χρονιά) που βγαίνουν σχεδόν πάντα απατηλά σχέδια.
Το παρόν είναι το μέλλον του χθες και το παρελθόν του αύριο, η μοναδική στιγμή που βιώνεται, αφού το παρελθόν δεν διεκδικείται πια και το μέλλον δεν εξασφαλίζεται. Όταν κοιτάμε λοιπόν τον λεπτοδείκτη καλό είναι να κοιτάμε το σημείο στο οποίο βρίσκεται χωρίς να το συσχετίζουμε με τη συνολική του πορεία. Να μην εστιάζουμε ούτε στα 55 λεπτά που έφυγαν, ούτε στα 5 που έμειναν. Στόχος πρέπει να είναι το μετέωρο βήμα, όχι του πελαργού, αλλά του χρόνου που γεφυρώνει το χθες με το αύριο. Το συνεχές παρόν, η διαρκής στιγμή.
Αν παρόλα αυτά επιμένουμε και θεωρούμε απαραίτητο να τοποθετήσουμε ένα πλαίσιο πορείας, προσανατολισμού, κατεύθυνσης στη ζωή μας, ίσως αυτό δεν θα έπρεπε να είναι το χρονικό, αλλά το ποιοτικό. Αυτό, δηλαδή, που δείχνει την εξέλιξή μας, την ανέλιξη του εαυτού μας σε ένα βελτιωμένο επίπεδο, την ανόρθωση της προσωπικότητάς μας σε ένα αρτιότερο στάδιο εξέλιξης, την μεταπήδηση του χαρακτήρα μας σε μια επόμενη… πίστα, που θα έλεγαν κι οι λάτρεις των ηλεκτρονικών παιχνιδιών.
Στην κυριολεξία, προχωράμε μπροστά, όχι σε σχέση με το πώς και το πού ήμασταν στον χρόνο, αλλά σε ποιο επίπεδο διαβιούσαμε καθημερινά. Ούτως ή άλλως πάντα στη μύτη του βέλους, που ταξιδεύει γραμμικά στον χρόνο, βρισκόμαστε στηριζόμενοι στον κορμό του χθες και σχίζοντας τον αέρα του αύριο, που είναι στην κυριολεξία φούσκα, αφού μπορεί να μην υπάρξει καν. Η όλο και βελτιούμενη, η όλο και καλύτερη αντίληψη της ατομικής και κοινωνικής ζωής και η συνεπής διαβίωση σύμφωνα με τις αρχές της είναι αυτό που πρέπει να μας ενδιαφέρει.
Γιορτή είναι όχι αν το ημερολόγιο δείχνει μια συγκεκριμένη μέρα ή ένα στρόγγυλο νούμερο, αλλά αν αυτή η μέρα είναι επαρκής λόγος χαράς. Γιορτή είναι αν σήμερα νικήσουμε έναν φόβο που μας ταλαιπωρούσε χρόνια, αν αντιμετωπίσουμε έναν δισταγμό που μας κόστισε πολλά, αν επιτέλους σκύψουμε το κεφάλι εκεί που ως προχθές υψώναμε μόνο τη φωνή.
Γιορτή είναι σήμερα και θα είναι και αύριο αν επιτέλους μάθουμε να ρίχνουμε το βλέμμα χαμηλά σαν να κοιτάμε τα παπούτσια μας από ταπείνωση κι όχι να περπατάμε σα να αιμορραγούμε απ’ τη μύτη με τη θωριά μας να προκαλεί στα μάτια το Θεό από έπαρση.
Γιορτή είναι να σφίγγουμε τη γροθιά μας και να μη γίνουμε ξανά αυτός ο γνωστός αντιδραστικός, ο μίζερος εαυτός μας που όλοι μισούμε. Να μπήγουμε τα νύχια μας στην παλάμη και να κρατιόμαστε μακριά από εκρήξεις που πρώτα απ’ όλα τραυματίζουν, αν όχι σκοτώνουν, εμάς κι όχι τους άλλους που στοχεύουμε.
Γιορτινή μέρα, κατά την οποία αξίζει και πρέπει να ντυθούμε, να περιποιηθούμε τους εαυτούς μας, να βάλουμε τα καλά μας, είναι αυτή που η στροφή που κάνει η πορεία της ζωής μας είναι προς τα πάνω, η στιγμή που αφήνουμε πίσω ό,τι μας κρατάει χαμηλά, ό,τι μας γλείφει τα κατώτερα ένστικτά μας, ό,τι κολακεύει τα ορμέμφυτά μας.
Σαν γιορτή θα πρέπει να δούμε τη μέρα που επιτέλους θα αφήσουμε τη σιωπή, αντί τη γλώσσα μας να μιλήσει, αφού φλυαρώντας τόσα χρόνια δεν καταφέραμε κάτι, που επιτέλους θα κρατήσουμε μέσα απ’ τα δόντια εκείνο το βρισίδι που κάνει εμάς διαβόητους και τους άλλους σκουπίδια.
Γιορτάζουμε όχι επειδή η μπίλια του χρόνου περνά από το χαμηλό πορτάκι της Πρωτοχρονιάς, αλλά όταν αυτή παρασύρει στο διάβα της όσα εμπόδια ορθώνονται και μας κρατούν φυλακισμένους στα πάθη, στις εμμονές, στις άρρωστες συνήθειες.
Γιορτή είναι όταν θα κοιτάξουμε για μια φορά τον απέναντί μας στα μάτια και θα του πούμε την αλήθεια που δεν μας συμφέρει, τη συγγνώμη που δεν μας αξίζει, όταν θα κάνουμε το ίδιο με τον καθρέπτη στο μπάνιο μας, όταν θα ομολογήσουμε στο άδειο μαξιλάρι μας πόσο δίκιο έχει ο Ελύτης στον στίχο του «Εδώ στου δρόμου τα μισά, έφτασε η ώρα να το πω, αλλού γι αλλού ξεκίνησα…». Έστω χαμηλόφωνα. Αρκεί να το ακούσουμε εμείς οι ίδιοι.
Αξίζει να θεωρούμε τη μέρα γιορτινή αν μέσα στον χρόνο της κάναμε μια σκέψη που μας ξεπερνά, ένα βήμα που μας εξυψώνει, μια κίνηση-υπέρβαση που δεν περιγράφεται στα γονίδιά μας ούτε έχει τις ρίζες της στο περιβάλλον που μας ορίζει. Αρκεί να σπρώξουμε τον κόσμο μας ένα εκατοστό πιο κοντά στον κόσμο των άλλων. Έστω με δυσκολία. Αρκεί να το κάνουμε εμείς οι ίδιοι.
Γιατί, για σκεφτείτε, κι οι άλλοι εμείς οι ίδιοι είμαστε απ’ τη μεριά των άλλων. Καλή χρονιά.
Από τον Δημήτρη Παπαχατζόπουλο
