ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

Αρίστιππος ο Κυρηναίος

Δημοσίευση: 01 Φεβ 2020 16:38

Ο Αρίστιππος γεννήθηκε στην Κυρήνη της σημερινής Λιβύης το 435 π.Χ. Στην πόλη αυτή που ήταν ελληνική αποικία των Θηβαίων ήρθε σε επαφή σε νεαρή ηλικία με τη φιλοσοφία του σοφιστή Πρωταγόρα.

Αργότερα ήρθε στην Αθήνα όπου και γνώρισε τον Σωκράτη και άκουσε τις απόψεις του, χωρίς όμως να εγκαταλείψει τις δικές του αντιλήψεις. Είναι ο πρώτος μαθητής του Σωκράτη που μετά τον θάνατο του μεγάλου αυτού δασκάλου, εμφανίστηκε ως επαγγελματίας σοφιστής, αμειβόμενος δηλαδή δάσκαλος, που μάλιστα έπαιρνε πολύ υψηλά δίδακτρα. Αργότερα επέστρεψε στην πατρίδα του την Κυρήνη και ίδρυσε φιλοσοφική σχολή που ονομάστηκε Κυρηναϊκή ή Ηδονική. Στη σχολή αυτή μαθήτευσε και δίδαξε και ο εγγονός του Αρίστιππος ο μητροδίδακτος (ονομάστηκε έτσι γιατί διδάχτηκε από τη μητέρα του Αρήτη τη φιλοσοφία του Ηδονισμού).

Σύμφωνα με τις απόψεις του η γνώση έχει αξία μόνο εάν έχει πρακτική χρησιμότητα. Γι’ αυτό και περιφρονούσε τα μαθηματικά, μιας και όπως έλεγε δεν εξετάζουν τι είναι ωφέλιμο και τι είναι βλαβερό. Για τον Αρίστιππο η Αρετή ταυτίζεται με την ηδονή. Το ευχάριστο που προκαλεί ηδονή ταυτίζεται με το Αγαθό, ενώ το δυσάρεστο που προκαλεί πόνο ταυτίζεται με το κακό. Συνεπώς όλες μας οι πράξεις πρέπει να μας προμηθεύουν όσο το δυνατόν περισσότερες ηδονές. Την ηδονή ο Αρίστιππος την αντιλαμβάνεται ως μια κίνηση των αισθήσεων που προκαλεί ευδαιμονία στην ψυχή μας στο παρόν. Η ηδονή πρέπει να βιώνεται στο παρόν καθώς η ανάμνηση μιας ευχάριστης στιγμής του παρελθόντος ή η προσδοκία μιας ηδονής στο μέλλον δεν έχει καμία αξία, μιας και το παρελθόν είναι σβησμένο και το μέλλον αβέβαιο. Του είναι αδιάφορο ποιες πράξεις ή ποια πράγματα μας προμηθεύουν ηδονή. Τον ενδιαφέρει απλά η ηδονή ως αγαθό και μάλιστα περισσότερο οι σωματικές ηδονές τις οποίες θεωρούσε ανώτερες από τις ηθικές, γιατί τη σωματική ηδονή τη νιώθουμε άμεσα. Όπως συνήθιζε να λέει: «Η Αρετή είναι μια όσο το δυνατόν πιο έντονη στιγμιαία ηδονή».

