Το έτος 1929 μετονομάσθη Κυπαρίσσια.
Ελάτε οι παλαιότεροι ενθυμούμενοι και οι νεότεροι μαθαίνοντας για τους κατοίκους του φιλολογούντες τις σελίδες των παλαιών εκείνων χρόνων. Όσοι φαίνεσθε ενοχλημένοι και στεναχωρημένοι από διάφορα γεγονότα των καιρών μας που ταλανίζουν τη γλυκιά μας πατρίδα, ελάτε να δείτε ανθρώπους ευλογημένους, θεοσεβείς και αγαπημένους. Ανθρώπους που ξεχάστηκαν στης ζωής τη σκιά.
Ερχόμενος από τη Λαρισινιόστρατα έφτανες στην τοποθεσία Μπουρντένια την κατάφυτη από ασφοδέλους τα λεγόμενα τσιρίσια, κατηφόριζες στο χωριό. Στο λόφο το ψηλό κονάκι του Μπέη και η επιστασία του κτηματία Αθανασάκη. Διάσπαρτα τα σπιτάκια: του Πρόικου, Τσιλούλη, Αγγελάκη, Τριτάρη, η έρημη οικία του Πάγκαλου, της γριάς Τζούραινας, του Αναγνώστη, Σαμπάνη και στον ανήφορο ο οντάς της πλούσιας Ντόγκαινας με το μεγάλο τεπελίκι.
Το χαμηλό σπιτάκι του Παναγούλη απ’ όπου βγήκε νύφη στα 1890 η πρεσβυτέρα συνοδιά με το όμορφο τζιαρτζιάφι και έφυγε ο αδελφός της Περικλής στην Αμερική. Ο πύργος του Παπαδημήτρη με το μεγάλο μεντερλίκι, το σαγματοποιείο του Μπαρμπανέστη, το σπιτάκι της φτωχής Τσιτσαρίνας, οι καλύβες των τσελιγκάδων Σαρακατσαναίων και το ντάμι του Γεροντούλα, όπου τον χειμώνα του 1923 ληστές έκλεψαν τα άλογα.
Κατηφορίζοντας σαρτάρα τα σπιτάκια των Ορφανιώτη, Γιωργάκη, Διονύση Μητρακόπουλου και των αδελφών Μαγαλιόπουλου που ‘ρθαν απ’ το Μωριά στα χρόνια των Ορλοφικών. Το μαγαζάκι του Γεροθανάση με το πυθάρι στην αυλή.
Εκεί μαζεύονταν οι χωριανοί και συζητούσαν για τα προβλήματά τους, τα χωράφια, τα σταμπόλια σίτου, τα ζωντανά τους. Στα πρόσωπά τους διέκρινες χαρά και αγαλλίαση. Ο ένας βοηθούσε τον άλλο, μαζί στις χαρές και λύπες. Στην άκρη το χαλκιαδίκι. Αλέτρια, γάστρες, πυροστιές, μαγκάλια το σκηνικό, τα οποία πυρακτούμενα εις την καιόμενην κάμινον του πυρός και σφυρηλατούμενα εις τον άκμωνα της υπομονής τάρασαν την ησυχία της μικράς πολύχνης.
Παρακάτω το σπιτάκι της Θεονίτσας που έχασε την κόρη της από τη γρίπη του 1917, και του Στεφανάκη απ’ τη Σμύρνη το εικοσιδνό. Να και το πηγάδι του Μητρακόπουλου με το Μπιλιτζίκι.
Σε κάθε σπίτι έκαιγε πλάι στα εικονίσματα καντήλι φωτίζοντας τις σκυθρωπές κι’ άγριες χειμωνιάτικες νύχτες. Ο παππούς καθισμένος δίπλα στο μαγκάλι έλεγε ιστορίες στα εγγονάκια κι’ εκείνα ονειρεύονταν ταξίδια σε μέρη μαγικά. Οι άνθρωποι του χωριού υπήρξαν πράοι και ευλαβείς, ενδεδυμένοι με την παρθενίαν των απωτέρων και γλυκυτάτων συγκινήσεων της παλαιάς ζωής.
Στον απέναντι λόφο το καμάρι του χωριού, η εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπους τρίκλιτη βασιλική με απότομα σκαλιά και χαγιάτια, το τέμπλο με σταφυλές, φτερωτούς δράκοντες, αγγέλους σαλπίζοντες και τον (Ώσπερ) πελεκάν(ο) των εγκωμίων της Μεγάλης Παρασκευής.
Στο Ιερό οι μορφές των φιλοσόφων: Σωκράτη, Πλάτωνα, Αριστοτέλη. Ο γυναικωνίτης με το τρυπωτό καφάσι, τις τοιχογραφίες της κρίσεως, της κολάσεως και του μυλωνά με την κρεμασμένη μυλόπετρα στο λαιμό.
Εκεί τα παιδάκια στα χρόνια της πικρής σκλαβιάς μάθαιναν γράμματα από τον Παπαμανώλη και τον Μαϊμουλιώτη δάσκαλο Ζαχαρόπουλο. Εντρυφούσαν στη μεγάλη οκτάηχο, έκλαιγαν για το υπόδουλο γένος αναγιγνώσκοντας το κατανυκτικόν Τριώδιον και έχαιρον δια τον Αναστάντα Κύριον εις το Πεντηκοστάριον των Ρόδων.
Το Αναλόγιο με οκτώ ψαλτάδες και τον καλλίφωνο Νικολάκη τον Αμερικάνο. Τα λαδικά με την καντηλαναύτρα Τοπτσίνα. Μπροστά στο Ιερό τάφοι Ιερέων: Εμμανουήλ, Δημητρίου με το φριξονέρι και ισκιοχάρτι. Νότια οι τάφοι των βρεφών και νηπίων αρπαζόμενα βίαια από την αγκαλιά της μάνας από τον Χάροντα με το προσωπείο της πνευμονίας, ιλαράς, ευλογιάς… για να συγκαταλεγούν στα εννέα Αγγελικά Τάγματα. Τα κελιά, το μαγαζείον των αδελφών Ιωάννη και Στεργίου. Το σχολείο με τους δασκάλους: την Ευτυχία Βρακίδου, την αυστηρή Μαρίκα Σαρλικιώτου, την όμορφη Θωμοπούλου, τον Τσέλκα και τον φιλότιμο Φώτη Γιαννακόπουλο.
Το ψηλό καμπαναριό του 1891 με την εβδομήντα οκάδων καμπάνα με πρόσμιξη αργύρου δια την γλυκύτητα του ήχου. Αυτή έφερνε το κάλεσμα της Ιεράς Μυσταγωγίας – με το Ντιν-Νταν (Αδάμ – Αδάμ) καλώντας τον παραπεσόντα Αδάμ – αλλά και της χαράς και της λύπης.
Δώδεκα και μισή πώς πέρασεν η ώρα; Πώς πέρασαν τα χρόνια;
Ένα μικρό παιδί γυρνώντας από το σχολείο, τη δεκαετία του 1970 έμαθε πως το καμπαναριό το γκρέμισαν. Ένα καυτό δάκρυ κύλισε από τα μάτια του, έπεσε στο χώμα κι έγινε χρώμα και με τον χρωστήρα της ψυχής και το ζωγράφησε μέσα του, και το κατέγραψε εις Ανάμνησιν Αιώνιον.
Από τον Στέργιο - Βαϊο Μαγαλιό, αγρο-μελισσοκόμο και ιεροψάλτη
