δύσκολη. Οι δοκιμασίες είναι για τους ανθρώπους, έλεγαν οι παλιοί. Γνωρίζαμε από την αρχή ότι η υγεία προέχει, πόσο μάλλον η υγεία της ψυχής. Οι ειδικοί επιστήμονες της ψυχικής υγείας, για όσους παρακολουθούσαν τις εξελίξεις, είχαν προειδοποιήσει. Και πάμε στο σήμερα, 14 μήνες μετά.
Η εμφάνιση των νεύρο-ψυχιατρικών και γνωστικών επιπτώσεων από τον ιό Covid-19 αποτελεί ήδη μία πραγματικότητα, καθώς χιλιάδες άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη έχουν παρουσιάσει υπερβολικές ψυχικές αντιδράσεις και αλλοπρόσαλλες κοινωνικές συμπεριφορές, σε σχέση με πριν έναν χρόνο. Οι καταστάσεις αυτές επηρεάζουν την ικανότητα των ανθρώπων να εργάζονται αποτελεσματικά, να οδηγούν με ασφάλεια, να διαχειρίζονται τα οικονομικά τους σωστά, να λαμβάνουν ώριμα σημαντικές αποφάσεις και να συμμετέχουν στις καθημερινές οικογενειακές δραστηριότητες, με όμορφη διάθεση. Για ποια διάθεση μιλάμε θα μου πει κάποιος, όταν μέσα στην οικογένεια υπάρχει ανθρώπινη απώλεια, επαγγελματική δυσκολία και προσωπικός περιορισμός; Ελληνικό το φαινόμενο; Ασφαλώς όχι. Παγκόσμιο και γενικό.
Χρειάζονται ακόμα πιο πολλές, ακόμα πιο έντονες και στοχευμένες δράσεις από την Πολιτεία, προκειμένου να μπορέσει μεγάλο μέρος του πληθυσμού να νιώσει καλύτερα, να δει το αύριο με μεγαλύτερη αισιοδοξία. Αργά ή γρήγορα, θα ανταμώσουμε πάλι, θα αγκαλιαστούμε, θα επανέλθει η κανονικότητα. Αυτό ακριβώς είναι το σημείο μηδέν, το σημείο της επανεκκίνησης, το μέλλον που επιβάλλεται να βρει όσο το δυνατόν περισσότερους, σε καλύτερη ψυχική κυρίως κατάσταση. Γιατί δυστυχώς το παρόν δείχνει προβληματικό.
Οι εκ φύσεως αντοχές μας είναι λίγες. Τι έχουμε πάθει ακριβώς; Δεν ανεχόμαστε τα πολλά. Δεν αποδεχόμαστε τα διαφορετικά. Δεν αφομοιώνουμε τα έκτακτα. Καυγάδες έντονοι γύρω μας. Στον δρόμο, στο μετρό, στο ταμείο, στην ουρά για έναν καφέ. Θυμός και οργή ανεξήγητα. Υπέρβαση των ορίων, έτσι για το τίποτα. Ναι όλοι κουραστήκαμε, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μου μιλάς και να απαντώ με ένα χαστούκι. Ναι όλοι φτάσαμε στα όριά μας, αλλά αυτό δεν σου δίνει το δικαίωμα να αντιδράς βίαια. Ναι όλοι είμαστε καταπονημένοι, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα βγάλω το όπλο σε έναν καυγά.