Βασικός σκοπός του Αρίστιππου είναι να μας πείσει ότι πρέπει να χαρούμε τη ζωή όσο περισσότερο μπορούμε. Με μια βασική προϋπόθεση όμως: Να μείνουμε μέσα σε όλα τα περιστατικά της ζωής μας κύριοι του εαυτού μας. Πρέπει πάντα να είμαστε σε θέση να κρίνουμε τα διάφορα αγαθά και τις διάφορες απολαύσεις με κριτήριο την αξία τους. Η κριτική αυτή ικανότητα αναπτύσσεται με την παιδεία, με την εκπαίδευση και έτσι για τον Αρίστιππο η Φιλοσοφία γίνεται τέχνη της ζωής, που μας δείχνει πώς πρέπει να μεταχειριζόμαστε τα αγαθά. Η Φιλοσοφία μάς κάνει ικανούς να μπορούμε να μεταχειριζόμαστε τα πάντα με τον πιο ωφέλιμο τρόπο για εμάς και έτσι να περνάμε καλά. Υποστήριζε ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να χάνει ποτέ την αυτοκυριαρχία του, να μην γίνεται έρμαιο των επιθυμιών του και να μπορεί πάντα να ξεχωρίζει εκείνη την κατάσταση που του προκαλεί τη μέγιστη ηδονή. Ουσιαστικά πρότεινε ότι ο άνθρωπος πρέπει να είναι ικανός να επιβάλλεται στις επιθυμίες του, να διακρίνει και να εκτιμά την ηδονή όταν τη βρίσκει. Μέσα από αυτή την αξία που δίνει στη φρόνηση και στην εσωτερική ελευθερία του ατόμου, εύκολα καταλαβαίνει κανείς την επίδραση του σωκρατικού πνεύματος. Όπως έλεγε ο ίδιος όταν αναφερόταν στις ηδονές: «κατέχω και δεν με κατέχουν».

Ο Αρίστιππος δεν έδινε ιδιαίτερη σημασία στην κοινωνική ζωή και γι΄ αυτό ποτέ δεν επιδίωξε να καταλάβει κάποια δημόσια θέση στην πόλη του. Είναι ένας ελεύθερος ατομιστής που μένει μακριά από την πολιτική και δεν θυσιάζει την προσωπική του ελευθερία. Εξίσου αδιάφορος στέκεται και απέναντι στη θρησκεία, μιας και θεωρούσε ότι ο σοφός άνθρωπος πρέπει να μένει μακριά από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις.

Ο Αρίστιππος πέθανε το 356 π.Χ. στην Κυρήνη και η φιλοσοφική του σχολή άνθισε κυρίως στα χρόνια των Πτολεμαίων, χωρίς όμως οι απόψεις του, αν και πρωτοποριακές, να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο όσο τουλάχιστον άλλες, στα μετέπειτα χρόνια. Ήταν ο γνήσιος εκπρόσωπος του Ηδονισμού και ένα από τα διάσημα αποφθέγματά του είναι: «Εγκρατής στις απολαύσεις δεν είναι ο απέχων, αλλά αυτός που τις γεύεται χωρίς να παρεκτρέπεται».

Από τον Νίκο Τάχατο, φιλόλογο

Περισσότερα σε αυτή την κατηγορία: « Προηγούμενο Επόμενο »

Συνδρομητική Υπηρεσία

διαβάστε την ελευθερία online

Ηλεκτρονικό Αρχείο Εφημερίδας


Σύνδεση Εγγραφή

Πρωτοσέλιδο εφημερίδας

Δείτε όλα τα πρωτοσέλιδα της εφημερίδας

Ψιθυριστά

Ο καιρός στη Λάρισα

Διαφημίσεις

INTERCOMM FOODS
Μείνε μαζί μας

Η "Ελευθερία", ήταν από τις πρώτες εφημερίδες που σηματοδότησε την παρουσία της στο Internet, μ' ένα ολοκληρωμένο site.

Facebook Twitter Youtube

 

Θεσσαλικές Επιλογές

 sel ejofyllo karfitsa 1

Γενικές Πληροφορίες

Η Εφημερίδα

Ταυτότητα

Όροι Χρήσης

Προσωπικά Δεδομένα

Επικοινωνία

 

Η σελίδα είναι πλήρως συμμορφωμένη με τη σύσταση (ΕΕ) 2018/334 της επιτροπής της 1ης Μαρτίου 2018 , σχετικά με τα μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του παράνομου περιεχομένου στο διαδίκτυο (L63).

 

Visa Mastercard  Maestro  MasterPass