* Του Βασιλείου Χ. Στεργιούλη, θεολόγου

Η ιεραποστολή είναι η δόξα της Εκκλησίας. Σ’ αυτή οφείλεται η διάδοση του Χριστιανισμού στον κόσμο και η πνευματική ανάπλαση και καλλιέργειά του.

Χελιδόνια αυτής της χριστιανικής άνοιξης είναι οι ιεραπόστολοι. Ακολουθούν τα βήματα των Αποστόλων. Όπως εκείνοι, μπαίνουν κι αυτοί σε μια άνευ προηγουμένου περιπέτεια, για την αγάπη και τη δόξα του Χριστού. Για να μεταφέρουν τον πυρσό με το αστραπηβόλο φως του Ευαγγελίου στον κόσμο όλο. Στις εσχατιές της γης.

Δύσκολο και επίπονο το έργο τους. Γεμάτο εμπόδια και πειρασμούς. Δε μπορείς ν’ αλλάξεις εύκολα θρησκευτικές πεποιθήσεις, συνήθειες και παραδόσεις πανάρχαιες, ριζωμένες βαθιά στις ψυχές. Χρειάζεται θυσιαστικό φρόνημα. Άρνηση και θυσία δική μας για χάρη των άλλων. Πρέπει να φλέγεται κανείς από αγάπη για το Χριστό, για να μπορεί να τη μεταδώσει και στους άλλους. Εύστοχα τονίζεται πως «Ιεραποστολή δεν είναι ταξίδια σ’ εξωτικές χώρες. Είναι ορθόδοξη πορεία και μαθητεία που συνοδεύεται από θυσίες. Κάποτε και από τη θυσία της ίδιας της ζωής μας». Το μαρτυρεί η ιστορία, παλιότερη και σύγχρονη. Είναι γνωστή η θυσία του εκ Θεσσαλονίκης ιεραποστόλου μακαριστού π. Κοσμά Γρηγοριάτου, όπως και άλλων. Άφησαν στη μαύρη ήπειρο τα κόκαλά τους. Τα μνήματά τους είναι σημεία αναφοράς και πόλοι έλξης των αφρικανών, που τα σέβονται και τα τιμούν ιδιαιτέρως. Αναγνωρίζουν τη θυσία τους, για να τους φωτίσουν πνευματικά και πολιτιστικά και να τους σώσουν.

Δε μπορεί ο βολεμένος αστοχριστιανικός κόσμος μας να συλλάβει και να κατανοήσει σε όλη την έκταση το έργο της ιεραποστολής. Ακόμη και οι ομογενείς μας, που διαβιούν για διάφορους λόγους στα μέρη εκείνα. Ιεραπόστολος που αναλώθηκε ιεραποστολικά στην Κεντρική Αφρική, αναφέρει πως, όταν πάτησε εκεί, δέχθηκε την απρόσμενη ερώτηση ομογενούς μας εμπόρου: «Τι ήρθες εδώ και δεν καθόσουν να εργασθείς στην Ελλάδα;». Κι εκείνος του απάντησε: «Εσύ, γιατί ήρθες εδώ να ασκήσεις το εμπόριο και δεν κάθησες στην πατρίδα;». «Για να κερδίσω περισσότερα», είπε ο έμπορος, που έλαβε την εύστοχη και αποστομωτική απάντηση του ιεραποστόλου: «Κι εγώ ήρθα εδώ, για να επεκτείνω το πνευματικό μου έργο»!

Δε μπορεί καθένας να καταλάβει το υψηλό και ανιδιοτελές έργο της ιεραποστολής. Τη διάθεση των ιεραποστόλων να θυσιαστούν για χάρη του Χριστού και του Ευαγγελίου του και για τη σωτηρία των άλλων. Εκείνων, που ζουν «εν χώρα και σκιά θανάτου».

Σύντομη τοποθέτηση για το έργο της Ορθοδόξου ιεραποστολής, που γίνεται με ποικίλα εμπόδια και πειρασμούς και με πενιχρά οικονομικά μέσα από τους ιεραποστόλους μας, κάνει ο ιεραπόστολος Μητροπολίτης Κένυας, Σεβασμιώτατος Μακάριος σε μια «εκ βαθέων» εξομολόγησή του, που είδε το φως της δημοσιότητος στο 101 τεύχος του ιεραποστολικού Περιοδικού Θεσσαλονίκης «Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός», η οποία έχει ως εξής:

«Ένα βράδυ, όπως και τόσα άλλα βράδια, βράδυ οδυνηρής εσωτερικής πορείας και απολογισμού, που σηματοδοτεί το τέλος ενός ακόμη κύκλου ταξιδιών... Η ώρα είναι περασμένη. είναι η ώρα που μόνο οι ίσκιοι και τα ξωτικά της αφρικανικής νύχτας ξαγρυπνούν. Από το μισάνοιχτο παντζούρι του δωματίου μου ένα ολόγιομο φεγγάρι, αδιάκριτο και θρασύ, μπαινοβγαίνει, ενώ μια ίβις στη στέγη του αντικρυνού κτιρίου, αφήνει που και που ένα θρηνητικό κρώξιμο, για να θυμίσει ότι δεν είμαι μόνος. Ησυχία απαραίτητη για αναζωπύρωση των σχέσεών μας με τον Θεό, για την αναθέρμανση της αγάπης και της αφοσίωσής μας. Κοιτάζοντας μέσα από τόση διαύγεια τον κόσμο, άνθρωποι, καταστάσεις και γεγονότα όλα ευδιάκριτα.

Όμως, πώς να τα περιγράψει κανείς όλα αυτά. Είναι δυνατόν μια αδύναμη πέννα, όπως η δική μου να περιγράψει τη μαγεία του αφρικανικού κόσμου, το μεγαλείο της ψυχής των ανθρώπων της, τον χρόνο που ακάματα κυλάει, την αγάπη, τον Θεό; Με το που αρχίζω να γράφω, φυλακίζομαι στις σκέψεις μου, από το συναίσθημα που ανασύρεται. Θύμησες και παραστάσεις αναρίθμητες. Στιγμές μαγευτικές, που με γεμίζουν χαρά. Μπροστά σ’ αυτή την απέραντη ομορφιά, γίνεσαι δυνατός και συνάμα αδύναμος, τα συναισθήματα γαληνεύουν.

Σ’ όλα αυτά τα χρόνια και δεν είναι λίγα, τριάντα και κάτι της διακονίας μου στη Μαύρη Ήπειρο, τι δεν είδα! Απόλαυσα ρόδινα γλυκοχαράματα, είδα τις δροσοσταλίδες να στραφταλίζουν στο άγγιγμα των πρώτων ηλιαχτίδων, να γλιστρούν νωχελικά, από τα χυμώδη φύλλα των παχύφυτων και να πέφτουν στη γη να την ποτίσουν κι εκείνη, με τη σειρά της, να βλαστήσει και να καρπίσει. Έζησα στιγμές τρυφερές, νοσταλγικές και όπως λέει ο ποιητής: «Στιγμές σαν κλωστές τυλιγμένες σε αδράχτι, που σε γυρνούν απαλά και σε μεθούν σιωπηλά, που χαϊδεύουν τους πικρούς ανθρώπινους καημούς και διώχνουν τον πόνο... » Είδα τ’ αγρίμια να ψάχνουν για τροφή και το μεσημέρι να σταλιάζουν κάτω από τα τεράστια μπάομπαμπ (είδος δέντρων), για να προφυλαχθούν από τις πύρινες φλόγες του ήλιου. Τα είδα να ξεδιψούν σε λασπόλακκους και στους ίδιους αυτούς λάκκους είδα τα παιδιά να κάνουν το λασπόλουτρό τους. Ύστερα, είδα αυτά τα άλλοτε μενεξελιά και άλλοτε άλικα ηλιοβασιλέματα...

Όμως, όλα αυτά χωρίς τον άνθρωπο, είναι τίποτε. Ακόμα και το φως του ήλιου δεν είναι πλήρες...

Πάντα αφήνω αρκετό χώρο στην καρδιά μου γι αυτόν. Αυτόν πηγαίνω κάθε φορά να συναντήσω, στα ατέλειωτα ιεραποστολικά μου ταξίδια, ακολουθώντας αθέατες διαδρομές και αθέατα περάσματα, μέχρι να φθάσω στην ψυχή τους. Είναι ο αφρικανός, οανιμιστής, ο ειδωλολάτρης ο άνθρωπος που πιστεύει στα πνεύματα και στις μαγείες. Διψάει όμως για το φως, τη λύτρωση, την αγάπη. Ο άνθρωπος ο απλοϊκός, αυτός που εμείς, «οι πολιτισμένοι», έχουμε μπερδέψει την έννοια της ύπαρξης του και τον θεωρούμε απλά εξάρτημα κάποιας μηχανής, σβήνοντας με κόκκινη γραμμή από τη σκέψη, τον ηθικό πόνο, τη θυσία, την ομορφιά. Αυτόν ζητώ και συναντώ, τον άνθρωπο τον ακρωτηριασμένο απ’ όλες τις ηθικές, αισθητικές και τις οποιεσδήποτε θρησκευτικές του ενέργειες, αγνοώντας την πραγματική κατασκευή της ανθρώπινης ύπαρξης.