Ακόμη και το «ελαφρυντικό» της κούρασης, δεν μπορώ να το αναγνωρίσω σε όλους. Ειδικά για τους λίγους που εδώ και έναν χρόνο κάνουν του κεφαλιού τους, βάζοντας το ατομικό συμφέρον πάνω από το συνολικό. Πράγματι η ανθρώπινη εκτόνωση που και που χρειάζεται, αρκεί να μην είναι «τυφλή» και «κουφή». Αρκεί να μην υπερβαίνει τα όρια. Ο άλλος στη Μακρινίτσα μπαίνει στο σπίτι της πρώην συζύγου και σκοτώνει εν ψυχρώ εκείνη και τον αδερφό της. Ο άλλος γυρίζει στο κατάστημα κινητής τηλεφωνίας, και επειδή ο λογαριασμός ήταν μεγάλος, βγάζει το όπλο και σκοτώνει τον υπάλληλο. Οι άλλοι 100 βάζουν στη μέση έναν, μέχρι θανάτου. Οι άλλοι πιάστηκαν στα χέρια μέσα στο μετρό επειδή ο ένας ήθελε απλά να κλείσει το παράθυρο. Ο άλλος στην τράπεζα απείλησε τον υπάλληλο ευθέως, επειδή του εξήγησε με ευγένεια ότι δεν μπορεί να του δώσει στοιχεία που αφορούν τον λογαριασμό της μητέρας του, σεβόμενος τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα. Το απόλυτο ψυχικό κενό. Όλα τελικά ξεκινούν και όλα τελειώνουν στην ψυχική μας ωριμότητα και την πνευματική μας διαύγεια.
Από την άλλη, έχουμε Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, που μόνο ενημέρωση δεν προσφέρουν. Το μιντιακό κουτσομπολιό και η «δημοσιογραφία» εκμετάλλευσης του πόνου, θα έπρεπε σε μία κανονική χώρα να διώκονται. Δεκάδες τηλε-ειδικοί, να διατυπώνουν απόψεις σαν αυθεντίες. Πάντα εκ των υστέρων. Η πρόληψη σ' αυτήν τη χώρα, λέξη άγνωστη. Μα πώς συνέβη το κακό; Κανείς δεν ξέρει. Κανείς δεν άκουσε. Ήταν καλό παιδί. Πάθαμε όλοι σοκ.
Επιβάλλεται να ξαναδούμε τη σχέση μας με την ένοχη νεοελληνική υποκρισία. Όλα κάτω από το χαλί. Έξω κούκλα και μέσα κάτι άλλο. Όλα βιτρίνα και μέσα το εμπόρευμα σκάρτο. Ακόμη παλεύουμε με τις ίδιες εμμονές και φόβους. Θα με πουν ρουφιάνο αν πω ότι στο απέναντι σπίτι παιδιά δέχονται βία. Θα με δείξουν με το δάχτυλο αν καταγγείλω σεξουαλική βία. Δεν θα με πιστέψουν αν καταγγείλω για λεκτική βία το «σπουδαίο» αφεντικό μου.
Και μέσα στα σοβαρά μας προβλήματα, ασχολείται μία ολόκληρη χώρα με μια trash φιγούρα της παρακμιακής τηλεοπτικής, νεοελληνικής καθημερινότητας, των τελευταίων 20 ετών. Μία φιγούρα πρότυπο, που πέρασαν κάποιοι στις νέες γενιές, σε παιδιά (αγόρια και κορίτσια) που ήθελαν και θέλουν να κατακτήσουν το εύκολο χωρίς κόπο. Δυστυχώς το «φτωχό» μιντιακό σύστημα και η «επιδεικτική» ελληνική showbiz, όπως θέλει να αυτοαποκαλείται, συντηρεί χρόνια τώρα αυτήν την κοινωνική αποχαύνωση. Κι όμως ο κάθε «Φουρθιώτης» μέσα σ’ αυτήν τη λάσπη «διακρίθηκε». Ας μην τρέφουμε αυταπάτες ότι τάχα αποτελεί την εξαίρεση. Κάντε ένα γρήγορο ζάπινγκ, και θα καταλάβετε ότι μέσα σε αυτό το πεδίο τραγικότητας και ευτέλειας, επωάζονται δυστυχώς οι κανόνες και όχι οι εξαιρέσεις.
Από τον Βάσο Π. Καραμπίλια*
* Ο Βάσος Π. Καραμπίλιας είναι δικηγόρος Αθηνών, μέλος του Μητρώου στελεχών της Ν.Δ., επιστημονικός συνεργάτης στη Βουλή των Ελλήνων.