Είναι αυτός που φυλακίζω στη σκέψη μου και, τα βράδια της περισυλλογής, προσπαθώ να απελευθερώσω και να τον φυλακίσω πάλι, σε μια άλλη, γλυκιά φυλακή: Προσπαθώ να φυλακίσω την εικόνα του σε κομμάτια χαρτιού. Είναι ο άνθρωπος που έχει καρδιά που χτυπάει και νου που στοχάζεται...

Κάθε μέρα μου, κάθε ιστορία που αναφέρω, είναι και μια ειδική περίπτωση, με τη δική της πάντα σημειολογία. Ανθρώπινες ιστορίες με πρωταγωνιστές ψυχές, που ο αγώνας για την επιβίωση αποτελεί τρόπο ζωής. Πρόσωπα και χέρια σκαμμένα, μάτια λυπημένα, που αν τα καλοκοιτάξεις, θα δεις να σιγοκαίει στο βάθος τους το φως της ελπίδας κι ας τους λείπει το φαγητό, το νερό, η εκπαίδευση, η διασκέδαση.παρ’ όλα αυτά, η συμπεριφορά τους είναι αγνή και αυθεντική...

Είναι λοιπόν, οι Αφρικανοί οι «κοπιώντες και πεφορτισμένοι», που ο Χριστός κάλεσε κοντά Του για να τους αναπαύσει. Πιστεύουν σ’ Αυτόν, προστρέχουν σ’ Αυτόν, συμμετέχουν στα μυστήρια της Εκκλησίας μας και παίρνοντας μέσω αυτών τη χάρη και τα χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος, αγιάζονται και απολαμβάνουν τα αγαθά και τα βραβεία της τελειότητας και της μακαριότητας. Έτσι ώστε, μ’ έναν τρόπο θαυματουργικό και μοναδικό, να οδηγούνται στη θέωση. Μ’ αυτόν τον τρόπο μέσα στις καρδιές τους, αλλά και στις καρδιές όλων μας δημιουργείται μια χαρμόσυνη συγχορδία πνευματικής ευφορίας, που επιτρέπει, στον ταλαιπωρημένο άνθρωπο να αναπνέει τα μυρίπνοα αρώματα της θείας Χάριτος.

Πίστεψέ με, είναι το πιο ευλογημένο έργο να βλέπει κανείς να μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια του το σύμπαν, να θεμελιώνεται η αρχή της αγάπης και της ισότητας, να φθάνει το μέγεθος και το κάλλος του ουρανού, μέσα στις ψυχές των αδικουμένων αυτών πλασμάτων.Άλλο τόσο ωραίο είναι για όσους ζουν αυτό το θαύμα της μεγαλωσύνης και της άκρας φιλανθρωπίας του Θεού. Η ψυχή χαίρεται, αγαλλιάται, σκιρτά και δοξολογεί το άγιο όνομά Του, για τα μεγαλεία και τη δόξα που σμίγει τόσο αρμονικά με τα γήινα.

Έχει σχεδόν ξημερώσει. Τη θέση του φεγγαριού αρχίζουν να παίρνουν σιγά-σιγά οι πρώτες ηλιαχτίδες. Καινούρια μέρα, καινούρια ζωή, καινούριο ταξίδι. Ένα ακόμη ταξίδι που θα με κάνει ευτυχισμένο, γιατί ευτυχία δεν είναι ο σταθμός που φθάνει κανείς, αλλά ο τρόπος και ο σκοπός για τον οποίο ταξιδεύει. Και είναι πράγματι ευτυχία για μένα να ταξιδεύω, για να συναντήσω αυτούς, που είναι προσωρινά ταπεινωμένοι, δεν παύουν όμως να αντιπροσωπεύουν το πιο υψηλό ιδανικό που το Ευαγγέλιο χάρισε στον κόσμο: Την ελπίδα».

Αυτό είναι το έργο των ιεραποστόλων μας. Η μεγάλη χαρά και ευτυχία τους. Να συναντήσουν δηλαδή τα πρόσωπα των ταπεινών και καταφρονημένων συνανθρώπων μας και να τους χαρίσουν το φως του Ευαγγελίου. Να τους χαρίσουν πίστη και ελπίδα, όπως λέει ο ιεραπόστολος Μητροπολίτης Κένυας Σεβασμιώτατος κ. Μακάριος. Υπάρχει άραγε μεγαλύτερη θυσία και προσφορά για το συνάνθρωπό μας;